Облыстық семинар «Қазақстан халықтары ассамблеясына-20 жыл»

(Балқаш қаласы, 25 қазан 2013ж.)

(баяндама)

Медеубаева Д.М.

ЖББ№77МБК

                                          ағылшын тілі пәні мұғалімі

Ғасырлар бойы қазақтардың тарихи мекенінде әралуан мәдениеттің, дін мен дәстүрлерді ұстанған көптеген халықтардың тағдыры тоғысты. Нәтижесінде 140 этнос пен 40 конфессия өкілдері қазақтармен қоян-қолтық бейбіт өмір сүретіндей айрықша жағдай қалыптасты. Сонымен қатар, түрлі этностардың ұзақ уақыт қатар өмір сүруі қоғамда төзімділіктің орнықты дәстүрлерін қалыптастырды.  Тәуелсіздікке ие болған алғашқы күннен бастап қазақстандық қоғамды ұйымдастыру, барлық этностық топтардың тең құқықты өмір сүруін қамтамасыз ету мемлекеттің ұлттық саясатының іргелі бағыттарына айналды. Өтпелі кезеңнің күрделі жағдайында мемлекеттің мақсатты және дәйекті саясатының арқасында Қазақстанда этносаралық негіздегі қақтығыс, тұрақсыздық пен қоғамдағы жіктелу бола қойған жоқ.  Этностық емес, азаматтық қауымдастық құруға бағытталған бастапқы таңдау келісім мен тұрақтылықтың іргетасы болып қаланды. Этностық ерекшелігіне қарамастан елдегі барлық азаматтардың мүдделерін тоғыстыру ең дұрыс жол екендігін уақыт көрсетіп берді.  Қазіргі таңда Қазақстанда әлемдік қоғамдастық тарапынан жоғары бағаға ие болған этносаралық келісімнің өзіндік үлгісі қалыптасты. 

Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаев: «Біз барша қазақстандықтарды біріктірудің басты факторы болып табылатын қазақ тілінің одан әрі дамуы үшін барлық күш-жігерімізді салуымыз керек. Сонымен бірге елімізде тұратын барлық халықтардың өкілдері ана тілдерінде еркін сөйлей, оқи алуына, оны дамытуға қолайлы жағдай тудыру қажет» деп атап көрсеткен болатын. 2011 жылдың 1 ақпандағы № 922 Жарлығын іске асыру мақсатында Қарағанды облысының білім басқармасы ұйымдастыруыменжыл сайын  Қазақстан Республикасының тілдер күніне атап өту туралы іс-шаралар өткізіледі, жалпы білім беретін мектеп оқушылар арасында дәстүрлі Абай оқулары, Махамбет оқулары, «Жыр алыбы-Жамбыл» атты жас ақындар айтысы,  «KATEV»  Халықаралық қорының ұйымдастыруымен өзге ұлт балалары арасында «Жарқын болашақ» қазақ тілі олимпиадасы өткізіледі, қазақ тілі пәнінің мұғалімдері «Ең үздік авторлық бағдарлама» арасында байқау, облыстық дарынды балаларға  арналған мектеп-интернаттарының қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдерінің флипчарттар конкурсы, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдерінде  арналған «Менің үздік сабақ жоспарым» интернет-сайыстары  өткізілді.

Қазақстан халқы Ассамблеясының XX сессиясының 2013 жылғы 27 мамырдағы №35-26.1 (ХТ) Хаттамасын іске асыру мақсатымен   облыстың   барлық  білім  беру  мекемелеріндегі  оқу-тәрбие  үдерісі  адамның  тең  құқылығы  мен бостандығы  негізінде  және азаматтың  ұлты мен  ана тіліне  қарамай жүзеге  асырылады.

Білім  беру  саласындағы көптеген  міндеттер мектепте ғана   емес,  аз ұлттардың  тілдерін, олардың  салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, мәдениетін  дамытуды  мемлекетпен  бірге  өз міндеттеріне  алған  этномәдени  бірлестіктерде  де шешіледі.

Білім беру  мекемесі  жұмысының  тәжірибесіне  ғылыми-практикалық  конференциялар «Қазақстан халықтары Ассамблеясының құқықтық мәртебесі», «Этноаралық  келісім- Қазақстан қоғамы бірлігінің негізі»,  «Нұр Отан»  ХДП Жастар қанаты мен Ассамблеяның  Елбасының  «Қазақстанның әлеуметтік  жаңғыруы: Жалпыға  Ортақ Еңбек Қоғамына  қарай 20» қадам атты мақаласындағы  тапсырмаларын   бірлесіп жүзеге  асыруға,т.б. тақырыптарға  арналған ғылыми-практикалық конференциялар,дөңгелек үстелдер  өткізу кіреді, Қарағанды қаласының Балалар мен жеткіншектер сарайының базасында этномәдениеттік орталықтары өкілдерінің қатысуымен «Азаматтық ұстаным мен этномәдениеттік орталықтарды дамыту» дөңгелек үстелі, «Қазақстан халықтары» фестивалі өтіп отырады.

Жаз мезгілінде облыс бойынша мектеп жанындағы лагерьлерімен және балалар үйі жанындағы қала сыртындағы лагерьлерімен «Астана-ару қала», «Қазақстан – біздің ортақ үйіміз» фестивалдері, «Біз өзіміздің еліміздің патриотымыз» флэш-мобы, асфальт бетіндегі «Біз үлкен және тату отбасымыз» атты суреттер сайысы өткізіледі.

Қарағанды  және Теміртау қалаларында 100-ден астам  оқушы  6 топта  № 5, №64 және №14 орта мектептерінде  келісімшарт  бойынша  поляк тілін  үйренеді, оның  ішінде  басқа   ұлт  балалары  да бар (орыстар, қазақтар, немістер, белорустар). Ұлттық  ортаға  үйрену   мектептегі  сабақтарда  ғана  емес, «Полония» қоғамымен  де ынтымақтастықта  да жүргізіледі.  Мамандандырылған  жазғы  демалыс  та жағымды  рөл атқарады. Поляк тілі сабақтарын  Поляк Республикасынан келген Точек Ивона Катажина   жүргізеді. 

«ҚР Тілдер  туралы  Заңын» жүзеге  асыру  мақсатында  Қарағанды қаласының № 38, 97 гимназиясында    корей тілін  ана тілі  ретінде  оқыту  енгізілді.

            20 жылға жуық «Видергебурт» Неміс орталығы этномәдени бірлестігімен бірлескен жұмыс жүргізіледі. 

            Қарағанды қаласының «Шемеш» еврей қоғамдық орталығы балалар мен жасөспірімдердің Халықаралық орталықазиялық еврей фестивалінің  жыл сайынғы қатысушысы болып табылады, олар- «Еврей халқының салт-дәстүрлері» атты Республикалық байқауының жүлдегерлері.

            Этномәдени орталықтар жанында 11 жексенбілік мектеп жұмыс істейді: Жезқазған қал. – корей орталығы жанында «Мугунхва» жексенбілік мектебі, № 26 ОМ жанында корей жексенбілік мектебі; Қарағанды қал. – «Ихлас» татар жексенбілік мектебі, «Ридни слово» украин жексенбілік мектебі, «Дружба»  Қытай жексенбілік мектебі, ҰМО жанындағы «Вайнах» шешен-ингуш жексенбілік мектебі,  «Авги» Грек жексенбілік мектебі, «Дагестан» ҰМО жанындағы жексенбілік мектебі, «Шемеш» еврей орталығындағы жексенбілік мектеп, Теміртау қ. – «Авги» грек мәдени орталығындағы жексенбілік мектеп.

Тәуелсіз жылдары Қазақстан әлемнің дамыған елдерімен терезесін теңестіріп, иығын тірестірген болашағы кемел елге айналды. Елбасы мен халықтың қол жеткізген жеңісі мен жемісі- әлем назарында. Ал осы жетістікке жетудің кепілі Мемлекетбасшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жыл сайынғы жолдауы десек қателеспеспіз.

2013 жылғы«Қазақстан-2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты»жолдаудағы маңызды бағыт- қазақстандық патриотизм, жалпы барлық құнды еңбектер, жаналық атаулы тек Отан сүйгіштіктің арқасында дүниеге келеді.

Бір шаңырақ астында ұлттар достығын жаһанға мойындату керек десеңіз, мемлекеттік тілдің төңірегіне тұтас елді топтастыру идеясын жүзеге асыру шын патриоттың қолынан ғана келетін іс.

Биылғы оқу жылы республика мектептерінде  «Қазақстан-2050» стратегиясын табысты жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің №198бұйрығы бойынша  «Бір халық-бір ел- бір тағдыр» атты сынып сағаттарынан басталды.

Жастардың ел тарихын білуіне және қазақстандық патриотизмді нығайтуға бағытталған тарих тұрғысындағы білімін қалыптастыру жөнінде төмендегі іс-шаралар жүзеге асыруда:

1.Қарағанды қаласындағы №38 гимназияның тарих пәні мұғалімі О.Ф.Балонецкийдің жетекшілігімен туған жерді зерделеу мақсатында «Сарыарқаның жолдары» атты Сарыарқа аумағының тарихи жерлеріне сапар шегу жұмыстары аяқталып, Қарқаралы, Баянауыл, Ақтоғай аудандарының тарихи жерлері зерттелді.

2. 2013 жылдың қазан айында сапар шегу нәтижелері бойынша  Қарағанды облысының шығармашылық тобының тарих пәні мұғалімдері мен тарихи этнографтардың қатысуымен «Сарыарқаның зерттелмеген, қарастырылмаған кеңістік аймақтары» атты дөңгелек үстел өткізу жоспарланып, дайындық жұмыстары жүргізілуде.

3. Тарих пәні ұстаздарымен бірігіп, Қарағанды облысының мұражайында тарих пәнінен «Карлаг», «Алғашқы президенттің мұражайы» атты тақырыпта ашық сабақтар өткізілді.

4. Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ ректоры, заң ғылымдарының докторы, профессор, Орталық аймақтық жоғары оқу орындарының ректорлар кеңесінің өкілі Е.К.Көбеевтің өкілдігімен, Ақмола облысы әкімінің орынбасары А.К.Қайнарбековтің, Е.Бөкетов атындағы ҚарМУ-дың бірінші проректоры тарих ғылымдарының докторы, профессор Р.М.Жұмашевтың, ҚР Білім және ғылым министірлігінің Мемлекеттік тарих институтының директоры, профессор, ҚР Академиясының академигі Б.Г.Аяғанның қатысуымен  тарихшылардың ортақ аумақтық кеңесі өткізілді.

5. Қарағанды облысында «Жаңалықтар әлемі-2014. Жас саяхатшы. Жас ізденуші» атты жобалар жасалып, жүзеге асырылуда. Аталған жобаны Қарағанды облысы білім беруді дамытудың оқу-әдістемелік орталығының әдіскерлері Г.Б.Сатжанова мен К.В.Цой әзірледі. Жоба білім беру ұйымдарында талантты, дарынды балалар бастамасын анықтауға бағытталған тәрбие жұмыстарының белсенділігін арттыруды қолдайды.

6. Қарағанды облысының оқу-әдістемелік орталығында Олжас Сүлейменовтің «Казахстанская правда» газетінде 07.09.2013 жылы «Халық тарих толқынында»  атты айдарымен жарияланған «Осознание Родины» мақаласының негізінде адамзат ескерткіштерін жаңғырту, мәдениеттерді жақындастыру мақсатында «Ворота в древний мир» атты дөңгелек үстел өткізілді.

7. 2014 жылдың ақпан айында Қарағанды қаласының 80 жылдығына орай үлкен іс-шаралар қатарын өткізу көзделіп отыр. Осыған орай, Қарағанды облысының тарих мамандары археолог С.У Жауымбаев, белгілі тарихшы А.Н.Тельгарин, өлкетанушы Т.Т.Аршабеков, жазушы Т.Альжанов, суретшілер А.Бегалин, М.М Абулкасов, ақын С.Ақсұңқарұлы, мүсіншілер А.П.Белык, А.С. Калмаханов, журналист В.Магильцинскиймен кездесу өткізу жоспарлануда.

Жалпы білім беретін №77 мектеп-балабақша кешені қабырғасында да шағын этномәдени бірлестігі жұмыс атқаруда. Бірлестіктің мақсаты оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыта отырып,басқа елдің мәдениетін, салт-дәстүрін және әдет-ғұрпын қадірлеуге тәрбиелеу.

   Қазақстан халықтарының тілдер мерекесі және Қазақстан халықтарының бірлігі күні қарсаңында дәстүрге айналған салтанатты лездемелер өткізіледі, мектеп оқушылары әр ұлттың киімдерін киіп, ұлттық аспаптарда ойнап, ән айтып, күй тартып, би билейді, салт-дәстүрін, мәдениетін қойылымдар арқылы көрсетеді. Басқа мемлекеттерден келетін  қонақтарға  сый-құрмет көрсетіліп, олардың мәдениетімен оқушылар таныс болады.

Биылғы жылы этномәдени бірлестігі  көп іс- шаралар өткізуді жоспарлап отыр.  Атап айтқанда, Саран, Осакаровка, Бұқар жырау аудандарында орналасқан  этномәдени орталықтармен тығыз байланыста жұмыс істеуді көздеп отыр.

          Өз баяндамамды елбасымыздың сөзімен аяқтағым келеді: «Тәуелсіз қазақ елінің азаматтарын алалауға, бауырластығын бұзуға ешкімнің қақысы жоқ. Барлық ұлт өкілдерімен тіл табысып, бейбітшілік пен келісімді өмір сүру барша қазақстандықтың басты қағидасы болуы шарт».