Орталық және жергілікті атқарушы органдарға,

сондай-ақ БАҚ-қа Ұлттық аза тұту күні кезіндегі

іс-шараларды өткізу жөніндегі

ұсынымдар

 (2023 жылғы 29 қазан)

ҚР Президенті Қарағанды облысындағы «АрселорМиттал Теміртау» АҚ Костенко атындағы шахтадағы адамдардың өліміне әкеп соққан қайғылы оқиғаға байланысты 29 қазанды жалпыұлттық аза тұту күні деп жариялады..

«Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы» ҚР Конституциялық заңына сәйкес аза тұту мерзімі ішінде барлық мемлекеттік және әкімшілік ғимараттардағы туларды ту бағанының биіктігінің жартысына дейін түсіру қажет.

Аза тұту күні мәдени, бұқаралық және спорттық, ойын-сауық іс-шаралары, сондай-ақ теледидар, радио хабарлары тоқтатылуы керек. Бүкіл ел бойынша, сондай-ақ шетелдегі дипломатиялық өкілдіктердің ғимараттарында аза тұту күні мемлекеттік тулар түсіріледі.

Астана уақыты бойынша сағат 12.00-де бүкіл ел бойынша бір минут үнсіздік жарияланады. 29 қазанда елдегі ең ірі мешіттерде құран бағышталуы керек, ал ғибадатханаларда ғибадаттар мен қоштасу рәсімдері діни қауым өкілдерінің қатысуынсыз өтуі керек.

1. Барлық мекемелер сенбіден жексенбіге қараған түні сағат 00.01-де барлық ғимараттардың фасадтары мен шатырларында орналасқан Мемлекеттік туларды түсіруі керек. Заң бойынша жалауша флагштоктың ортасына дейін төмендейді. Түнгі сағат 24.00-де аза тұту аяқталған күні ту қайтадан көтеріледі.

2. Облыстардың, қалалардың әкімдіктері өз аумақтарында орналасқан мекемелермен (қонақ үйлер, бизнес-орталықтар және басқалар) алдын ала байланысып, жалауларды уақтылы түсіруді қамтамасыз етуі қажет.

3. Облыстар мен қалалардың әкімдіктері 29 қазанда заңға сәйкес сеніп тапсырылған өңірлер бойынша тудың түсуі бойынша мониторинг жүргізсін.

Ұлттық аза тұту күні, ең алдымен, БАҚ қызметіне және олардың интернет-ресурстарын ресімдеуге байланысты бірқатар шаралардың сақталуын қамтамасыз ету ұсынылады:

1.Жалпыұлттық аза тұту күні БАҚ және мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарын (оның ішінде логотиптерді) безендіру кезінде мыналар ұсынылады:

▪ сайттар беттерінің жоғарғы бөлігінде баннердің бүкіл ені бойынша мынадай мазмұндағы жазуды орналастыру: «2023 жылғы 29 қазан – Қазақстан Республикасындағы Жалпыұлттық аза тұту күні».

Баннердің түсі – қара, мәтіннің түсі – ақ. Мәтін тілі қазіргі уақытта пайдаланушы қарап отырған ресурстың тілдік нұсқасына байланысты. Баннер басқанда жұмыс істеуі керек. Оны басқан кезде мемлекеттік БАҚ-тың бірінің аза тұтуға орайластырылған оқиғаға арналған мақаласына көшу ұсынылады. Сонымен қатар, баннер беттің жоғарғы жағына бекітілуі керек (бетті қарау кезінде айналмауы керек). Безендірудің  үлгілік нұсқасы Қосымшада ұсынылған.

▪ интернет-ресурстардың түс гаммасын ақ-қара етіп өзгерту керек. Бұл жағдайда фотосуреттердің бастапқы түс схемасын сақтап, тек сайттардың дизайн элементтерін ақ-қара етіп жасау қажет.

▪ телеарна логотиптерінің түс гаммасын ақ-қара етіп өзгерту керек.

2.Ұлттық аза тұту күні ішінде барлық БАҚ интернет-ресурстарының және мемлекеттік органдардың барлық беттерінен кез келген жарнамалық баннерлерді, ойын-сауық және интерактивті элементтерді алып тастау ұсынылады.

3.Егер мұндай жағдай орын алса, интернет-ресурстардың дыбыстық сүйемелдеуін өшіру ұсынылады.

4.Барлық интернет-ресурстардағы Жалпыұлттық аза тұту күніне қатысты барлық материалдар үшін түсініктеме беру мүмкіндігін өшіру ұсынылады. Мұндай шара дәстүрлі түрде көптеген жағымсыз пікірлермен, соның ішінде аза тұтуды жариялаумен байланысты. Балама нұсқа ретінде ұлттық аза тұту себептеріне байланысты жарияланымдарға түсініктемелерді модерациялау саясатын қатаңдату мүмкіндігін қарастыру ұсынылады.

5.Ұлттық аза тұту күніне байланысты оқиғаларға арналған материалдар басты беттің жоғарғы жағына бекітілуі керек.

6.Барлық БАҚ-қа (баспа БАҚ, интернет-ресурстар, теле- және радиоарналар) аза тұту күні ойын-сауық сипаттағы материалдарды орналастырудан бас тарту ұсынылады. Радиоарналарда негізінен отандық тыныш, ырғақты емес музыкалық шығармалардың трансляциясы ұсынылады.

7.«Жарнама туралы» Заңның 8-бабының 4-тармағына сәйкес барлық жарнаманы орналастырудың теле- және радиоарналарының тарату торынан жарнама, әлеуметтік жарнама алынып тасталсын. Сондай-ақ, жарнамалық материалдарды баспа басылымдарына орналастырмау ұсынылады.

8.Баспа басылымдарында бірінші беттерде ақ-қара гамманы пайдалану, ашық түстерден аулақ болу ұсынылады.

9.Телерадио хабарларын тарату және интернет-теледидар операторларына ұлттық аза тұту кезеңінде ойын-сауық және жарнамалық контенті бар шетелдік теле-, радиоарналарды таратудан және қайта таратудан бас тарту ұсынылады.

10.Барлық бұқаралық ақпарат құралдарында арандатушылық фотосуреттер мен бейнелерді, соның ішінде мәйіттердің, қанның және т.б. суреттерін жариялаудан/орналастырудан аулақ болу ұсынылады.

11.Теле- және радиоарналарда мемлекеттік әнұранды таңертең орындағаннан кейін және оны эфир соңында орындамас бұрын қайтыс болғандарды еске алу үшін аза тұту себептерін міндетті түрде көрсете отырып, бір минут үнсіздік жариялау ұсынылады.