Жазғы оқуға ұсынылатын әдебиеттер тізімі
1-10 сыныптар үшін
Р/с |
Шығарманың, кітаптың атауы |
Авторы |
Баспасы |
1-сынып |
|||
1 |
«Мейірімді бала» |
Ы.Алтынсарин |
Алматы:Жазушы,1971 |
2 |
Қазақ ертегілері |
|
Алматы «Балауса» баспасы |
3 |
Қиял-ғажайып ертегілері |
|
Алматы «Балауса» баспасы |
4 |
«Біз өсіп ойнаймыз» |
|
Бала, 2008 жыл |
5 |
«Бөбекке арнаймын» |
|
Бала, 2008 жыл |
6 |
Қуырмаш. Мектепалды даярлық тобы балаларына арналған |
|
Алматы: Алматы кітап, 2006 жыл |
7 |
«Мақта қыз бен мысық» ертегісі |
|
Алматы, «Балауса» баспасы |
2-сынып |
|||
1 |
Тұрмыс-салт ертегілері
|
|
Алматы «Балауса» |
2 |
«Әкесін іздеген ұл» |
М.Базарбайқызы |
Алматы: Фирма Орнак, |
3 |
Светофор. Бағдаршам. |
|
Алматы: Алматы кітап, 2008 |
4 |
«Бүркіттің балапаны» |
Т. Жексенбай |
Алматы «Балауса» баспасы |
5 |
Таңғажайып басқатырғыш |
|
«Аруна» баспасы |
3-сынып |
|||
1 |
«Бүркіттің балапаны» |
Т.Жексенбай |
Алматы: Атамұра, 2013. |
2 |
Тұрмыс-салт ертегілері |
|
«Аруна» баспасы |
3 |
Аңыз әңгімелер |
|
«Аруна» баспасы |
4 |
Қазақ ертегілері |
|
Алматы «Балауса» баспасы |
5 |
«Сен білесің бе?» |
балалар энциклопедиясы |
«Фолиат» баспасы |
6 |
«Том Сойердің басынан кешкендері» |
М. Твен |
«Фолиат» баспасы |
4-сынып |
|||
1 |
Қазақ хрестоматиясы |
Ы.Алтынсарин |
Алматы:Білім,2007 |
2 |
Ғарышкерлер туралы әңгімелер |
|
«Фолиат» баспасы, «Аруна» баспасы |
3 |
Жыл мезгілдері туралы өлеңдер |
А.Құнанбаев |
Алматы: «Атамұра»,Алматы «Балауса» баспасы |
4 |
Қоршаған орта |
Байғабылова. А. |
Алматы. Аруна, 2007 жыл |
5 |
«Теңіз әлемі» |
|
«Аруна» баспасы |
5-сынып |
|||
1 |
«Бір атаның балалары» |
М.Мағауин |
Переделкино — Алматы |
2 |
«Қазақ солдаты» |
Ғабит Мүсірепов |
Алматы: Жазушы |
3 |
«Ұшқан ұя» |
Б. Момышұлы |
Алматы:Жазушы 1975 |
4 |
«Тоқта, ботам!»өлеңі |
М.Мақатаев |
«Айқын» газеті, 13.06 – 2013, 07.17 |
5 |
«Менің атым Қожа» |
Б.Соқпақбаев |
Арман ПВ |
6 |
«Сырдария» өлеңі |
Ә. Тәжібаев |
Алматы: Жазушы |
7 |
«Ғылым таппай, мақтанба»өлеңі |
А.Құнанбайұлы |
«Абай» журналы |
8 |
«Тәуелсіздік» өлеңі |
ҚалқаманСарин |
«Шыңжаң»газеті |
9 |
«Өнер білім бар жұрттар» өлеңі |
Ы. Алтынсарин |
«Алматыкітап»баспасы |
6-сынып |
|||
1 |
«Тазының өлімі» |
М.Мағауин |
Алматы: Жазушы 1993 |
2 |
«Абай жолы» романы |
М. Әуезов |
«Ғылым» баспасы |
3 |
«От» өлеңі |
М. Жұмабаев |
«Ғылым» баспасы, «Жазушы» баспасы |
4 |
«Жібек жолы» роман |
Д. Досжан |
«Днепро» баспасы |
5 |
«Ана - Жер Ана" |
Ш. Айтматов |
«Атамұра» баспасы |
6 |
«Жазғытұры», «Жаз», «Күз», «Қыс» өлеңдері |
Абай Құнанбайұлы |
«Жазушы» баспасы, «Атамұра» баспасы |
7 |
«Апамның астауы» әңгімесі |
О. Бөкей |
«Жазушы» баспасы |
8 |
«Робинзон Крузо» романы |
Д. Дефо |
«Фолиат» баспасы |
9 |
«Жантаза» |
Б. Ұзақов |
«Қазығұрт» Алматы |
10 |
«Әлемді сексен күн ішінде шарлау»романы |
Жюль Верн |
«Фолиат» баспасы |
7-сынып |
|||
1 |
«Құланның ажалы» |
А.Нұрманов |
Алматы: «Жазушы» 2009 |
2 |
«Шығанақ» роман |
Ғ. Мұстафин |
Алматы: Атамұра |
3 |
«Күйші» поэмасы |
І. Жансүгі ров |
«Көкжиек» баспасы |
4 |
«Аңыз бен ақиқат» |
А. Нұршайықов |
«Жазушы» баспасы |
5 |
«Құлагер» поэмасы |
І. Жансүгіров |
Алматы: Жалын |
6 |
«Қызыл жебе» романы |
Ш. Мұртаза |
Алматы: Жалын |
8-сынып |
|||
1 |
«Қан мен тер» трилогиясы |
Ә. Нұрпейісов |
«Көкжиек» баспасы |
2 |
«Көксерек» |
М. Әуезов |
«Жазушы» баспасы |
3 |
«Саятшы Ораз» |
Сәбит Мұханов |
«Көкжиек» баспасы |
4 |
«Қараой» |
Тәкен Әлімқұлов |
«Көкжиек» баспасы |
5 |
«Махамбеттің тағдыры» |
Б.Аманшин |
Алматы:Абзал-ай баспасы 2014 |
6 |
«Ғажайып планета» әңгімесі |
Т. Сұлтанбеков |
«Қазақ тілі мен әдебиеті», 2/2013 ақпан |
7 |
«Қазақы наурызнама» |
Б.Ж. Бопай |
Алматы:«Жалын» |
8 |
«Қыран қазақ» |
Нұртөре Жүсіп |
«Жазушы» баспасы |
9-сынып |
|||
1 |
«Қаздар қайтып барады» |
Қ.Жұмаділов |
Алматы: «Жалын» |
2 |
«Ертең біз жол жүреміз» |
М. Мақатаев |
«Жалын» баспасы |
3 |
«Көшпенділер» |
І. Есенбер лин |
«Samga» баспасы |
4 |
«Жас дәурен» |
Қ. Аманжолов |
«Жазушы» баспасы |
5 |
«Бес арыс» |
Д.Әшімханов |
Алматы:«Жалын»,1992
|
6 |
«Мен-роботпын» |
Айзек Азимов |
«Фолиат» баспасы |
10-сынып |
|||
1 |
«Теміржолшы» |
Балғабек Қыдырбекұлы |
«Көкжиек» баспасы |
2 |
«Қарағанды романы» |
Ғ. Мұстафин |
«Ана тілі» газеті |
3 |
«Әпке драмасы» |
Дулат Исабеков |
«Жазушы» баспасы |
4 |
«Аралым...» |
Қадыр Мәрза Әлі |
«Жазушы» баспасы |
5 |
«Әнші» әңгімесі |
Ж. Аймаутов |
Алматы: «Жалын» |
6 |
«Тәуелсіздік толғауы» |
Ж.Ергалиев |
«Жазушы» баспасы |
7 |
«Қан мен тер» трилогиясы |
Әбдіжамал Нұрпейісов |
Алматы: Жазушы, 1970 |
8 |
«Дүние қалай етсең табылады?» |
Ыбырай Алтырсарин |
«Жазушы» баспасы |
9 |
«Соңғы дем» әңгімесі |
Думан Рамазан |
Алматы «Дәстүр» |
10 |
«Жер мен аспан арасындағы дастан» |
Думан Рамазан |
«Фолиат» баспасы |
11 |
«Қара пима» поэмасы |
Ұлықбек Есдәулет |
«Жазушы» баспасы |
Перечень минимального объема художественной литературы для прочтения учащимисяорганизаций среднего образования
№ |
Наименование произведений, наименование произведений в переводе |
Автор (ы) |
Жанры |
Возрастная группа |
Произведения казахстанских писателей
|
||||
|
«Әжемнің ертегілері» жинағы |
Қазақ халық ертегісі |
сказка |
6–11 |
|
Дәуіт атайдың ертегілері |
Әлия Беркімбаева |
сказка |
6–11 |
|
Ер Төстік – Ер-Тостик |
Қазақ халық ертегісі |
сказка |
6–11 |
|
Қазақстандық ертегілер – Казахстанские сказки |
Юрий Серебрянский |
сказка |
6–11 |
|
Мейірімді Асқар – Доброжелательный Аскар |
Баянғали Әлімжан |
сказка |
6–11 |
|
Робот және алты асық |
Дәнеш Ахметұлы |
сказка |
6–11 |
|
«Хайуанаттар туралы ертегілер» жинағы |
Қазақ халық ертегісі |
сказка |
6–11 |
|
«Ақ басты тырна» әңгімелер жинағы |
Мұрат Сыздықов |
рассказ |
6–11 |
|
«Әжесі мен немерелері» әңгімелер жинағы |
Шәрбану Бейсенова |
рассказ |
6–11 |
|
Балалық шаққа саяхат – Путешествие в детство |
Бердібек Соқпақбаев |
рассказ |
6–11 |
|
«Балдәурен» әңгімелер жинағы – «Балдаурен» сборник рассказов |
Бағдат Мәжитов |
рассказ |
6–11 |
|
«Еліктің лағы» әңгімелер жинағы |
Серік Үсенұлы |
рассказ |
6–11 |
|
Арыстан, мен, виолончель және қасапхана
|
Марат Қабанбай |
повесть |
6–11 |
|
«Қош бол, ата» әңгімелер жинағы – «Прощай ата!» сборник рассказов |
Тынымбай Нұрмағанбетов |
рассказ |
6–11 |
|
Мынау ғазиз дүние |
Есей Жеңісұлы |
рассказ |
6–11 |
|
Тауға саяхат |
Мейіржан Жылқыбай |
рассказ |
6–11 |
|
«Үйітілген байпақ» әңгімелер жинағы |
Әділ Балта |
рассказ |
6–11 |
|
«Біз шадыман баламыз» өлеңдер жинағы |
Сұлтан Қалиұлы |
сборник |
6–11 |
|
Қағаз қалпақ |
Оспанхан Әубәкіров |
сборник |
6–11 |
|
«Баластан» өлеңдер жинағы |
Ермек Өтетілеуов |
стихи |
6–11 |
|
«Достарыммен мақтанам» өлеңдер жинағы |
Қасым Олжас |
стихи |
6–11 |
|
«Кел, балалар, оқылық» жинағы – Давайте, дети, учиться |
Ыбырай Алтынсарин |
сборник |
6–11 |
|
Күміс қоңырау өлеңдер жинағы – Серебряныйколокольчик |
Қадыр Мырза Әлі |
стихи |
6–11 |
|
Сыбаға |
Қуаныш Оспан |
стихи |
6–11 |
|
Алабұға аулаған күн жинағы |
Толымбек Әбдірайымов |
проза |
6–11 |
|
Аспанға саяхат |
Бекен Ыбырайым |
проза |
6–11 |
|
«Балаларға базарлық» жинағы |
Тұманбай Молдағалиев |
проза |
6–11 |
|
Бала Шоқан– Юность Чокана |
Сапарғали Бегалин |
повесть |
6–11 |
|
Алпамыс батыр – Алпамыс батыр |
Қазақ фольклоры |
эпос |
6–11 |
|
40 ертегі, 100 жұмбақ, жаңылтпаш санамақ, өтірік өлең, тақпақ |
Айман Кәріпбаева |
сборник |
6–11 |
|
Алғашқы мүшел |
Қошым-Ноғай Байбота |
сборник |
6–11 |
|
«Қоңыр күз еді» әңгімелер жинағы – Была поздняя осень |
Қалихан Ысқақ |
повесть |
12–15 |
|
Құстар – біздің досымыз |
Есенғали Раушанов |
рассказ |
12–15 |
|
«Бөрісоқпақ» әңгімелер жинағы |
Дәурен Қуат |
рассказ |
12–15 |
|
Сұр әңгіме |
Нұрлан Қабдай |
рассказ |
12–15 |
|
«Ауыл шетіндегі үй» әңгімелер жинағы – Дом на окраине аула |
Әкім Тарази |
рассказ |
12–15 |
|
Келіншектаудағы тас түйелер – Каменные верблюды Келиншектау |
Дүкенбай Досжанов |
рассказ |
12–15 |
|
Менің балаларымның туысқан ағасы |
Мұхтар Мағауин |
рассказ |
12–15 |
|
Тәмпішқара |
повесть |
12–15 |
|
|
Кездеспей кеткен бір бейне – Однажды и на всю жизнь |
Ғабит Мүсірепов |
повесть |
12–15 |
|
Жабайы алма – Дикаяяблоня |
Сайын Мұратбеков |
повесть |
12–15 |
|
Көксерек – Серый лютый |
МұхтарӘуезов |
повесть |
12–15 |
|
Бар болғаны он төрт жас |
Мәди Айымбетов |
повесть |
12–15 |
|
Дайағашшы |
Ұларбек Нұрғалым |
повесть |
12–15 |
|
Құланныңажалы – Смерть Кулана |
АқанНұрманов |
повесть |
12–15 |
|
Наша семья – Ұшқан ұя |
Бауыржан Момышұлы |
повесть |
12-15 |
|
Амина Туран в стране номадов – Әмина Тұран көшпенділір елінде |
Зәуре Төрехан |
роман- фэнтези |
12–15 |
|
Жетінші толқын |
Медеу Сәрсеке |
фэнтези |
12–15 |
|
Шоко әлем. Сиқырлы эллипсахар |
Рүстем Сауытбай |
фэнтези |
12–15 |
|
Көкжалдар |
Жүсіпбек Қорғасбек |
роман |
12–15 |
|
Бір өкініш, бір үміт |
БексұлтанНұржекеев |
роман |
12–15 |
|
Найзағай |
Әлжаппар Әбішев |
роман |
12–15 |
|
Ақбілек – Акбилек |
Жүсіпбек Аймауытов |
роман |
12–15 |
|
Ай мен Айша – Луна и Айша |
Шерхан Мұртаза |
роман |
12–15 |
|
Желқайық |
Тұрысбек Сәукетай |
роман |
12–15 |
|
Аласа таулар аясында |
Нұрдәулет Ақыш |
роман |
12–15 |
|
Жапон балладасы – Японская баллада |
ҒабитМүсірепов |
проза |
12–15 |
|
«Таңдамалы» повестер мен әңгімелер жинағы |
Кемел Тоқаев |
проза/детектив |
12–15 |
|
«Отамалы» хикаяттар жинағы |
Тобық Жармағанбетов |
проза |
12–15 |
|
Ауылдан шыққан миллионер – Миллионер из аула |
Сәуле Досжан |
проза |
12–15 |
|
Батыр Баян – Батыр Баян |
Мағжан Жұмабаев |
поэма |
12–15 |
|
«Ерулі атқа ер салмай» өлеңдер жинағы |
Махамбет Өтемісұлы |
поэзия |
12–15 |
|
«Қазақ айнасы» өлеңдер жинағы |
ШәкәрімҚұдайбердіұлы |
поэзия |
12–15 |
|
Мизам шуақ |
Нұрлан Қалқа |
поэзия |
12–15 |
|
«Менің Қазақстаным» өлеңдер жинағы – Мой Казахстан |
Жұмекен Нәжімеденов |
поэзия |
12–15 |
|
«Жапырақтар жауғанда» өлеңдер жинағы |
Марфуға Айтқожа |
поэзия |
12–15 |
|
Танакөз |
Мұхтар Шаханов |
поэма |
12–15 |
|
Түн парақтары |
Тоқтарәлі Таңжарық |
поэзия |
12–15 |
|
Терісбұрау |
Дәулеткерей Кәпұлы |
поэзия |
12-15 |
|
«Дәуір додасы» өлеңдер жинағы |
Нұрғожа Ораз |
поэзия |
12–15 |
|
Алтын тостағанды іздеу: Бату мен оның достарының бастан кешкендері – В поисках золотой чаши. Приключения Бату и его друзей |
Зира Наурызбаева, Лиля Клаус |
повесть |
12–15 |
|
Болмаған балалық шақ |
Ақберен Елгезек |
повесть |
12–15 |
|
Жау тылындағы бала |
Қасым Қайсенов |
повесть |
12–15 |
|
Қызыл бөлтірік |
Асқар Алтай |
проза |
12–15 |
|
Қызыл сақа |
Есболат Айдабосын |
әңгіме |
12–15 |
|
Кербұғы – Человек-Олень |
Оралхан Бөкей |
рассказ |
16–18 |
|
Махаббатым – Constant |
Әлішер Рахат |
роман |
16–18 |
|
Абайдың қара сөздері – Слова назидания |
Абай Құнанбайұлы |
проза |
16–18 |
|
Жеті желкен |
Дулат Исабеков |
драма |
16–18 |
|
Абай жолы – Путь Абая |
Мұхтар Әуезов |
роман-эпопея |
16–18 |
|
Аққан жұлдыз |
Сәбит Мұқанов |
роман |
16–18 |
|
Аңыздың ақыры – Конец легенды |
Әбіш Кекілбаев |
роман |
16–18 |
|
Дөң асқан – Степь да степь |
Ғабдол Сланов |
роман |
16–18 |
|
Шырағың сөнбесін |
Тахауи Ақтанов |
роман |
16–18 |
|
Шұғаның белгісі – Памятник Шуги |
Бейімбет Майлин |
роман |
16–18 |
|
Ұлпан – Улпан ее имя |
Ғабит Мүсірепов |
роман |
16–18 |
|
Сақтар – Саки |
Болат Жандарбеков |
роман |
16–18 |
|
Ұстаздың оралуы – Возвращение учителя |
Әнуар Әлімжанов |
роман |
16–18 |
|
Өсиетнама өлеңдер жинағы |
Дулат Бабатайұлы |
поэзия |
16–18 |
|
Талтүс – Полдень |
Таласбек Әсемқұлов |
роман |
16–18 |
|
Өліара |
Төлен Әбдік |
роман |
16–18 |
|
Елім-ай – Елим-ай |
Софы Сматаев |
роман |
16–18 |
|
Абайдың жұмбағы |
Рамазан Тоқтаров |
роман |
16–18 |
|
Сәйгүліктер |
Қабдеш Жұмаділов |
роман |
16–18 |
|
Ақан сері |
Сәкен Жүнісов |
роман |
16–18 |
|
Шығанақ |
Ғабиден Мұстафин |
роман |
16–18 |
|
Аққулар ұйықтағанда |
Мұқағали Мақатаев |
поэма |
16–18 |
|
Көкшетау – Кокшетау |
Сәкен Сейфуллин |
поэма |
16–18 |
|
Құлагер – Кулагер |
Ілияс Жансүгіров |
поэма |
16–18 |
|
Қозы Көрпеш-Баян сұлу – Козы Корпеш-Баян сулу |
Қазақ фольклоры |
поэма |
16–18 |
|
Қыз Жібек – Кыз Жибек |
Қазақ фольклоры |
поэма |
16–18 |
|
Дариға, сол қыз |
Қасым Аманжолов |
поэзия |
16–18 |
|
Семсердің жүзіне өскен гүл |
Ықылас Ожай |
поэзия |
16–18 |
|
Киіз кітап |
Ұлықбек Есдәулетов |
поэзия |
16–18 |
|
Қажымұқан – Кажымукан |
Қалқаман Әбдіқадыров |
проза |
16–18 |
|
Ойшоғыр |
Талғат Кеңесбай |
повесть |
16–18 |
|
Болашақтың бәйтерегі – Дерево будущего |
Тұрсын Жұртбай |
роман-новелла |
16–18 |
|
Кочевники – Көшпенділер |
Ілияс Есенберлин |
трилогия |
16–18 |
|
Қасірет пен тағдыр – Трагедия и судьба |
Сәуле Досжан |
дилогия |
16–18 |
|
Өліктердің уысында ериді |
Берікбол Батан |
фэнтези |
16 |
Произведения зарубежных писателей (на казахском и русском языках)
|
||||
|
Аладдин – Аладдин және сиқырлы шам |
Галлан Антуан |
сказка |
6–11 |
|
Алешкины сказки |
Дмитрий Мамин-Сибиряк |
сказка |
6–11 |
|
Алиса в стране чудес – Алиса ғажайыптар елінде |
Кэролл Льюис |
сказка |
6–11 |
|
Андерсен ертегілері – Сказки Андерсена |
Ганс Кристиан Андерсен |
сказка |
6–11 |
|
Әтеш пен сиқырлы диірмен – Петух и волшебная мельница |
Орыс халық ауыз әдебиеті |
сказка |
6–11 |
|
Винни Пух |
Алан Александр Милн, Эрнест Шепард |
сказка |
6–11 |
|
Груфалло – Груфалло |
Джулия Дональдсон |
сказка |
6–11 |
|
Доктор Айболит –Дәрігер Айболит |
Корней Чуковский |
сказка |
6–11 |
|
Дядя Федор, пес и кот – Федор ағай, ит пен мысық |
Эдуард Успенский |
сказка |
6–11 |
|
Ертегілер жинағы – Сборник сказок |
Ағайынды Гримм |
сказка |
6–11 |
|
Жалған ханзада – Мнимый принц |
Гауф Вильгельм |
сказка |
6–11 |
|
Золушка– Күлшеқыз |
Шарль Перро |
сказка |
6–11 |
|
Кот в сапогах – Етік киген мысық |
Шарль Перро |
сказка |
6–11 |
|
Маленький Мук – Кішкентай Мук |
Вильгельм Гауф |
сказка |
6–11 |
|
Приключения Чипполино |
Джанни Родари |
сказка |
6–11 |
|
Сказка о царе Салтане |
Александр Пушкин |
сказка |
6–11 |
|
Чарли и шоколадная фабрика – Чарли және шоколад фабрикасы |
Роальд Даль |
сказка |
6–11 |
|
Басни Крылова – Мысалдаржинағы |
Иван Крылов |
басня |
6–11 |
|
Арман керек адамға |
Тулин Көзікоғлу |
рассказ |
6–11 |
|
Голубая чашка |
Аркадий Гайдар |
рассказ |
6–11 |
|
Деннискины рассказы |
Виктор Драгунский |
рассказ |
6–11 |
|
Капитан Кук – Капитан Кук |
Ребекка Левин |
рассказ |
6–11 |
|
Қожанасыржырлайды |
Махмұт Кая |
рассказ |
6–11 |
|
Чук и Гек – Чук пен Гек |
Аркадий Гайдар |
рассказ |
6–11 |
|
Хроники Нарнии |
Клайв Льюис |
фэнтези |
6–11 |
|
Боевой конь |
Майкл Морпурго |
проза |
6–11 |
|
Вафельное сердце |
Мария Парр |
проза |
6–11 |
|
Дневник кузнечика Кузи |
Михаил Пляцковский |
проза |
6–11 |
|
Черный красавчик |
Анна Сьюэлл |
проза |
6–11 |
|
«Атажұрт» әңгімелер жинағы |
Антуан де Сент Экзюпери |
повесть |
6–11 |
|
Белый Бим, черное ухо |
Гавриил Троепольский |
повесть |
6–11 |
|
Волшебник Изумрудного города |
Александр Волков |
повесть |
6–11 |
|
Джунгли кітабы – Книга джунглей |
Киплинг Редьярд |
повесть |
6–11 |
|
Крокодил Гена и его друзья – Крокодил Гена және оның достары |
Эдуард Успенский |
повесть |
6–11 |
|
Приключения Незнайки –Дымбілмес пен достарының хикаялары |
Николай Носов |
повесть |
6–11 |
|
Тимур и его команда – Тимур және оның командасы |
Аркадий Гайдар |
повесть |
6–11 |
|
Приключения Пиноккио. История деревянной куклы |
Карло Коллоди |
сказка |
12–15 |
|
Тоғыз құйрықты ақ түлкі |
Әлем елдерінің ертегісі |
сказка |
12–15 |
|
Покахонтас – Покаһонтас |
Сюзан Доннел |
рассказ |
12–15 |
|
Коралина |
Нил Гейман |
фэнтези |
12–15 |
|
Машина времени |
Герберт Джордж Уэллс |
фэнтези |
12–15 |
|
Меч Куромори |
Джейсон Роан |
фэнтези |
12–15 |
|
Серия книг о Гарри Поттере – Хәрри Поттер және Азкабан тұтқыны, Хәрри Поттер және пәлсапа тас, Хәрри Поттер мен жасырын бөлме |
Джоан Роулинг |
фэнтези |
12–15 |
|
Следов не оставлять – Із қалмасын |
Джеймс Х.Чейз |
фэнтези |
12–15 |
|
Человек-амфибия |
Александр Беляев |
фэнтези |
12–15 |
|
Чернильная трилогия |
Корнелия Функе |
фэнтези |
12–15 |
|
Я, робот |
Айзек Азимов |
фэнтези |
12–15 |
|
Не оставляй, мама – Тастамашы, ана |
Айгиз Баймухаметов |
проза |
12–15 |
|
Барон Мюнхаузен |
Рудольф Эрих Распе |
повесть |
12–15 |
|
Алые паруса – Алқызыл желкен |
Александр Грин |
повесть |
12–15 |
|
Гулливердің саяхаттары – Путешествия Гулливера |
Джонатан Свифт |
повесть |
12–15 |
|
Жизнь Арсеньева – Арсеньевтің өмірі |
Иван Бунин |
повесть |
12–15 |
|
Зов предков – Арланның ұрпағы |
Джек Лондон |
повесть |
12–15 |
|
Крошка Цахес по прозванию Циннобер |
Эрнст Теодор Амадей |
повесть |
12–15 |
|
Құттыаяғым – Күшігім |
Елишка Горелова |
повесть |
12–15 |
|
Маленький принц – Кішкентай шахзада |
Антуан де Сент-Экзюпери́ |
повесть-сказка |
12–15 |
|
Лев, колдунья и платяной шкаф – Арыстан, сиқыршы және киім шкаф |
Клайв Стейплз Льюис |
повесть |
12–15 |
|
Пеппи Длинный чулок –Ұзыншұлық Пиппи |
Астрид Линдгрен |
повесть |
12–15 |
|
Приключения Гекльберри Финна – Гекльберри Финнің басынан кешкендері |
Марк Твен |
повесть |
12–15 |
|
Приключения Тома Сойера – Том Сойердің басынан кешкендері |
Марк Твен |
повесть |
12–15 |
|
Рассказы – Бес әңгіме |
Ги де Моппасан |
повесть |
12–15 |
|
Смерть чиновника – Чиновниктің ажалы |
Антон Чехов |
повесть |
12–15 |
|
Три повести о малыше и Карлсоне |
Астрид Линдгрен |
повесть |
6–11, 12–15 |
|
Трое в лодке, не считая собаки |
Джером Клапка |
повесть |
12–15 |
|
Хоббит, или Туда и обратно |
Джон Толкиен |
повесть |
12–15 |
|
Щелкунчик и Мышиный король – Жаңғақ шаққыш |
Эрнст Теодор Вильгельм Гофман |
повесть |
12–15 |
|
Нэнси Дрю. Свет, камера… |
Кэролайн Кин |
детектив |
12–15 |
|
Приключения Шерлока Холмса –Шерлок Холмс хикаялары |
Артур Конан Дойл |
детектив |
12–15 |
|
20 000 лье под водой – Су астындағы 20 000 километр сапар |
Жюль Верн |
роман |
12–15 |
|
Дети железной дороги – Темір жол балалары |
Эдит Несбит |
роман |
12–15 |
|
Дети капитана Гранта – Капитан Гранттың балалары |
Жюль Верн |
роман |
12–15 |
|
Железный человек |
Тед Хьюз |
фантастический-роман |
12–15 |
|
Құпия бақ – Тайнственный сад |
Бернетт Фрэнсис Элиза |
роман |
12–15 |
|
Легенда о Тарзане |
Эдгар Райса Берроуз |
роман |
12–15 |
|
Мальчик со шпагой |
Владислав Крапивин |
роман |
12–15 |
|
Нелло и Патраш – Нелло мен Патраш |
Иуда (Мария Луиза ) |
роман |
12–15 |
|
Остров сокровищ – Қазына аралы |
Роберт Льюис Стивенсон |
роман |
12–15 |
|
Полианна |
Элинор Портер |
роман |
12–15 |
|
Приключения Оливера Твиста – Оливер Твистің басынан кешкендері |
Чарльз Диккенс |
роман |
12–15 |
|
Робинзон Крузо – Робинзон Крузо |
Даниэль Дефо |
роман |
12–15 |
|
Таинственный остров |
Жюль Верн |
роман |
12–15 |
|
Удивительный Волшебник из страны Оз |
Лаймен Фрэнк Баум |
роман |
12–15 |
|
Суратская кофейная – Сурат кофеханасы |
Лев Толстой |
рассказ |
16–18 |
|
Қызығы мол сол жылдар |
Эрнест Хэмингуэй |
проза |
16–18 |
|
Баллада о времени |
Владимир Высоцкий |
поэзия |
16–18 |
|
Гобсек |
Оноре де Бальзак |
повесть |
16–18 |
|
Дерсу Узала – Дерсу Узала |
Владимир Арсеньев |
повесть |
16–18 |
|
Дикая собака Динго, или Повесть о первой любви |
Р. И. Фраерман |
повесть |
16–18 |
|
Живи и помни |
Распутин Валентин |
повесть |
16–18 |
|
Құс жолы |
Шыңғыс Айтматов |
повесть |
16–18 |
|
О мышах и людях – Тышқан мен адам хақында |
Джон Стейнбек |
повесть |
16–18 |
|
Цитадель |
Арчибальд Кронин |
повесть |
16–18 |
|
12 лет рабства |
Соломон Нортап |
проза |
16–18 |
|
Братья Карамазовы – Ағайынды Карамазовтар |
Федор Достоевский |
проза |
16–18 |
|
Ход королевы |
Уолтер Тевис |
проза |
16–18 |
|
Автостопом по Галактике |
Дуглас Ноэль Адамс |
фэнтези |
16–18 |
|
День триффидов |
Джона Уиндэм |
фэнтези |
16–18 |
|
Стертая |
Тери Терри |
фэнтези |
16–18 |
|
Трудно быть богом |
Стругацкие |
фэнтези |
16–18 |
|
Цветы для Элджернона |
Дэниел Киза |
фэнтези |
16–18 |
|
Загадай число |
Джон Вердон |
детектив |
16–18 |
|
Правда о деле Гарри Квербета |
Жоэль Диккер |
детектив |
16–18 |
|
Украденный миллион – Ғайып болған миллион |
Агата Кристи |
детектив |
16–18 |
|
Гамлет – Гамлет |
Уильям Шекспир |
драма |
16–18 |
|
Пигмалион |
Бернард Шоу |
драма |
16–18 |
|
Фауст – Фауст |
Иоганн Вольфганг фон Гете |
драма |
16–18 |
|
Божественная комедия |
Данте Алигьери |
поэма |
16–18 |
|
Иллиада и Одиссея – Иллиада мен Одиссея |
Гомер |
поэма |
16–18 |
|
Потерянный рай |
Джон Милтон |
поэма |
16–18 |
|
1984 – 1984 |
Джордж Оруэлл |
роман |
16–18 |
|
451 градус по Фаренгейту – Фаренгейт бойынша 451 градус |
Рэй Брэдбери |
роман |
16–18 |
|
Алхимик |
Пауло Коэльо |
роман |
16–18 |
|
Американская трагедия |
Т.Драйзер |
роман |
16–18 |
|
Анна Каренина – Анна Каренина |
Лев Толстой |
роман |
16–18 |
|
Великий Гэтсби |
Фрэнсис Скотт Фицджеральд |
роман |
16–18 |
|
Война и мир – Соғыс және бейбітшілік |
Лев Толстой |
роман |
16–18 |
|
Волшебник Земноморья |
Урсула Ле Гуин |
роман |
16–18 |
|
Вторая жизнь Уве |
Фредерик Бекман |
роман |
16–18 |
|
Горбун из Нотр-Дама – Нотр-Дам бүкірі |
Виктор Гюго |
роман |
16–18 |
|
Гордость и предубеждение |
Джейн Остин |
роман |
16–18 |
|
Граф Монто Кристо |
Александр Дюма |
роман |
16–18 |
|
Джейн Эйр |
Шарлотта Бронте |
роман |
16–18 |
|
Доктор Живаго |
Борис Пастернак |
роман-эпопея |
16–18 |
|
Дон Кихот – Дон Кихот |
Мигель де Сервантес |
роман |
16–18 |
|
Жизнь взаймы – Аманат өмір |
Эрих Мария Ремарк |
роман |
16–18 |
|
Затерянный мир |
Артур Конан Дойл |
роман |
16–18 |
|
К востоку от Эдема |
Джон Стейнбек |
роман |
16–18 |
|
Книжный вор |
Маркус Зузак |
роман |
16–18 |
|
Маленькие женщины – Кішкентай ханымдар |
Луиза Мэй Олкотт |
роман |
16–18 |
|
Марсианские хроники |
Рэй Брэдбери |
роман |
16–18 |
|
Мартин Иден |
Джек Лондон |
роман |
16–18 |
|
Мастер и Маргарита – Мастер мен Маргарита |
Михаил Булгаков |
роман |
16–18 |
|
Морской волк – Теңіз қорқауы |
Джек Лондон |
роман |
16–18 |
|
Над пропастью во ржи |
Джером Сэлинджер |
роман |
16–18 |
|
Невидимка |
Ральф Эллисон |
роман |
16–18 |
|
Отцы и дети – Әкелер мен балалар |
Иван Тургенев |
роман |
16–18 |
|
Повелитель мух – Шыбындар әміршісі |
Уильям Голдинг |
роман |
16–18 |
|
Портрет Дориана Грея |
Оскар Уайльд |
роман |
16–18 |
|
Последний из могикан – Могиканның соңғы тұяғы |
Джеймс Фенимор Купер |
роман |
16–18 |
|
Сегізінші күн |
Торнтон Уайлдер |
роман |
16–18 |
|
Сто лет одиночества – Жүз жылдық жалғыздық |
Габриэль Гарсия Маркес |
роман |
16–18 |
|
Три товарища – Үш жолдас |
Эрих Мария Ремарк |
роман |
16–18 |
|
Тринадцатая сказка |
Диана Сеттерфилд |
роман |
16–18 |
|
Триумфальная арка |
Эрих Мария Ремарк |
роман |
16–18 |
|
Тысяча сияющих солнц – Жарқыраған мың күн |
Халед Хоссейн |
роман |
16–18 |
|
Тэсс из рода д’Эбервиллей |
Томас Харди |
роман |
16–18 |
|
Унесенные ветром |
Маргарет Митчелл |
роман |
16–18 |
|
Чингиз-хан. Батый. К последнему морю |
Ян Василий |
роман |
16–18 |
|
Мертвые души – Өлі жандар |
Николай Гоголь |
роман |
16–18 |
|
Ромео и Джульетта – Ромео мен Джульетта |
Уильям Шекспир |
трагедия |
16–18 |
Список мотивирующих книг, рекомендуемых для прочтения
детьми школьного возраста
№ |
Наименование произведений, наименование произведений в переводе |
Автор |
Возрастная группа |
|
Жизнь без границ – Өмірде шектеу жоқ |
Ник Вуйчич |
14-18 |
|
Атомные привычки– Атомәдеттер |
Джеймс Клир |
14-18 |
|
Самый богатый человек в Вавилоне |
Джорж Клейсон |
14–18 |
|
Искусство завоевывать друзей и оказывать влияние– Дос табу және адамдарға ықпал ету өнері |
Дейл Карнеги |
14–18 |
|
7 навыков высокоэффективных подростков |
Стивен Кови |
14–18 |
|
Богатый папа, бедный папа – Бай әке мен кедей әке |
Роберт Кийосакий |
14–18 |
|
Разбуди в себе исполина– Бойыңдағы алыптыоят |
Тони Роббинс |
14–18 |
|
Стив Джобс – Стив Джобс |
Уолтер Айзексон |
14–18 |
|
Думай и богатей |
Наполеон Хилл |
14–18 |
|
Сила воли – Ерік-жігер |
Рой Баумейстер |
14-18 |
Список мотивирующих книг, рекомендуемых для прочтения педагогами |
|||
№ |
Наименование произведений, наименование произведений в переводе |
Автор |
|
|
Драйв |
Дэниел Пинк |
|
|
Гибкое сознание – Ойлау |
Кэрол Дуэк |
|
|
Самурай без меча |
Китами Масао |
|
|
12 правил жизни. Противоядие от хаоса– Өмірдің 12 ережесі. Хаосқа қарсы дауа |
Дж. Питерсон |
|
|
Твердость характера. Как развить в себе главное качество успешных людей– Табандылық. Құштарлық пен төзімділік қуаты |
Анджела Дакуорт |
|
|
Железные аргументы– Пікірталас өнері |
Мэдсен Пири |
|
|
Суперпамять. Как быстро добиться серьезных успехов в развитии памяти– Жадыны жақсырту жолдары |
Тони Бьюзен |
|
|
Человек в поисках смысла– Өмірден мән іздеген жан |
Виктор Франкл |
|
|
Как заставить работать мозг в любом возрасте. Японская система развития интеллекта и памяти |
Рюта Кавасима |
|
|
Ненасильственное общение– Мәжбүрсіз сөйлесу |
Маршалл Розенберг |
Жазғы оқуға ұсынылатын әдебиеттер тізімі
1-11 сыныптар үшін
Р/с |
Шығарманың, кітаптың атауы |
Авторы |
Сілетемсі, баспасы |
1-сынып |
|||
1 |
«Мейірімді бала» |
Ы.Алтынсарин |
Алматы: Жазушы,1971 |
2 |
Қазақ ертегілері |
|
Алматы «Балауса» баспасы |
3 |
Қиял-ғажайып ертегілері |
|
Алматы «Балауса» баспасы |
4 |
«Біз өсіп ойнаймыз» |
|
Бала, 2008 жыл |
5 |
«Бөбекке арнаймын» |
|
Бала, 2008 жыл |
6 |
Қуырмаш. Мектепалды даярлық тобы балаларына арналған |
|
Алматы: Алматы кітап, 2006 жыл |
7 |
«Мақта қыз бен мысық» ертегісі |
|
Алматы, «Балауса» баспасы |
2-сынып |
|||
1 |
Тұрмыс-салт ертегілері
|
|
Алматы «Балауса» |
2 |
«Әкесін іздеген ұл» |
М.Базарбайқызы |
Алматы: Фирма Орнак, https://adebiportal.kz/kz/books/view/akesin_izdegen_ul__3576 |
3 |
Светофор. Бағдаршам. |
|
Алматы: Алматы кітап, 2008 |
4 |
«Бүркіттің балапаны» |
Т. Жексенбай |
Алматы «Балауса» баспасы |
5 |
Таңғажайып басқатырғыш |
|
«Аруна» баспасы https://emmet.by/item/3227533-ta-azhayyp-bas-atyr-ysh-te-z-lem-okean |
3-сынып |
|||
1 |
«Бүркіттің балапаны» |
Т.Жексенбай |
Алматы: Атамұра, 2013. |
2 |
Тұрмыс-салт ертегілері |
|
«Аруна» баспасы |
3 |
Аңыз әңгімелер |
|
«Аруна» баспасы |
4 |
Қазақ ертегілері |
|
Алматы «Балауса» баспасы |
5 |
«Сен білесің бе?» |
балалар энциклопедиясы |
«Фолиат» баспасы |
6 |
«Том Сойердің басынан кешкендері» |
М. Твен |
«Фолиат» баспасы |
4-сынып |
|||
1 |
Қазақ хрестоматиясы |
Ы.Алтынсарин |
Алматы:Білім,2007 |
2 |
Ғарышкерлер туралы әңгімелер |
|
«Фолиат» баспасы, «Аруна» баспасы |
3 |
Жыл мезгілдері туралы өлеңдер |
А.Құнанбаев |
Алматы: «Атамұра»,Алматы «Балауса» баспасы |
4 |
Қоршаған орта |
Байғабылова. А. |
Алматы. Аруна, 2007 жыл |
5 |
«Теңіз әлемі» |
|
«Аруна» баспасы |
5-сынып |
|||
1 |
«Бір атаның балалары» |
М.Мағауин |
Переделкино — Алматы |
2 |
«Қазақ солдаты» |
Ғабит Мүсірепов |
Алматы: Жазушы |
3 |
«Ұшқан ұя» |
Б. Момышұлы |
Алматы:Жазушы 1975 |
4 |
«Тоқта, ботам!»өлеңі |
М.Мақатаев |
«Айқын» газеті, 13.06 – 2013, 07.17 |
5 |
«Менің атым Қожа» |
Б.Соқпақбаев |
Арман ПВ |
6 |
«Сырдария» өлеңі |
Ә. Тәжібаев |
Алматы: Жазушы https://adebiportal.kz/kz/news/view/abdilda_tazhibaev_sirdariya__20365 |
7 |
«Ғылым таппай, мақтанба»өлеңі |
А.Құнанбайұлы |
«Абай» журналы |
8 |
«Тәуелсіздік» өлеңі |
ҚалқаманСарин |
«Шыңжаң»газеті |
9 |
«Өнер білім бар жұрттар» өлеңі |
Ы. Алтынсарин |
«Алматыкітап»баспасы |
6-сынып |
|||
1 |
«Тазының өлімі» |
М.Мағауин |
Алматы: Жазушы 1993 |
2 |
«Абай жолы» романы |
М. Әуезов |
«Ғылым» баспасы https://kitap.kz/book/abai-joly-i-tom-audio 1 том https://kitap.kz/audio-book/muxtar-auezov-abai-joly-audio-ii 2 том https://kitap.kz/audio-book/muxtar-auezov-abai-joly-audio-iii 3 том |
3 |
«От» өлеңі |
М. Жұмабаев |
«Ғылым» баспасы, «Жазушы» баспасы |
4 |
«Жібек жолы» роман |
Д. Досжан |
«Днепро» баспасы |
5 |
«Ана - Жер Ана» |
Ш. Айтматов |
«Атамұра» баспасы https://bilimdiler.kz/kazakh_tili/29314-ana-zher-ana-sh-aytmatov.html |
6 |
«Жазғытұры», «Жаз», «Күз», «Қыс» өлеңдері |
Абай Құнанбайұлы |
«Жазушы» баспасы, «Атамұра» баспасы https://bilim-all.kz/olen/494-ZHazgytury https://bilim-all.kz/olen/493-ZHaz |
7 |
«Апамның астауы» әңгімесі |
О. Бөкей |
«Жазушы» баспасы |
8 |
«Робинзон Крузо» романы |
Д. Дефо |
«Фолиат» баспасы |
9 |
«Жантаза» |
Б. Ұзақов |
«Қазығұрт» Алматы |
10 |
«Әлемді сексен күн ішінде шарлау»романы |
Жюль Верн |
«Фолиат» баспасы https://www.youtube.com/watch?v=GklIpWUmwi4
|
7-сынып |
|||
1 |
«Құланның ажалы» |
А.Нұрманов |
Алматы: «Жазушы» 2009 |
2 |
«Шығанақ» роман |
Ғ. Мұстафин |
Алматы: Атамұра |
3 |
«Күйші» поэмасы |
І. Жансүгі ров |
«Көкжиек» баспасы |
4 |
«Аңыз бен ақиқат» |
А. Нұршайықов |
«Жазушы» баспасы https://vnclip.net/video/M6kl5LfTETc/әзілхан-нұршайықов-ақиқат-пен-аңыз-1-ші-бөлім.html 1 бөлім https://vnclip.net/video/PfSeKW3gZq8/әзілхан-нұршайықов-ақиқат-пен-аңыз-2-ші-бөлім.html 2 бөлім https://vnclip.net/video/R191o2wCn3g/әзілхан-нұршайықов-ақиқат-пен-аңыз-3-ші-бөлім.html 3 бөлім https://vnclip.net/video/C-SAsEaotxc/әзілхан-нұршайықов-ақиқат-пен-аңыз-4-ші-бөлім.html 4 бөлім https://vnclip.net/video/eTDnt733Wzs/әзілхан-нұршайықов-ақиқат-пен-аңыз-5-ші-бөлім.html 5 бөлім |
5 |
«Құлагер» поэмасы |
І. Жансүгіров |
Алматы: Жалын |
6 |
«Қызыл жебе» романы |
Ш. Мұртаза |
Алматы: Жалын https://kitap.kz/book/qyzyl-zhebe-i-kitap 1 кітап https://kitap.kz/book/qyzyl-zhebe-ii-kitap 2 кітап https://kitap.kz/audio-book/qyzyl-zhebe-iii-kitap 3 кітап |
8-сынып |
|||
1 |
«Қан мен тер» трилогиясы |
Ә. Нұрпейісов |
«Көкжиек» баспасы https://kitap.kz/audio-book/qan-men-ter-i-kitap 1 кітап |
2 |
«Көксерек» |
М. Әуезов |
«Жазушы» баспасы |
3 |
«Саятшы Ораз» |
Сәбит Мұханов |
«Көкжиек» баспасы https://mp3cleo.com/mp3/сәбит-мұқанов-есіл-бойында-саятшы-ораз.html |
4 |
«Қараой» |
Тәкен Әлімқұлов |
«Көкжиек» баспасы |
5 |
«Махамбеттің тағдыры» |
Б.Аманшин |
Алматы:Абзал-ай баспасы 2014 |
6 |
«Ғажайып планета» әңгімесі |
Т. Сұлтанбеков |
«Қазақ тілі мен әдебиеті», 2/2013 ақпан |
7 |
«Қазақы наурызнама» |
Б.Ж. Бопай |
Алматы:«Жалын» |
8 |
«Қыран қазақ» |
Нұртөре Жүсіп |
«Жазушы» баспасы |
9-сынып |
|||
1 |
«Қаздар қайтып барады» |
Қ.Жұмаділов |
Алматы: «Жалын» |
2 |
«Ертең біз жол жүреміз» |
М. Мақатаев |
«Жалын» баспасы |
3 |
«Көшпенділер» |
І. Есенбер лин |
«Samga» баспасы https://bilim-all.kz/article/7436 1-2-3 кітап |
4 |
«Жас дәурен» |
Қ. Аманжолов |
«Жазушы» баспасы |
5 |
«Бес арыс» |
Д.Әшімханов |
Алматы:«Жалын»,1992 https://bilimland.com/kk/subject/kazah-tili/9-synyp/d-ashimhan-bes-arys-kitabynan-uzindi
|
6 |
«Мен-роботпын» |
Айзек Азимов |
«Фолиат» баспасы |
10-сынып |
|||
1 |
«Теміржолшы» |
Балғабек Қыдырбекұлы |
«Көкжиек» баспасы |
2 |
«Қарағанды романы» |
Ғ. Мұстафин |
«Ана тілі» газеті |
3 |
«Әпке драмасы» |
Дулат Исабеков |
«Жазушы» баспасы https://bilimland.com/kk/courses/audiochrestomathy/8-synyp/drama/lesson/1-bolim-d-isabekov-apke |
4 |
«Аралым...» |
Қадыр Мәрза Әлі |
«Жазушы» баспасы |
5 |
«Әнші» әңгімесі |
Ж. Аймаутов |
Алматы: «Жалын» |
6 |
«Тәуелсіздік толғауы» |
Ж.Ергалиев |
«Жазушы» баспасы |
7 |
«Қан мен тер» трилогиясы |
Әбдіжамал Нұрпейісов |
Алматы: Жазушы, 1970 https://kitap.kz/audio-book/qan-men-ter-i-kitap 1 кітап |
8 |
«Дүние қалай етсең табылады?» |
Ыбырай Алтырсарин |
«Жазушы» баспасы https://bilim-all.kz/article/9591
|
9 |
«Соңғы дем» әңгімесі |
Думан Рамазан |
Алматы «Дәстүр» https://cak.clan.su/load/referat/referat/duman_ramazan_so_y_dem_proza/4-1-0-1959 |
10 |
«Жер мен аспан арасындағы дастан» |
Думан Рамазан |
«Фолиат» баспасы |
11 |
«Қара пима» поэмасы |
Ұлықбек Есдәулет |
«Жазушы» баспасы https://www.youtube.com/watch?v=dKdJyfOwM1A
|
11-сынып |
|||
1 |
Кербұғы |
О. Бөкей |
|
2 |
Абайдың қара сөздері |
Абай Құнанбайұлы |
|
3 |
Аққан жұлдыз |
Сәбит Мұқанов |
https://kitap.kz/book/aqqan-zhuldyz-1 1 том https://kitap.kz/audio-book/aqqan-zhuldyz-2 2 том
|
4 |
Шырағың сөнбесін |
Тахауи Ақтанов |
|
5 |
Өліара |
Төлен Әбдік |
|
6 |
Шығанақ |
Ғабиден Мұстафин |
https://kitap.kz/audio-book/sthyn
|
7 |
Дариға, сол қыз |
Қасым Аманжолов |
|
8 |
Көкшетау |
Сәкен Сейфуллин |
|
9 |
Аққулар ұйықтағанда |
Мұқағали Мақатаев |
https://bilim-all.kz/olen/1557
|
10 |
Сәйгүліктер |
Қабдеш Жұмаділов |