Коммунального государственного учреждение «Школа-центр дополнительного…
КГУ "ШЦДО №13"

МО казахского языка

Изображение

 

№13 жалпы орта білім беретін мектепте қазақ тілі мен қазақ әдебиеті бірлестігінде жеті мұғалім жұмыс істейді. І санатты бес мұғалім, ІІ санатты екі мұғалім.

 

Мұғалімдер төрт бағытта жұмыс істейді:

- Оқушылардың білім сапасын көтеру жоспары - Өзіндік білім көтеру жоспары - Үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс жүргізу - Үлгерімі жоғары оқушылармен жұмыс жүргізу.

Әдістемелік бірлестік жетекшісі – Қайырбаева Сағат Жалелқызы Еңбек өтілі – 31 жыл, санаты І. Өзіндік білім көтеру тақырыбы: «Қазақ тілі сабағында оқушылардың сауатты жазу дағдыларын арттыру»

Ешманова Рымтай Оразқызы Еңбек өтілі – 11 жыл, санаты І. Өзіндік білім көтеру тақырыбы: «Қазақ тілі сабағында әр оқушымен жеке индивидуалдық жеке жұмыс»

Қайырбаева Сағат Жалелқызы Еңбек өтілі – 31 жыл, санаты І. Өзіндік білім көтеру тақырыбы: «Қазақ тілі сабағында оқушылардың сауатты жазу дағдыларын арттыру»

Шербаева Анаргүл Шазындақызы Еңбек өтілі – 21 жыл, санаты І. Өзіндік білім көтеру тақырыбы: «Қазақ тілі сабағында сөйлеу тілін деңгейлік тапсырмалар арқылы дамыту».

Оспанова Тойжан Кеңесқызы Еңбек өтілі – 14 жыл, санаты ІІ. Өзіндік білім көтеру тақырыбы: «Қазақ тілі сабағында ойын түрлерін қолдану».

Базылжанова Мақпал Серікқызы Еңбек өтілі – 5 жыл, санаты-ІІ. Өзіндік білім көтеру тақырыбы: «Деңгейлік тапсырмалар арқылы оқушы қабілетін дамыту».

Ақылбекова Гүлнар Ермекбайқызы. Еңбек өтілі – 25 жыл, санаты І. Өзіндік білім көтеру тақырыбы: «Мәтінмен жұмы түрлерін қолданудың тиімділігі».

 

Тақырыбы:

Қазақ тілі сабақтарында ақпараттық коммуникациялық технологияны қолдану арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылғын арттыру, тілін дамыту.

 

Мақсаты:  Сабақта ақпарттық коммуникациялық технология әдістерін пайдалана отырып, оқушылардың білім білік  дағдыларын қалыптастыру.

 

Міндеттері:

Жаңа инновациялық технологияларды меңгеріп, сабақта қолдану. Оқыту барысында жеке тұлғаның қабілетін ескере отырып білім беру. Қазақша сойлеу желесіне, қазақша сөйлеу әуездігіне жету, үлгісіз жетексіз өз бетінше сөйлеуге, жазуға, оқып айтуға дағдыландыру.

 

Әдістемелік бірлестіктің 2013-2014 жылдық жоспары

Жұмыс мазмұны

Әдістері мен тәсілдері

Орындау мерзімі

1

Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәндерін оқытуда қажетті нормативтік құқықтық құжаттармен, жаңа әдістемелік құралдармен танысу.

ӘБ отырысы

тамыз

2

қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімдерінің ӘБ жылдық жоспарын талқылау.

ӘБ отырысы

тамыз

3

Оқу жылына арналған тақырыптық – күнтізбелік жоспарларды бекіту.

ӘБ отырысы

тамыз-қыркүйек

4

 ӘБ отырыстары

семинар, дөңгелек үстел

әр тоқсанда

5

Мұғалімдердің өзіндік білім дамыту тақырыптарымен жұмысы

Педкеңестерде,ӘБ отырыстарында, баяндама оқу, ашық сабақтар өткізу

Жыл бойы

6

Оқу бағдарламасына негізделген тест тапсырмасын әзірлеп, кіру бақылау кесіндісін өткізу.

 

Қыркүйек, екінші апта

7

Тілдер мерекесіне байланысты іс-шаралар өткізу

 

ӘБ жетекшісі Қайырбаева С.Ж Қыркүйек Қазақ тілі мұғалімдері

 

8

Қабілеті төмен оқушылармен жеке консультация күндерін белгілеп, сабақтар өткізу.

Қосымша сабақтар

Аптасына

 1 рет.

Қазақ тілі мұғалімдері

9

Қабілетті оқушыларды шағармашылық, зерттеушілік жұмыстарға қатыстыру.

Қосымша сабақтар

Жыл бойы

10

Мектепшілік олимпиадаға дайындық жұмыстарын жүргізу, олимпиадаға тапсырмалар құру.

Теориялық,

практикалық бөлімдер

Қазан

11

 Тіл туралы заңның орындалуы «Ересектерге қазақ тілін оқыту»

Сабақтар

Жыл бойы

12

5-9 сынып оқушылары арасында мектеп олимпиадасын өткізу

 

Қараша

13

Қазақ тілі мұғалімдерінің партфолиоларын толықтыру.

 

Жыл бойы

14

Қазақ тілі мен әдебиеті кабинетерінің жұмысы: оқу әдістемелік кешен,көрнекіліктер,стендтер,журналдар, оқушылардың ізденулік жұмыстары, күнтізбелік және күнделікті жоспарлар, сыныптан тыс «іс-шаралардың дайындықтары.

 

 

15

Қала деңгейінде өтетін онлайн сабақтарына қатысу

Ашық сабақ

Желтоқсан

Хасенова Г.Т

16

«Халық ауыз әдебиеті әлеміне саяхат» атты қалалық байқауға оқушыларды дайындау

Сыныптан тыс жұмыс

Сәуір

Хасенова Г.Т

17

«Жарқын болашақ» байқауына дайындық

 

Қазақ тілі мұғалімдері

18

МАБ –қа дайындық

Қосымша сабақтар

Жыл бойы Ақылбекова Г.Е Қайырбаева С.Ж

19

Өзара сабаққа қатысу

Жеке жоспар бойынша

Жыл бойы

20

Қалалық семинарды өткізу

 

Наурыз

21

Қалалық олимпиадаға қатысу

 

 

22

Қалалық семинарларға қатысу

 

Жыл бойы

23

Пән апталығын өткізу

 

Наурыз

24

Абай оқуларына қатысу

 

Сәуір Ақылбекова Г.Е

25

Аттестациядан өтетін мұғалімдердің есебін тыңдау

 

Сәуір Хасенова Г.Т

26

Емтиханға дайындық

 

Мамыр

27

Дөнгелек үстел: «Қазақ тілін оқытудағы жетістіктер мен  мәселелер»

 

Маусым

 

 

Қазақ тілі апталығының жоспары

 

Іс-шаралар

Сыныптар

Мерзімі

Жауаптылар

1

Қазақ тілі апталығының ашылуы

1-9 сынып

12.03.2012ж

Ақылбекова Г.Е.

2

Ашық сабақ.

Тақырыбы: «Дәріханада»

7 сынып

13.03.2012ж

Шербаева А.Ш.

3

Газеттер байқауы

«Әз Наурыз»

5-9 сынып

14.03.2012ж

Сынып жетекшілері

4

Ашық сабақ.

Тақырыбы: «Мектеп асханасы»

4 сынып

15.03.2012ж

Базылжанова М.С.

5

Суреттер байқауы

«Көктем келді»

2- 4 сынып

16.03.2012ж

Сынып жетекшілері

6

 

 

«Ақ жол - Наурыз»

5-9 сынып

16.03.2012ж

Қайырбаева С.Ж.

Қазақ тілі мұғалімдері,

сынып жетекшілері

7

«Ұлыстың ұлы күні – Наурыз құтты болсын!»

1-4 сынып

17.03.2012ж

Абдишева Б.Ш

Сынып жетекшілері

8

«Қазақ халқының салт-дәстүрі» бейнефильм көру

 

1-9 сынып

14-17.03.2012ж

Қазақ тілі мұғалімдері

9

Апталықтың жабылуы

1-9 сынып

19.03.2012ж

Қайырбаева С.Ж.

 

Грамматикалық тақырыпқа байланысты тест

3 сынып

 

1.   Қазақ тіліне тән дыбыстарды көрсет?

     а 10    б 12     в 9

    2. Қазақ тілінде неше әріп бар?

     а 45     б 42     в 40

    3. Қазақ тілінде дауысты дыбыстар нешеу?

      а. 15  б 12    в 17

     4.Дауысты дыбыстар нешеге бөлінеді?

      А 2    б4            в3

    5.Қазақ тілінде неше дауыссыз дыбыстар бар?

      а 18        б 20    в 25

    6. Дауыссыз дыбыстар нешеге бөлінеді?

       а 2        б.3   қатаң, ұяң, үнді         в 4

     7. Қатаң  (глухие) дауыссыздарды көрсет?

       а  п,ф, с,ш, к, қ,ц,х       б.    в, г,ш, б, с, р,       в  д,н, а, з, х, э, л,

      8. Ұяң (звонкие) дауыссыздарды көрсет?

       а б,м, п, р, ф,ы,        б.    б, в,г,ғ, д,ж,з                   в.  р,а, ы, е, к,

      9. Үнді (сонорные) дауыссыздарды  көрсет?

       а    б, о, а, в, ж,р        б    т,ф, ч, я, и, м       в   р, й, л, у, м, н, ң,

      10. Көптік жалғауларын көрсет?

     а  -лар, -тар, -дар      б  -м, -ым, - ім     в  -ның, -нің, -ды, -ді,

     11. Септік жалғаулары нешеу?

       а  5           б 9           в. 7

    12. Бастауыш қандай сұраққа жауап береді?

      а кім ? не?      б  не істеді?          в  қалай?

    13. Баяндауыш қандай сұраққа жауап береді?

       а қандай?      б не істеді?       в  қалай?

    14. Қазақ тілінде неше буын бар?

         а 4       б.2         в 3    ашық, тұйық,  бітеу,

    15. Ашық буынды сөзді тап?

         а. А-ға, ба-ла, а-па    б. көк-тем, жа-у,           в көз, ар-ба, ас-тық

    16. Тұйық буынды сөзді көрсет?

          а. Көк, жер,     б. от, арба, астық          в  апа, тау, мектеп,сынып

   17.Бітеу буынды сөзді көрсет?

     а. қант, мектеп, жастық, көз    б.апа, әже, әке.       в. жаз, күн, ата,

   1 8 Сұраулық шылауларды көрсет? (Вопросительные частицы)

          а. –ма, ме, ба, бе, па, пе      б –ды, ді, ті,ты    в  -ің-ың, ң, -м

    19. . Жалғаулықтарды көрсет? (союзы-и)

         а. және, әрі,     б. мен, ол      в. мен, бен, пен

    20. Қазақ тілі қандай тіл?

       а. ресми,      б.  мемлекеттік    в. халықаралық

Изображение

 

 

Сабақтың тақырыбы: Қазақстанда мекендейтін жануарлар.

 

4 сынып.

Слайд №3.

Сабақтың мақсаты:Оқушылардың Қазақстанда мекендейтін жануарлар туралы білім-біліктерін арттыру.

Міндеттері:

1.Біліктілік:Қазақстанда мекендейтін жануарлар туралы білімдерін жинақтау, бір жүйеге келтіру.Білгендерін қайталау,тереңдету,дүниетанымдарын кеңейту. Септіктерді қаншалықты деңгейде меңгергенін тиянақтау.

2.Дамытушылық:Сауатты жазуға, сурет бойынша әңгіме құрастыруға, затты сипаттауға үйрету. Ойлауға, салыстыруға, ізденуге баулу.

3.Тәрбиелік:Туған өлке табиғатына, онда өмір сүретін жануарларға деген сүйіспеншілік сезімдерін арттыру, табиғатты, жануарларды қорғауға, аялауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:кіріктірілген сабақ.

Сабақтың әдістері:интерактивтік тақта, компьютермен жұмыс, диалог, ой қозғау.

Пәнаралық байланыс: дүниетану, информатика,жаратылыстану.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Оқушылармен салемдесу.

2. Оқушыларды түгендеу.

3. Сабаққа кіріспе.

Психологиялық дайындық.

- Бүгін кезекші кім? 

- Бүгін нешесі?

- Аптаның қай күні?

- Жылдың қай мезгілі?

- Бүгін сабаққа деген көңіл-күйлерін қандай? (смайлик көрсету)

- Сабаққа дайынбыз ба?

II. Үй жұмысын тексеру.

Оқушылардың дайындап әкелген жануарлар туралы қысқаша мәліметтерін тыңдау. Жануарлар туралы жаттаған өлеңдерін тыңдау.

III. Негізгі бөлім.Сабақтың мақсатын және тақырыбымен таныстыру. Мұғалімнің кіріспе сөзі:

- Бүгін қазақ тілі сабағы күндегіден өзгеше, әрі ерекше өтпекші. Себебі, бүгін бізде кіріктірілген сабақ, яғни ресурстық орта, информатика пәнімен  байланыстырып отырмыз. Және сабағымызда қонақтарымыз бар.

IV. Ой қозғау. Ассоциация.

 

  Су       Құрлық                   Орман        Хайуанаттар бағы

                                      

                        Адам досы             Жыртқыш               Табиғат                 

а. Сөз тіркестерін құру. Жыртқыш аң, әдемі табиғат, хайуанаттар бағы, қу түлкі, орман қожасы,қорқақ қоян.

б. Сөйлем құрау. Аю-орман қожасы. Қазақстанның табиғаты әдемі.Мен хайуанаттар бағында болдым.

V. Сөздік жұмыс.

Жолбарыс-тигр             Қасқыр-волк

Күшті-сильный             Ірі-крупный

Аю-медведь                  Мекендейді- обитают

Түлкі-лиса                    Қоян-заяц

VI. Мәтінмен жұмыс.

Жануарлардың мекені.

      Алтай,Алатау,Тарбағатай таулары-Қазақстан жануарларының мекені.

      Жабайы жануарлар мен жабайы құстар таулы, орманды, жазық жерлерде тіршілік етеді. Бұл жер- олардың тіршілік ететін тұрақты мекені.Олар осында қыстайды.

а)Жабайы аңдардың мекенің ата.

ә)Жабайы аңдарды ата.

б)Жануарлардың мінезі қандай?

 

VII. Сергету сәті.

VIII. Лексика-грамматикалық тақырып. Септіктерді қайталау.

1. Септеу.Интерактивті тақтамен жұмыс.

2. «Сиқырлы гүл» ойынын өткізу.

Әр оқушыға ортасына бір белгілі жануардың аты жазылған гүл ұсынылады. Осы аталған жануарлардың қандай екенін сипаттау қажет. Мысалы: аю-қара, үлкен, жыртқыш, орманда тұрады, бал жейді, ұйықтайды.

3. Үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс.

№1

Көп нүктенің орнына а немесе ә әріпін қойып,көшіріп жазындар.

Ж...яу, ж....й, ш...й, д...птер, ...демі, с...біз, с...н, т...р, т...н, с...л.

№2

Берілген сөздерге көптік жалғауын жалғандар.

Ақын, қазақ, ғалым, қала, оқушы, мұғалім, бөлме, ұшқыш, мектеп, сөздік.

№3

Көп нүктенің орнына ұ немесе ү әріптерін қойып, көшіріп жазындар.

Ж...мыс, к...н, қ...с, т...н, т...р, б...гін, с...т, д...кен, б...л, ...шқыш, м...ғалім.

 

№4

Берілген сөздерге көптік жалғауын жалғандар.

Өшіргіш, кітап,қағаз, сөре, оқулық, дәптер, қалам, қарындаш, сөмке, сурет дәптер.

4. Ребус бойынша жұмыс.

IX. Сабақты бекіту. Сұрақ-жауап

Бүгін сабақта қандай жұмыс жасадық? Не білдік? Ең жүйрік қандай аң? Қояның неше түрін білесіндер?

Көңіл-күйлерін қалай? (смайлик көрсету)

X. Бағалау.Оқушылардың сабаққа қатысуына, білімдеріне байланысты бағалау. 

XI. Үйге тапсырма.  «Үй жануарлары мен жабайы жануарлардың ортақ қасиеттерін жазу», «сөздік жаттау».

 

 

 

Тема: «Моя Родина - Казахстан»

Цели урока: 1. Формирование у учащихся казахстанского патриотизма, миролюбия, национального согласия;

2. Развитие творческих способностей учащихся; 

3. Воспитывать чувство любви и гордости за свою страну, её богатую иторию и нелёгкую судьбу, любовь к природе родного края

Наглядность:Использование преимущества интерактивной доски

 1.Организационный момент.

             Ход урока

Учитель: В одной из книг Бека есть удивительная легенда о создании Казахстана. Она гласит: "В дни сотворения мира Бог создал небо и землю, море и океаны, все страны, все материки, а про Казахстан забыл. Вспомнил в последнюю минуту, а материала уже нет. От разных мест быстренько отхватил по кусочку – краешек у Америки, кромку Италии, отрезок пустыни Африки, полоску Кавказа, сложил и прилепил туда, где положено быть Казахстану. Не поверить в эту легенду невозможно, потому что на нашей удивительной земле можно найти все: и вечно голые, будто проклятые небом, пространства безводного солончака, и живописнейший контраст гор, и голубизну неба, сливающуюся с безбрежной гладью моря, и великолепные животворенные леса.

         На протяжении многих веков казахскому народу приходилось бороться за независимость и суверенитет. Благодаря своим лучшим качествам, умению сплотиться и быть единым в минуту опасности, стремлению жить в мире и согласии и добрососедстве с другими народами, он не исчез в потоке истории и через десятилетия смог восстановить свою государственность.

Казахстан, встав на новый путь развития, воплотил вековые мечты народа о свободе. Народ впервые вновь приобрел возможность развивать свою культуру, язык, веру, религию и традиции. Сегодня каждый гражданин республики гордится своей независимостью. Независимость нашей страны - это самое святое приобретение казахского народа, восстановившее прерванную на триста лет национальную свободу.

 

Мой край родной - Республика свободных,

Великих наций, разных языков.

И ценят здесь обычаи народов.

Советы мудрых стариков.   

 

 Учитель: В 1991 году 16 декабря был принят конституционный закон Республики Казахстан "О Государственной Независимости Республики Казахстан". Именно в этот день сбылась мечта всех поколений нашего народа, на древней казахской земле было провозглашено молодое государство.

         За ним закреплялось его исключительная собственность на землю и ее недра, воды, воздушное пространство, растительный и животный мир, другие природные ресурсы, экономический и научно-технический потенциал. С этого дня Республика Казахстан строит свои взаимоотношения со всеми государствами на принципах международного права. Впервые было установлено единое казахстанское гражданство.  И как каждое государство, мы  имеем свою символику - герб, флаг, гимн.

У казахов - своя страна,

Своя земля на все времена.

У казахов - свой флаг,

 У казахов - свой герб,

У казахов, как сбывшийся сон,

 Свой счастливый и мудрый закон

Атрибутами каждого независимого государства являются его символы

Символами республики Казахстан являются: Гимн, Флаг и Герб

Флаг

   Наш флаг впитал

 Цвет неба голубого

И золото пшеничных полей.

 Парит орел,

 Он празднует свободу,

Над степью вольно

Крылья распластал.

 Герб  страны.

Есть множество гербов,

Но герб страны

Узнать смогу

Средь сотен многих.

На нем нет чудищ многоногих,

Два скакуна

К лучам устремлены.

Под шаныраком дружбы

Воедино переплелись

Народы и племена.

Учитель: Много веков понадобилось нашим предкам, чтобы заселить, освоить, защитить ее от врагов и передать в наследство нам, ныне живущим. Сколько труда, пота и крови, радости и страданий выпало на долю минувших поколений.

 

Исхлестан ветром,

Словно плетью,

Влюблен в бродячее житье,

О степь моя,

Сквозь все столетья

Я вижу прошлое твое!

 

Республика омывается водами Каспийского и Аральского морей, на ее территории находятся около 11 тысяч рек и озер. Крупнейшие реки - Иртыш, Урал. Или. Сырдарья и озера - Балхаш, Тенгиз, Алаколь, Маркаколь.

В нашем крае вам не счесть больших озер,

В нашем крае вам не счесть лесистых гор.

В нашем крае счета нет отважным людям.

Населявшим с давних пор степной простор.

Сказочно богаты недра древней казахской земли. Уголь и нефть, золото и титан, свинец и цинк, железо и бокситы.

Богата и щедра казахская земля, величественна и прекрасна ее природа. Неповторима красота снежных гор и бескрайних степей, голубых озер и горячих песков.

В Казахстане единой семьей живут 17 млн. человек, представителей более ста нацио нальностей и народностей. На казахском, русском, уйгурском, немецком, корейском, татарском языках издаются книги и газеты, работают национальные театры, эстрадные ансамбли, передаются нацио нальные программы на радио и телевидении. Всех нас, людей всех национальностей, объединяет общее, имеющее одно из важнейших понятий: мы - народ Казахстана. И в этом Казахстан уникальное государство, с многообразием культур и религий.

Учитель:    А теперь я предлагаю вам разгадать кроссворд. Слова нужно вписывать на  казахском языке.

1. Висят на ветках круглые детки, красные, золотые, соком налитые.

2. Жидко, а не вода, бело, а не снег.

3. Я бел, как снег, в чести у всех, и нравлюсь вам во вред зубам.

4. На зеленых ветках лампочки висят, желтым ярким светом нас к себе манят.

5. Желтые телятки лежат на грядке, когда поспевают, арканы обрывают.

6. И комковато, и ноздревато, и вкусно, и всем людям мило.

 

 

 

 

 

1

    а

 

   л

 

   м

 

   а

 

   

 

  

 

 

 

2

    с

 

    ү

 

    т

 

 

 

 

3

    қ

 

   а

 

    н

 

    т

 

 

 

 

4

    а

 

   л

 

м

 

ұ

 

р

 

т

5

   қ

 

 

    а

 

   у

 

   ы

 

    н

 

 

 

 

 

 

6

    н

 

    а

 

   н

 

    

Учитель: А теперь в вертикальной строке прочитайте слово. (Астана)

 Учитель:  А теперь я предлагаю вам небольшую викторину для того, чтобы проверить, внимательными ли слушателями вы были сегодня.

1) Какой праздник отмечается 16 декабря ? ( День Независимости РК ) 

2) В каком году был принят Закон « О государственной независимости РК»

 ( 1991 год)

3) Как раньше назывался город Астана?  ( Акмолинск, Целиноград, Акмола)

4) В каком году город Астана получил свое нынешнее название?  ( 1998 год)

5) Представители скольких национальностей проживают в городе Астане?

(  свыше 80)

6) Как называется переносное жилище кочевников?  ( юрта)

 Учитель: Сегодня мы совершили путешествие по нашей стране, и многое узнали, о многом беседовали... Но есть в истории даты, которые поневоле заставляют оглянуться назад и не только для того, чтобы вспомнить прошлое, но и для того, чтобы понять будущее. Ровно  20 лет назад, была принята Декларация о государственном суверенитете, которая юриди чески дала начало нашему движению к независимости.

Говорят, что боги не могут изменить прошлое. Поэтому нужно признать, что ничего на этой краткой по времени, но огромной по дистанции дороги в 20 лет мы изменить не в силах. Все наши ошибки и достижения, победы и поражения также стали частью истории.

16 декабря 1991 год -Президент Республики Казахстан НА. Назарбаев подписал конституционный Закон "О государственной независимости Республики Казахстан"

28 января 1993год -Верховный   Совет   Казахстана принял   первую   Конституцию независимого Казахстана

15 ноября 1993год -Введение национальной валюты Республики Казахстан - тенге

29 августа 1991 года -Официальное закрытие ядерного полигона в г. Семипалатинске"

21 апреля 1995 года -Вывезена   последняя   ядерная боеголовка  с  территории Казахстана

30 августа 1995 года - На всенародном референдуме принята Конституция Республики Казахстан

  16 декабря 1996 год- В г. Алматы открыт монумент Независимости

  10 декабря 1997 год -Переезд    в   новую   столицу высших органов государственной власти

7 мая 1998 год-Указом Президента г. Акмола переименован в г. Астана"

10 января 1999 года — на альтернативной основе  Н.Назарбаев вновь избран Президентом Республики Казахстан на новый семилетний срок, получив 79,78 % голосов казахстанцев, принявших участие в голосовании.

4 марта 1999 г. — Проведена Первая национальная перепись населения Республики Казахстан.

 29 июля 2000 года — уничтожена последняя штольня для ядерных испытаний на бывшем Семипалатинском ядерном испытательном полигоне.

 2001 г. — Год 10-летия независимости Республики Казахстан.

 24 октября 2002 года — Второй Всемирный курултай казахов (г.Туркестан.)

2003 г. — Год поддержки села.

4 декабря 2005 года — Выборы Президента РК, в которых приняло участие 5 кандидатов. Победу одержал Н. А. Назарбаев,

 6 июля 2008 года установлен новый государственный праздник День столицы (Казахстан).

2009 год-Проведена перепись населения Республики Казахстан

1 – 2 декабря 2010 года в Астане Организация по безопасности и сотрудничеству в Европе провела саммит.

 1 января – 6 февраля 2011 года- 7 Зимние Азиатские игры

Учитель: 20 лет прошло с того дня. За минувшие годы страна многого достигла в деле становления своей государственности, укрепления независимости, единства. Ведь еще никогда за всю свою историю, средневековую и современную, имидж Казахстана не поднимался так высоко, как за последние годы.

Социально-политическая стабильность сегодня укрепляет веру казахстанцев в процветание своей Родины. Казахстан утверждает ее демократическим. светским, правовым и социальным государством, высшими ценностями которого является человек, его жизнь, права и свободы.

Мы начали новый век, обогащенный национально-культурными ценностями, межнацио нальным согласием, милосердием, любовью к детям. Есть немало трудностей, но сегодня Казахстан выходит на новый виток развития и уверенно смотрит в завтрашний день.

  Итог

Учитель: За 20 лет независимого существования наша республика во главе с президентом Нурсултаном  Абишевичем  Назарбаевым добилась больших успехов и перемен. Он оказался мудрым и дальновидным политиком, сумел выбрать правильный путь экономического развития.   Народ любит своего президента и доверяет ему.В стране происходят добрые перемены, вселяющие радость и надежду. Мы верим в наше будущее

Пожелаем же нашей Республике

Продвигаться успешно вперед.

И в любой политической рубрике

Не споткнуться о гололед.

 

 

 

 

 

Қазақ тілі әдістемелік бірлестік жетекшісі Қайырбаева Сағат Жәлелқызы қалалық ғылыми – практикалық конференциясына мақала жазды.

Тақырыбы: Қазақ тілі сабақтарында жазу сауаттылығын дамыту жолдары.

Қазіргі замандағы оқу үрдісі қоғамдағы даму талаптарына сәйкес келу керек. Президенттің жолдауында көрсетілгендей нарықтық экономикада, бәсекеге қабілетті, білікті, мәдениетті мамандар қажет. Мәдениеттіліктің басты белгісі- сауаттылық.

Сауаттылық дегеніміз не? Біріншіден, ол сауатты оқи және жаза білу, грамматикалық қателерді жібермеу. Жазудағы сауаттылық емле және тыныс белгілерін дұрыс қолдану.

Біздің елімізде қазақ тілі мемлекеттік тіл болғандықтан әрбір Қазақстан азаматы қазақ тілінде сауатты сөйлеп, қарым-қатынас жасап, сауатты жаза білуге міндетті.

Өз тәжірибемізде байқағанымыз орыс мектебінде оқушылардың ауызша сауаттылығымен жазу сауатылығы бір деңгейде емес. Оқушылар көбінесе ауызша жақсы жауап берсе де, жазғанда қате жібереді.

Мұғалімнің міндеті жазу сауатылығы мен сөйлеу сауатылығын бір деңгейге келтіру. Сонда ғана біз мәдениеті, сауатты тұлға тәрбиелейміз.

Өзге ұлттың балалары мектепке келгенде сөйлеу әрекеті өз ана тілінде қалыптасып келеді. Сондықтан қазақ тілін меңгере бастағанда төл дыбыстар қиындық туғызады. Осы қиындықты жою үшін бастауыш сыныптардан бастап қазақ тіліндегі ерекше дыбыстармен келген сөздерді дұрыс екпін түсіріп айтуға жаттықтыру, әр сабақта жаттығу жұмысынан кейін міндетті түрде оқушы сөйлем ішіндегі сөздерді буынға бөліп және әр түрлі жаттығу тапсырмаларды орындау керек.

Мысалы: Төл дыбыстарды үйреткенде .

Ә әрпі сөздің 1-ші буынында, жіңішке сөздерде қолданады.

Әже, әке, дәрігер, әрбір т. б.

Тілде Ә әрпінің осы негізгі ережеге бағынбай қолданатын жерлері бар.

Мысалы: Сірә, мәрмәр, Күләш т.б.

Осы бағытпен қазақ тіліне тән дыбыстарды түсіндіру тиімді деп ойлаймыз.

Төл дыбыстарды бекіту мақсатымен сабақта мынадай ойын түрлерін қолдануға болады.

«Кім жылдам ойыны»

1. Тек қала ( а, е, ы, і ) дауысты дыбысы бар сөздер ойлап жазыңдар.

Мысалы:

Ы (ыдыс, ыстық, ыдырыс)

І (ілгіш, ірімшік, тіршілік)

Е ( береке, текемет, ермек)

2. Қай жағынан оқыса да мағынасы өзгермейтін сөздерді ойлап жазыңдар.

Мысалы: нан, қырық.

3. «Адасқан әріптер» ойыны. Дыбыстарды тіркестіріп сөз жасаңдар.

1. Р, О, Б (бор)

2. А, Ш, А, Ғ (ағаш)

3. К, Т, Р, Е, М, Е ( керемет)

4. Қ, Ы, Ы, З, Қ (қызық)

5. І, М, Б, Л, І (білім)

 

Сауатты жазуға бағыттаудың тағы бір жолы оқушылардың үндестік заңын толық меңгеріп, қолдана білуі. Сабақта мынадай тапсырмаларды қолдануға болады.

 

Түбір сөздерге түрлі қосымшаларды қосып жазыңдар.

Үлгі:

шы

лық

оқу да

ға

мен

Сөз, жер, ат, бас, қол, батыр.

 

Қарамен берілген сөздердің түбірлерін анықтаңдар. Түбірдің соңғы дыбысының өзгеру себебін түсіндіріңдер.

 

Үлгі: еңбегі - еңбек.

 

1.Еңбегі аздың өнбегі аз.

2. Ердің атын еңбек шығарар.

3. Жердің сәні – егін, ердің сәні – білім.

4. Кітап - білім бұлағы, бұлақ - өмір шырағы.

5. Еңбек түбі –береке.

6. Білімді мыңда жығады, білімсіз бірді жығады.

7. Білім - бақтың жібермейтін қазығы, білімсіз бақ әлдекімнің азығы.

Оқушылардың сауаттылығын, көтеруде және бағалауда диктант түрлерінің мәні зор. Сабақта мынадай диктант түрлерін өткізуге болады.

Бастауыш сыныптарда төл дыбыстарды оқыту кезінде әріп диктантын, буын диктантын, сөз диктантын өткізу.

Жаңа сөздерді бекіту мақсатында, көру, есте сақтау қабілеттерін дамыту мақсатында сөздік, көру диктантарын өткізу.

Оқушылардың өтілген материалды қандай дәрежеде игергендігін анықтау және бекіту үшін терме және бақылау диктанттарын өткіземіз.

Осы диктанттардан кейін жіберілген қателерді анықтап, оқушы қатені неге жіберді, қандай тақырыптарды толық игермеген, олардың көп жіберетін қателері қандай деген сұрақтарға жауап беру үшін үнемі қатемен жұмыс жүргіземіз. Қатемен жұмысты мынадай тәсілмен жүргіземіз. Оқушы қатесін табады, ережесін анықтайды, дұрыс жазу емлесін түсіндіреді, басқа мысалдар келтіреді.

Төмендегі таблицаны толтырады.

 

Қатесі Дұрысы Ереже шығару
Ылақ

 

ылас

Лақ

 

лас

Л, р дыбыстары сөздің басында келе бермейді. Айтуда -ы -ү дыбыстары қолданылады жазуда елемейміз.
қаланын қаланың Жеке сөздер соңында ң дыбысы айтылуы бойынша жазылады. Жіктік жалғауы, тәуелдік жалғауының II жағы және ілік септік жалғаулары ң дыбысымен аяқталады.

 

Бақылау жұмыстарын тексергенде жұппен жұмыс жасаймыз. Балалар жұпта бақылау жұмыстарын бір-бірімен салыстырып, бір-бірінің қателерін тауып алады және бір біріне түсіндіреді. Бұл ізденісте қабілетті оқушылар үлгерімі төмен оқушыларға көмектеседі, жұппен жұмыс істелінеді. Оқушылар қателерін тауып түзетеді, теріс жазған себебін анықтайды, ереже шығарады, дәлелдейді. Мұндай жұмыс тәсілі оқушыларды бірінің жауабын бірі тыңдауға, мәдениетті қарым-қатынас жасауға тәрбиеледі.

Осы тәсілдерді пайдалану нәтижесінде білім сапасы төмендегідей болды.

 

 

Қорыта айтқанда сабақта әр түрлі грамматикалық тапсырмалар қолдану фонетикалық, морфологиялық талдаулар жасу, диктанттар түрлерін жүргізу, қатемен жұмысты ұйымдастыру жақсы нәтиже береді.

Пайдаланған әдебиеттер

1Қадашева Қ. Қазақ тілін оқыту әдістемесі – Алматы; 2005

2Ш. Қ. Бектұров. Қазақ тілі. Лексика. Фонетика. Морфология. Синтаксис.

Алматы; Атамұра 2006

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Қазақшаңыз қалай?»

 

Қарағанды қаласы № 13 орта кәсіби еңбекке баулу мектебінің 2010 – 2011 оқу жылындағы ересектерге арналған мемлекеттік тілді оқытып үйретуде «Қазақшаңыз қалай?» курсы басталды.

Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығымен бекітілген «Тілдерді қорғау және дамытудың» негізгі төрт бағыты айқындалған. Соның бірі – рессми іс – қағаздарын мемлекеттік тілге кезең – кезеңмен көшірудің нақты негізін жасау. Қазіргі таңда елімізде мемлекеттік органдар іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізуге бет бұрды.

Қазақстан Республикасының әр азаматы мемлекеттік тілді білуі парыз.

Тереңдете оқытып үйрететін "Қазақшаңыз қалай?" курсының оқытушысы: Ешманова Рымтай Оразқызы

Жалғастырушы топтың оқытушысы: Қайырбаева Сағат Жалелқызы

 

 

 

АС – АДАМНЫҢ АРҚАУЫ

 

Сабақтың мақсаты:

 

1) Оқушыларды дастарқан басында сақталатын рәсімдермен, ырым-тыйымдармен таныстыру. Ұлттық тағамдарымыздың қасиетімен және ұлттық ыдыс-аяқтармен таныстыру.

2) Оқушыларды дәстүрді сақтауға, нанды, басқа да тағамдарды қастерлеуге, ас ішу тәртібін есте сақтауға тәрбиелеу.

3) Оқушылардың мәнерлеп айту дағдыларын қалыптастыру, тілдерін дамыту, сөздік қорларын байыту.

Көрнекілі: нақыл сөздер, ыдыс-аяқ суреттері, қанатты сөздер.

«Тамақты тата жесең, санаңды ашар, көп жесең, ұйқы басар».

«Таспен атқанды аспен ат».

«Дүниедегі байлықтың түрі көп, солардың ішіндегі ең негізгісі де осы нан байлығы».

 

Сабақтың жүру реті:

 

I. Дастарқан басындағы дәстүрлер.

II. Ырым-тыйымдар.

III. Асты қалай ішу керек.

IV. Түрлі-түрлі тағамдар.

V. Ыдыс-аяқ туралы жұмбақтар.

VI. Қорытындылау.

 

1)ДАСТАРҚАН БАСЫНДАҒЫ ДӘСТҮРЛЕР.

 

Халық қуанышты да, қайғыны да дастарқан басында бөліскен. Өсиет айту, бата беру, достасу бәрі де дастарқан басында шешілген. Сондықтан халық дастарқанды «Құттыхананың берекесі» деп қасиет тұтады.

Дастарқаннан дәм татқандар татуласу, келісу сияқты рәсімдерді орындайды.

«Таспен атқанды аспен ат» деп халық бекер айтпаған. Себебі дастарқан дәмі-киелі. Оны татып, келісімін бұзса, астың киесі ұрады дейді.

Сонымен бірге дастарқан күнделікті отбасының тамақтануына, үйге келген адамға дәм таттыруға, ас-су беруге жайылады.

Онда ас қою, ас ұсыну, ас алу, ас қайыру, асқа бата беру рәсімдері орындалады.

Күнделікті отбасының тамақтануына жайылған дастарқан басында асты ең алдымен ата-анаға, үлкенге ұсынады.

Ас ішу кезінде ауызынды салпылдатпай, тәртіппен тамақтану, қасықты оң қолда ұстау, түзу отыру, тазалық сақтау рәсімдері орындалады.

Дастарқан жанындағы адамдар жасына қарай отырады.

Тамақ ішер алдында, тамақтанып болған соң қолға су құйылады. Құйылатын су жылы болу керек.

 

 

Су құйдым да құманмен

 

Қолына мен әкемнің

Содан кейін оған мен

Орамалды әпердім.

 

 

 

Қолға су құю оң жақтан солға қарай орындалады. Тамақтанып болғаннан кейін дастарқан басындағы ең үлкен әрі құрметті адам асқа бата береді.

Тойға жайылған дастарқанға қойылатын ас тәртібі оған жиналған адамдардың достық, туыстық қатынастарына байланыста орындалады.

Қазіргі тойларда дастарқан жаю-мәдениетті дәстүр. Онда астың барлық түрлері болады.Әсіресе жеміс пен көкөніс дастарқанның сәні.

 

 

 

Той – дастарқан, той үлгі.

Бай дастарқан жайылды

Атап-атап ас қойдық,

Атаға деп бас қойдық.

 

Жамбас қойдық құдаға

Жал мен жал сыбаға.

Қалақтай төс жездеге

Қазы-қарта өзгеге.

 

 

 

2) ДАСТАРҚАН БАСЫНДА САҚТАЛАТЫН ЫРЫМ-ТЫЙЫМДАР.

 

- Ас жүрген жерде – береке.

- Дастарқанға бірінші нанды әкеліп қояды

- Нанды төңкеріп қоюға болмайды.

- Нанды бір қолмен сындыруға болмайды.

- Ас ішкен ыдысты төңкеріп қоюға болмайды.

- Қонаққа сынық ыдыспен ас беру – қонақты сыйламағандық. Және сынық ыдыспен ас ішу – жаман ырым.

- Тамақты жатып ішуге болмайды. Дені сау адам дұрыс отырып тамақтанады. Ал отыра алмайтын адам жатып ішеді. Сондықтан мүгедек адамның қылығын жасама.

- Ас ішіп болған соң «тойдым» деуге болмайды, «қанағат» деу керек.

- Дастарқаннан аттауға болмайды.

- Ертеңгі асты тастама, кешкі асқа қарама.

- Ас ішу кезінде ізет, сыйласым, инабаттылық рәсімдері сақталу керек.

- Әкесі отырғанда баласына бас тартылмайды.

- Балаға ми жеуге болмайды.

- Жас балаға ұстатпайды бұғана, онда қортық өсер дейді бұд бала. Балаға бұғана ұстауға болмайды, бойымыз өспей қалады.

 

3) АС ІШУ ТӘРТІБІ

 

- Тарта жесең, тай қалар

Қоя жесең , қой қалар,

Қоймай жесең, не қалар.

Сондықтан тамақты шектен тыс көп ішуге болмайды.

- Асты асықпай , әбден шайнап жұту керек.

- Тамақ ішіп отырып кітап оқуға, теледидар көруге болмайды.

- Әр түрлі тамақты адам денесіне қажетті витаминдер болады. Сондықтан тамақты талғаммен ішу керек.

- Әсіресе қазақтың ұлттық тағамдары адамға өте пайдалы. Ұлттық тағамдарымызға: бауырсақ, қазы-қарта, жал-жая, қымыз, шұбат, құрт тағы басқалар жатады.

 

4) ТҮРЛІ –ТҮРЛІ ТАҒАМДАР.

 

Алға жайып тұз-дәмін,

Келтіреді үй сәнін.

Ол халқымның ақ жаны,

Жақсы дәстүр маржаны,

Кең пейіл де арайлы

Осы жерден тарайды. Бұл не?

(дастарқан)

 

Өзі ащы

Бірақ

Дәмді етер асты. Бұл не?

(тұз)

 

Түсі аппақ

Тысы қатты-ақ

Екі түрлі уызы,

Жесең тәтті-ақ. Бұл не?

(жұмыртқа)

 

Аппақ су-дәмі тәтті,

Ішсең сусың қандырады,

Шөлдегенде қатты. Бұл не?

( қымыз)

 

Сұйық еті аппақ

Бауырдай боп қатыпты

Ішсең дәмі тәтті-ақ. Бұл не?

(сүт пен айран)

 

Әжем уыстап сығып,

Далада кептірген.

Қатты әрі тәтті

Дәмін кім бар жеп көрген? Бұл не?

(құрт)

 

 

 

5) ЫДЫС – АЯҚ ТУРАЛЫ ЖҰМБАҚТАР.

 

Отқа қойсан елпілдеп

Быж-быж етіп тұншығар

Тақиясы селкілдеп,

Танауынан су шығар.

(шәйнек)

 

Басы құдық-сабы сырық.

(ожау)

 

Сабы бар, басы шатыр

Табысын өлшеп әкеп

Құдыққа тасып жатыр.

(қасық)

 

Балшықтан істелген ыдыс не?

(құмыра)

 

Кілегей шайқап алғаным не?

(май)

 

Тұзын көп татқаным не?

(сорпа)

 

Сөреге кептіріп жайғаным не?

(құрт)

 

Өткір жүзді келеді,

Өте қажет құрал ол.

Ұсақтап та турар ол.

(пышақ)

 

Таппақтар: «Нан – ардақты, адал ас», «Бір үзім нан», «Қымыз», «Шұбат», «Сусын туралы жыр».

скачать АС – АДАМНЫҢ АРҚАУЫ

 

 

 

 

 

 

 

 

4 сынып

 

Тест

І нұсқа

 

 

 

 

 

1. Қазақ тілінде неше әріп бар?

А) 42

В) 32

С) 30

 

2. Й қандай дыбыс?

А) дауысты

В) дауыссыз

С) ұяң

 

3. Дауыссыз дыбыстар ... болып бөлінеді:

А) жуан,жіңішке,қатаң

В)ұяң, үнді,жіңішке

С) үнді,ұяң,қатаң

 

4. «Саусақ» деген сөзде неше буын бар?

А) 2 буын

В) 3 буын

С) 4 буын

 

5. Қазақ тілінде неше дауыссыз дыбыс бар?

А) 20

В)15

С) 10

 

6. «Мектеп» сөзінің аудармасын тап?

А) тетрадь

В) школа

С) класс

 

7. Мына сөзге қандай жалғау жалғанады?

Бала...

А) –дар

В) –лар

С)-лер

 

8. –лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер –

А) тәуелдік жалғаулар

В) көптік жалғаулар

С) септік жалғаулар

 

9. Қазақстанның астанасы қай қала?

А) Алматы

В) Астана

С) Семей

 

10. Қазақстанның рәміздерін атаңдар:

А)кітаптар, Ата заң, астана

В)ту, елтаңба, әнұран

С)адамдар,ұлт

 

11. Біздің Отанымызды атаңдар:

А) Ресей

В) Қазақстан

С) Қырғызстан

 

12. «Күз» сөзінің аудармасын тап:

А) зима

В) осень

С) лето

 

13. Көп нүктенің орнына тиісті әріпті жаз:

А...тана

А) т

В) с

С) н

 

14. Жуан дауысты дыбыстарды ата:

А) е,ү,і,ә

В) а,і,ғ,ұ

С) а,о,ұ,ы

 

15. Ұяң дауыссыз дыбыстарды ата:

А) қ,к,п,т,с

В) р,л,й,м,н

С) б,в,г,ғ,д,з,ж

 

16. Көп нүктенің орнына тиісті дауысты дыбыстарды жазыңдар:

К...тап, мұғ...лім

А) і, а

В) ы, ә

С) і, а

 

17. Жуан буынды сөздерді көрсетіңдер:

А) тау, қар

В) қала,кең

С) нан, қала

 

18. Жіңішке буынды сөздерді көрсетіңдер:

А) мектеп, өлке

В) қала, астана

С) қайда, сен

 

19. «Ет» сөзі буынның қай түрлеріне жатады?

А) ашық буын

В) тұйық буын

С) бітеу буын

 

20. «Дос» сөзі буынның қай түрлеріне жатады?

А) ашық буын

В) тұйық буын

С) бітеу буын

 

 

 

 

Әр апта сайын 4 сынып МАБ тесттеріне дайындалады. Бұл тесттерді Оспанова Тойжан Кеңесқызы жүргізіп отырады. Осы тесттерді сіздер "Мұғалімдер көмегіне" бөлімінен ала аласыздар