Абай Құнанбаевтың туған жеріне онлайн-саяхат

     Қайырлы күн, оқушылар мен ата-аналар!  «Абай Құнанбаевтың туған жеріне онлайн-саяхат» деп аталатын онлайн-экскурсиямызға қош келдіңіздер! Алдымен ақын өмірбаянына назар аударайық.

    Ұлы ақын, ағартушы, қазақтың жазба әдебиетінің және әдеби тілінің негізін салушы – Абай (Ибрахим) Құнанбайұлы Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданында Шыңғыс тауының бауырында дүниеге келді.

      Абай отбасымен, 1903 жыл. 1-қатарда: Пәкизат, Турағұл Абайұлы, Әубәкір Ақылбайұлы. Отырған Абай Құнанбайұлы. 3-қатарда: Мағауия Абайұлы, Еркежан, Кәмәлия (Әубәкірдің әйелі). 

     Ол ауыл молдасынан оқып жүрген кішкентай кезінен-ақ зеректігімен көзге түседі. Кейін ол Семей қаласында 3 жылдық медресе тәрбиесін алады.            
      Абай көпті көрген әжесі Зеренің тәрбиесінде болды. Шешесі Ұлжан да ақылды ананың бірі болған. Әкесі Құнанбай Өскенбайұлы орта жасқа келгенде атқа мініп, ел билеу жұмысына араласқан.

     Әке-шешесінің қасында жүрсе де жас Абай оқудан қол үзбейді, бос уақытында қазақтың мәдениетін, араб, парсы, шағатай тілдерін үйренеді. Шығыс әдебиетінің алыптары Низами, Хожа Хафиз, Науаи, Физули т. б. ақындарының өлеңін жаттап өседі. Кейін ол орыс әдебиеті мен тілін өздігінен үйреніп, орыстың ұлы ойшылдары Пушкин, Гоголь, Лермонтов, Щедрин, Некрасов т. б. шығармаларымен танысады. Сонымен бірге ағылшын ғалымы Дарвиннің, Шекспирдің шығармаларын да оқиды. Соның арқасында дүниетанымын кеңітіп, білімін шыңдай береді.

     Биыл 175 жылдығы тойланып жатқан қазақтың Ұлы ақыны Абай Құнанбайұлы, өмірінің соңғы жылдарын Жидебайда өткізді. Бүгінде музейге айналған үйде ақынның 70 өлеңі мен 25 қара сөзі өмірге келген.

      Жидебай жері -  Шыңғыстаудан құлай аққан Қарауыл өзенінің суы жайылатын мол шабындықтың ортасындағы шағын дөңешік. 1840 жылдары әйгілі Құнанбай қажы кірпіштен там қора салдырып, осы араны қыстаған. Құнанбайдың Ұлжаннан туған кенже ұлы Оспан үйленген соң Жидебайдағы қыстауын Оспанға беріп, өзі Ақшоқы деген жерді мекен етеді. Ал, 1891 жылы Оспан өмірден өткен соң, Жидебайға Абай орнығып қыстаудың орнына еңселі үй тұрғызады.

     Бүгінде музейге айналған үйде кезінде Абайдың өзі қолданған бұйымдарымен қатар, Абайдың сүйікті ойындары тоғызқұмалақ пен дойбы тақталары, есеп шоты және мүйіз шақшасы мен былғары дорбашасы да сақталып қалған.