МАМАНДЫҚТЫ ОЙДАҒЫДАЙ ТАҢДАУ ҮШІН ОҚУШЫ НЕ ІСТЕЙ АЛАДЫ?
«Өскенде кім болғың келеді?», – бұл сұрақ үлкендердің кішкентай балаларға қойғанды жақсы көретін ең кең таралған сұрақтардың бестігіне кіреді. Мектептік өмір көзді ашып – жұмғанша өтті де кетті, ырқымызға бағынбай қоштасу кеші де, ҰБТ да жақындап келеді, ал “Кім болам” деген сұрақ түлекті де, оның ата – анасын да одан бетер алаңдатуда. Сол кезде адаспай өз мамандығымды қалай табуға болады деген сұрақ туындайды.
Кісәби білімсіз шектеулі қызмет аясынан шығалмай, беделді әрі жоғары ақылы жұмысқа қол жеткізе алмайсың. Мамандық таңдауға қажеттілік деп қарамай, жаңа қызықты өмір кезеңінің басталуы деп қабылдау керек. Жұмыс пен оның аясындағы тіршіліктің барлығы адам ғұмырының тең жартысын алады екен! Адамның өз мамандығына қаншалықты қанағаттануы мен өз өміріне қаншалықты риза екендігінің арасында тікелей байланыс бар. Бір жағынан, кәсіп таңдау-болашаққа үңілу болса, екінші жағынан, ол-өзінің ішкі жан-дүниеңе үңілу, яғни, менің мықты және әлсіз жақтарым, мен не істей аламын, табысқа жету үшін маған не қажет деген сауалдарға жауабың. Адамның кәсіби өзін табу бағдарына көптеген факторлар әсер етеді, соның ішіндегі ең маңыздылары:
· мамандық және оның қажеттілігі туралы білу;
· бейімділіктер (қызығушылық, еңбек түрткісі, ынтасы);
· қабілеттер, денсаулық (ішкі мүмкіндіктер мен шектеулер);
· ықылас деңгейі мен өзін-өзі бағалау;
· ата-ананың, отбасының көзқарасы;
· құрбы-достарының көзқарасы;
· мұғалімдер мен мамандардың көзқарасы;
· жеке кәсіби жоспар-адамның кәсіби салада неге және қалай жету керектігі жөніндегі пайымдар жүйесі.
Сондықтан, ең алдымен қызықтыратын мамандықты анықтап алып, содан кейін ғана оны игеруге қажет білім деңгейі туралы ойлану керек. Ал оқу орнын таңдау мәселесі-ең соңғы кезең болып табылады.
Өз болашағыңды анықтауда мынадай ережелерді ұстан:
1.Алдағы өмірлікжоспарыңқандайболмасын, шетелтілінүйреніп, компьютердежұмысістеудіигерген аса пайдалы.
2.Сән қуып, мамандықтаңдаудыңқажетіжоқ. Сен оқуыңдытәмамдап, жұмысістегенше, олмамандықсәнненшығыпқалуымүмкін.
3.Заманауи ағымғақарайкейбірмамандықтар тез ескіріп, оныңорнынбасқамамандықтарбасыпжатыр. Сондықтанкезкелгенжағдайдақосалқытаңдағанмамандығыңболуықажет.
4.Өзің таңдағанмамандығыңныңмазмұны, қызықтықырлары, жұмыстәртібі мен жағдайы, кәсібиөсумүмкіндігітуралысұраққажауапбереалғандағанасеніңмамандықтаңдаудағы ой-ниетіңсалмақтанатүспек.
5. Мамандықтаңдаудаоның сырт келбетіне, көңілгеқонымдыжақтарынағананазараударудыңқажетіжоқ, мүмкіндігіншеқалағанмамандығыңныңжұмысмазмұныжөніндекөбірекбілугетырыс.
6.Мамандық таңдауғабайланыстысені, сеніңқалағанмамандығыңдытолықбілмейтінадамдардыңақыл-кеңесінеқұлақсалудыңқажетішамалы.
7.Өзіңмен алдын ала психологиялықжұмысжүргізбей-ақ, ныққадамжасайберугеболатынбірде-бірмамандықтыңжоқекендігінесіңдесақта!Сеніңойларыңныңдұрыстығынакөзжеткізуүшінөзшешіміңдідостарыңмен, ата – анаңмен, мұғалімдермен, психологпен, профкеңесшіменталқыла.
Әрадамныңөзіндікқұрылымдықерекшеліктері бар, дегенменқатыпқалғанзаңдылықжоқболғандықтан, уақытөтекелеолардаөзгеретінісөзсіз. Даму ерекшеліктеріңніңпсихологиялықкөрсеткіштерінің «затқаайналуы» жәнебейімдік тест болашақмамандыққадайындықжасауғажәнеөзқабілеттеріңніңқұрылымы, дамуындағытүзетудіқажетететінкейбіркемшіліктерді дер кезіндекөругемүмкіндікбереді.
"Сыныптағы оқушыңыз-күлдіргіш "сайқымазақ" болған жағдайда"
Бала-шағалар-күлдіргіш, бала-шағалар-сайқымазақтар - адақ қандай сынып олармен алалайды. Тәжірибесіз мұғалиманың, қашан сабақта мынадай "әртіс" отырады, жұмыс азаппен болады. Айтылмыш ұсыныстар педагогтарға шық- тәртіптің үйлесімді қалыбын осы жағдайда көмектеседі. бала-шағаға превентивті көңіл көмектеседі. Сендер білсеңдер, не сыныпта сөзсіз көрпе себя" "созу баста- бала болатын, тура ара түп уделите оған дербес пристального көңілдің минутын сабақтың(жаңа тақырыптың, сұрақтың түсіндірмелері)., похвалите үшін көмекті, пішінді, ескі табыстарды, поинтересуйтесь оның пікірінің, және постойте қатар, ти-, туралы чем-нибудь сұра- жайдан-жай жола- көздерге деген қара-. Сол уақыттың өте тиімді шығысы, себебі көбіне осы минуттың "порции" бол- баршылық, чтобы следующий
* анда-санда өте жөн "құпияның ақылы" : таңдап ал- кез және туралы ана, как сендерге оның түпкілікті қылықтары ара сыныпта срабатывает мен баламен поговорите араластыр-, сияқты сендер от осы шарша- және еңсесі түс-, не қалған бала-шаға бірнәрсе недопонять, емес қара- біл-. әншейін мынадай үлгінің ребята тіпті емес ашуқор, олар өте тірі және аянышты на сендердің арыздарыңа деген назар аударады және ашық өзінің тәртібін - ғана ештеме мен собой поделать жөндеу қалайды емес біл-. Келісіп ал-, не сендер қарсы қиянатсыз әзілдердің болмайсыңдар, жиһазды сыныпта ыдыратушылардың, бірақ сияқты ғана оқушы бастайды
* Тұр- мехнаттар көмектеспесе, тырысып көр-, чтобы сендердің "жазалаушы шараларың" истериялық тәртіпті подкрепляли, ал жаза бір актердің театрына деген айналмады. Болады дейін адақ сабақтың отсадить оқушы олай, чтобы қалған бала-шағалар ол тұратын көрмеппін орындыққа, тапсырма беру болады қосымша жазба тапсырманы - чтобы бастар көтеру білмеді. Аулақтау түбегейлі ұзақ қойылымның: сыныптан" деген "шық-! - "жоқ, ал нені мен алқындырдым"?, қарамастан және бес олай реттер ша ауқымға, сол себептен тәуір айтар-айтпастан сөзсіз шығар-. Баланың қылықтарының көп көңілді уделяйте. Тез, қысқа, жолға қоясыңдар
* Не арада коем уақиғада бетіменкетушіліктің "обаяшки" режимін мынадай үшін жасамаппын. Подкреплять керекке оның жаман өмірлік стратегиясын. Сияқты бы высокохудожественно ол не өкінді және сияқты бы егілтетін не күлді, нып-нық майыстыр- өзінің сызығының: ылғи барлық үшін правила, қарамастан және саған придется оларға ер-. Саған мен жөн қараймын, бірақ сенің тәртібіңнің шыдау болмаймын.
* Қашан оқушы себя жөн(қарамастан немесе тым бы приемлемо) вело, сөзсіз оған деген қарау мүмкіндікті, күл-, поговорить тап-. Оның басында ойраңдау түбегейлі надұрыс байланысты "паясничаю - көңілді аламын, томпай- - мен сияқты бы болыппын" және ауыстыр- оны сырт: "паясничаю - оқшауда оказываюсь, вело себя жөн - көңілді және құрметтеушілікті" аламын.
