Балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтау Қазақстан Республикасы Ұлттық саясатының басым бағыттарының бірі болып табылады. Мемлекеттік органдар балалар орталықтарын, кешендерді, қала сыртындағы сауықтыру лагерлерін және күндізгі, палаткалы, киіз үйлі лагерлердібекітеді және қолдайды.

Жазғы кезеңде балалардың сауықтырылу демалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын ұйымдастыру мемлекеттің әлеуметтік саясатының ажырамас бөлігі және балалардың шығармашылық дамуы, олардың рухани әлемі мен интеллектін байыту мүмкіндігі болып табылады. Каникул -сабақтан бос уақыт, балаға ерекше назар аударатын жәнеәлеуметтік қорғауға алынатын «аймақ».

Каникулкезеңінде балалардың жазғы сауықтырылу демалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын ұйымдастыру Қазақстан РеспубликасыныңКонституциясына, Қазақстан Республикасының заңдарына және өзге де нормативтік құқықтық актілеріне, мектептен тыс ұйымдардың қызметі туралы Ережеге (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 22 маусымдағы № 849 қаулысы), осы Қағидаларға және балалар сауықтыру лагерінің Жарғысына (Ережесіне) және 2020-2023 жылдарға арналған каникул кезеңінде балалардың сауықтырылу демалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын ұйымдастыру туралы 2020 жылғы 14 қаңтардағы №1 өкімге сәйкес жүзеге асырылады.

1. Жалпы ережелер

Осы каникул кезеңінде балалардың сауықтырылудемалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын ұйымдастыру тұжырымдамасы (бұдан әрі - Тұжырымдама) тәрбие және сауықтыру саласындағы мемлекеттік әлеуметтік саясат қағидаттарына негізделеді.

ТұжырымдамаҚағидаттары:

1) ведомствоаралық өзара іс-қимыл, мемлекеттік басқару органдарының, білім беру ұйымдарының, қоғамдық ұйымдардың іс-қимылдарының келісілуін қамтамасыз ету;

2) ашықтық-балалардың демалысы мен сауығуын ұйымдастыруға және мониторингтеуге жұртшылықтың қатысуын қамтамасыз ету, балалардың қауіпсіздік нормалары мен қағидаларын сақтау;

3) интеграция-іс-шаралардың білім беру, әлеуметтік-педагогикалық, сауықтыру, психологиялық, дамытушылық, мәдени-демалыс бағытының бірлігін қамтамасыз ету.

4) ерекше білім беру қажеттіліктерін ескере отырып, балалардың, әсіресе балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту және денсаулығын нығайту үшін жайлылық «аймағын»құру.

5)ерте бейіндік айқындалуға ықпал ету.

Тұжырымдама балалардың сауықтырылу демалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын ұйымдастыру мүмкіндіктерін кеңейту арқылы өскелең ұрпақты әлеуметтендіру мен дамытудың негізгі міндеттерін шешуге бағытталған және 1989 жылғы 20 қарашадағы БҰҰ Бас Ассамблеясының Бала құқықтары туралы Конвенциясында, Қазақстан Республикасының Конституциясында, «Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы» Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәрбие саясатының қағидаттарына, «Білім туралы», «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы» заңдарына, Қазақстан Республикасының Білім және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына негізделеді.

Тұжырымдаманың өзектілігі жазғы демалыс кезінде балалардың демалысы мен сауығуын ұйымдастырудың барлық мүмкін нұсқаларын қарастыру қажеттілігімен байланысты, әр баланың толыққанды демалысқа қол жетімділігі үшін жағдай жасау.

Мақсаты – сауықтыру, әлеуметтік бейімделген, экологиялық, экономикалық, шығармашылық, білім беру, спорттық, көшбасшылық бағдарламаларды, зияткерлік – техникалық және кәсіптік бағдарламаларды іске асыру үшін балалардың жазғы демалысын ұйымдастырудың бірыңғай тәсілдерін әзірлеу.

Міндеттері:

1) заманауи жағдайларда балаларды жазғы демалу, сауықтыру және жұмыспен қамту жүйесін жаңартуға бағытталған жағдайлар жасау;

2) жазғы демалыс, балаларды сауықтыру және жұмыспен қамту жүйесін кадрлық, әдістемелік және ұйымдастырушылық қамтамасыз ету;

3) балалардың жазғы демалыс ұйымдарының жұмыс істеуін санитариялық-медициналық, санитариялық-гигиеналық қамтамасыз ету;

4) 1-10 сынып оқушыларын жазғы каникул кезеңінде тәрбие және білім беру іс - шараларына қатысумен 100% қамтуды қамтамасыз ету;

5) балалар демалысы және сауықтыру қызметтерінің қолжетімділігін арттыру;

6) қиын өмірлік жағдайға тап болған балаларды әлеуметтік-құқықтық қорғауды іске асыру үшін жағдайлар жасау;

7) «магниттік мектептер» типі бойынша балалардың жазғы сауықтыру демалысын ұйымдастыруда қалалық және ауылдық мектептердің жұмысын интеграциялау;

8) виртуалды түрде де, нақты (буллинг) түрде  де жазғы каникул кезеңінде оқушылардың қауіпсіздігі мен тыныс-тіршілігінің негіздерін қамтамасыз ету және сақтау;

9) отбасылық құндылықтарды нығайтуға жәрдем көрсету;

10) жобаларды, жазғы демалыс бағдарламаларын қаржыландыру үшін жергілікті бюджеттің оңтайлы жағдайларын көздеуге міндетті.

Тұжырымдама мемлекеттік органдардың, жұртшылықтың, бизнес-қоғамдастықтардың, ҮЕҰ-дың, БАҚ-ның балалардың демалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын тиімді ұйымдастыруға қатысуынкөздейді.

Тұжырымдама балалардың сауықтыру демалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын сапалы ұйымдастыруды жетілдіру бойынша кешенді жүйелі тәсілді қамтамасыз етугеарналған.

ҰБДҚ деректері бойынша (2023 жылғы 30 сәуірдегі жағдай бойынша)республикада 1-10 сыныптарда 3 564 334 білім алушы бар.

491 484 бала әлеуметтік осал отбасыларда тәрбиеленуде.

Олардың ішінде:

- Жан басына шаққандағы орташа табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен отбасыларда 159 916 бала;

- Атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасыларда 203231 бала;

-14134 жетім бала және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар;

- Қолайсыз отбасылардан шыққан 9 908 бала;

- «Жаппай оқыту» қорынан көмек алу үшін білім беруді басқарудың алқалы органы айқындаған өзге санаттағы 113 205 балабар.

Каникул  кезінде балалардың сауықтырылудемалысын, бос уақытын және жұмыспен қамтылуын ұйымдастыру үшін 11159  балалар лагері бар, оның ішінде: 218 қала сыртындағы лагерлер (118 Мемлекеттік, 100 Жеке), оның ішінде 17 жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдар жанынан, жалпы білім беретін мектептерде(мектеп жанындағы лагерьлер)және  қосымша білім беру ұйымдары жанында 10 284 тамақпен және тамақсыз күндізгі лагерьлермен  657 палаткалы және  киіз үйлілагерьлері және басқалары бар.

Балалар лагерьлерінің жұмысына республиканың колледждері мен жоғары оқу орындарының студенттері қатарынан педагогикалық отрядтар белсенді түрде тартылатын болады. Жазғы кезеңде жұмыс істеу үшін педагогикалық кадрларды әдістемелік даярлау қажеттілігі бар. 

    Жазғы демалыс кезінде қызмет саласын мектептен тыс білім беру ұйымдары кеңейтеді. Облыстық, аудандық орталықтарда жазғы уақытта Оқушылар сарайлары, Технопарк, Робопарк, Орталықтар, Балалар шығармашылығы үйлері, кітапханалар, жас техниктер, экологтар, натуралистер станциялары жұмысын жалғастырады. Үйірмелерде, секцияларда, студияларда клубтарда әр баланың жеке басын дамытуға, оның қабілеттерін ашуға, қазақстандық патриотизм мен азаматтыққа тәрбиелеуге көңіл бөлінетін болады.

Достық үйлерін, Ардагерлер кеңесін, Әкелер кеңесін, Аналар кеңесін, Интернационалистер клубын, еріктілер бірлестіктерін тарту ұсынылады.

Балалардың сауықтыру лагерлерінің жұмыс алгоритмі Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің қаулысымен бекітіледі.