Сүлейменова Б.А.

№85 ЖББОМ мектепалды

даярлық сыныбының тәрбиешісі.

Адамгершілікке тәрбиелеу құралы- еңбек пен ата ана үлгісі

Ыбырай Алтынсарин

       Халықта «Ағаш түзу өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге болады, ал үлкен ағаш болғанда оны түзете алмайсың» деп бекер айтылмаған. Сондықтан баланың бойына жастайынан ізгілік, мейірімділік, қайырымдылық, яғни адамгершілік құнды қасиеттерді сіңіріп, өз—өзіне сенімділікті тәрбиелеуде отбасы мен педагогтер шешуші рөл атқарады. Бір жағынан, ол үлкендердің , ата-аналардың, педагогтердің балаларға белсенді ықпалын, екінші жағынан, тәрбиеленушілердің белсенділігін қамтитын қылықтарынан, сезімдері мен қарым-қатынастарынан көрінеді. Сондықтан, белгілі бір мазмұнды іске асыра, адамгершілік ықпалдың әртүрлі әдістерін пайдалана отырып, педагог істелген жұмстардың нәтижелерін, тәрбиеленушілғрдің жетістіктерін зер салып талдау керек.

      Тәрбиешінің ең бастапқы формалары педагогтың балалармен мазмұнды қатынасында, жан-жақты іс-әрекетінде, қоғамдық өмірдің құбылыстарымен танысу кезінде, балаларға арналған шығармалармен, суретшілер туындыларымен танысу негізінде іске асады.

     Мектепке дейінгі жастағы баланың рухани –адамгершілік дамуы бала-бақша мен отбасы арасындағы қарым-қатынастың тығыздығы артқан сайын ойдағыдай жүзеге асады. Әрбір бала қандайда бір болмасын бір міндетті орындау үшін өзіндік ерекше жағдайлар жасалады.

     Мәселен, ойында ұнамды әдеттер, өзара қарым қатынастар, -адамгершілік сезімдер қалыптасады, еңбекте- еңбексүйгіштік ,үлкендер еңбегін құрметтеу,сондай ақ ұйымшылдық,жауапкершілік,парыздың сезімі сияқты қасиеттер,патриоттық сезімдер жайлы мағлұматтар қалыптасады.

     Қарапайым әдеттерді тәрбиелей отырып, педагог балдырғанның бар істі шын пейілімен, әрі саналы атқаруына қол жеткізеді, яғни сыртқы ұнамды мінездері оның ішкі жан дүниесін, оның ережеге деген көзқарасын айқындайды.

      Тәрбиенің негізгі мақсаты – дені сау, ұлттық сана сезімі оянған, рухани ойлау дәрежесі биік, мәдениетті, парасатты, ар-ожданы мол, еңбекқор, іскер, бойында басқа да игі қасиеттер қалыптасқан ұрпақ тәрбиелеу.

     Руханилық жеке тұлғаның негізгі сапалық көрсеткіші. Руханилылықтың негізінде адамның мінез-құлқы қалыптасады, ар-ұят, өзін-өзі бағалау және адамгершілік сапалары дамиды. Мұның өзі мейірімділікке, ізгілікке шақырады.

    Адамгершілік – адамның рухани байлығы, болашақ ұрпақты ізгілік бесігіне бөлейтін руханиет дәуіріне жаңа қадам болып табылады. Адамгершілік тәрбиенің нәтижесі адамдық тәрбие болып табылады. Ол тұлғаның қоғамдық бағалы қасиеттері мен сапалары, қарым-қатынастарында қалыптасады. Адамгершілік қоғамдық сананың ең басты белгілерінің бірі болғандықтан, адамдардың мінез-құлқы, іс-әрекеті , қарым-қатынасы , қ-көзқарасымен сипатталады.

    Көрнекті педагог В.Сухомлинский «Егер балаға қуаныш пен бақыт бере білсек, ол бала солай бола алады», -дейді. Демек, шәкіртке жан-жақты терең білім беріп, оның жүрегіне адамгершілікті асыл қасиеттерді ұялата білсек, ертеңгі азамат, жеке тұлғаның өзіндік көзқарасының қалыптасуына, айналасымен санасуына ықпал етері сөзсіз.