25.10.2014 №4 НОМ-де «Дұрыс тамақтану-денсаулықтың кепілі» тақырыбында мектеп медбикесі С.Кангелдина мен мектеп кітапханашысы А.Т. Омарбекова мен бірге тазалық гигиенасын сақтау туралы бастауыш сыныптар арасында іс-шара өтті! «Дұрыс тамақтану-денсаулықтың кепілі»

  Мақсаты:
1. Дұрыс тамақтану туралы білімдерін жүйелеу, кеңейту.   Тазалық гигиенасы туралы          ережелерді қайталау

2. Дүниетанымын, ой - өрісін пәнге деген қызығушылығын арттыру.
3. Дұрыс тамақта білуге тәрбиелеу.
Түрі: сайыс
Көрнекілігі: тамақтану туралы сөздер, ережелері, плакаттар, қызықты тапсырмалар
Жүру барысы:
І Ұйымдастыру бөлімі
ІІ Сайыс кезеңдері
1. Таныстыру (дәрумендер өздерін таныстырады )
2. «Кім шапшаң» (сұрақ – жауап)
3. «Тауып көр» (Дастархан басында сақталатын ырым – тыйымдар)
4. «Ойлан тап» (денсаулыққа қатысты жұмбақтар шешу)
5. «Жалғасын тап» (мақал - мәтелдер)
І. Кіріспе бөлім.
Жүргізуші:
- Балалар, сендерге Данышпан атай хат арқылы жұмбақ жіберіпті. Егер сол жұмбақтың шешуін тапсаңдар, өмірдегі басты байлықтың не екенін түсінесіңдер және бүгінгі шарамыздың да сол жұмбақтың жауабымен тығыз байланысты.
Оны күткен адамдар,
Ұзақ өмір сүреді.
Қадірін білген жарандар,
Байлық осы деседі. (денсаулық)
Ендеше бүгінгі сайысымызды бастайық. Сайысымыздың бірінші кезеңінде әр топ өздерін таныстырады
І топ: «А дәрумені»
ІІ топ: «С дәрумені»
ІІ кезең «Кім шапшаң» деп аталады. Бұл кезеңде әр бір топқа сұрақтар берілді. Сол сұраққа жауап бересіздер.
1. Дұрыс тамақтану дегеніміз не?

Жауап: дұрыс тамақтану –денсаулықтың басты кепілі тағамға ет, тауық еті,көкөніс пен жемістерді қажетті мөлшерде пайдалану денсаулық сақтауға көмектеседі.
2. Қандай заттар тағам құрамына кіреді?

Жауап: Ет. Сорпа. Қуырдақ. Мәнті. Тұшпара. Палау.
3. Тамақтанудың негізгі ережелерін ата?

Жауап: Тамақтанудың негізгі ережелері балалар мен жасөспірімді дұрыс тамақтандыру оларды денсаулығын нығайтып, дене және ой қабілетін дамуына мүмкіндік береді, еңбек ету мен сабақ улгеру қабілетін арттырады.
4. Тамақтану ережесін бұзу қандай зардаптарға әкеп соғады?

Жауап: Тамақтану ережесін бұзу турлі ауруларға әкеліп соғады. Қан айналымын бұзады.
5. Қандай тағам түрлерін білесіңдер?

Жауап: Бауырсақ.Ет. Қуырдақ. Қаймақ. Айран. Қазы. Ірімшік. Шелпек.

6. Тамақтану процесі туралы қай дәрігерден кеңес сұрауға болады?  Жауап: Диетолог

7. Тәуілігіне неше мезгіл тамақтану қажет? 

Жауап: Төрт мезгіл

8. Қандай тағамдар зиянды?  

Жауап: Мұздатылған тағамдар. Бәліш сияқты ұн өнімдері. Өңделген ет.

9. Қалай дұрыс тамақтану керек?   

Жауап:  Қарныңыз ашқан  кезде ғана тамақтаныңыз. Тек отырған күйде тамақтаныңыз,асықпай әрі мұқият шайнап жеңіз.

Жүргізуші:
Денсаулық әркімнің өз қолында. Денсаулықты адам баласына табиғат сыйлаған басты байлық. Денсаулықты жоғалту оңай, қалпына келтіру қиын. Сондықтан адамның денсаулығының мықты болуы адамның өзіне байланысты. Жағымды, жағымсыз заттарды дұрыс таңдау арқылы салауатты өмір сүруге болады.

ІІІ кезең: Тауып көр. «Дастархан басында сақталатын ырым - тыйымдар». Әрбір топ тыйым сөздердің мағынасын айту
Нанды бір қолмен сындыруға болмайды.
2. Тамақты жатып ішуге болмайды. Дені сау адам дұрыс отырып тамақтанады. Ал отыра алмайтын адам жатып ішеді. Сондықтан мүгедек адамның қылығын жасама. Дұрыс отырмаймын деп денсаулығыңды бұзып алма.
3. Ас үстінен аттама
Астан үлкен емессің
4. Әкесі отырғанда баласына бас тартылмайды.
5. Дастарханға бірінші нанды әкеліп қояды
6. Ас ішкен ыдысты төңкеріп қоюға болмайды
7. Ас ішіп болған соң «тойдым» деуге болмайды, «қанағат» деу керек.
8. Ертеңгі асты тастама
Кешкі асқа қарама.
Балаға ми жеуге болмайды.
Ми жемейді жас бала,
Миды ұсын басқаға,
Былжыр болып өсеміз,
Ынжық болу масқара.
9. Дастарханнан аттауға болмайды..
10. Ас ішу кезінде ізет, сыйласым, инабаттылық рәсімдері сақталу керек.
- Халық қуанышты да, қайғыны да дастархан басында бөліскен. Өсиет айту, бата беру, достасу бәрі де дастархан басында шешілген. Сондықтан да халық дастарханды «Құтхананың берекесі» деп қасиет тұтады

ІV кезең«Ойлан тап» деп аталады. Бұл кезеңде жұмбақтардың шешімін табу керек.
Іске сәт!
Жұмбақтар шешу.
1. Одан кір қорқады
Судан бұл қорқады. (сабын)
2. Дәмі де жоқ, түсі де жоқ
Пайдаланбас кісі жоқ. (су)
3. Жуынып болғанда
Жүреді қолында. (орамал)
4. Түйістіреді көзіңді көзіңе
Жолықтырады өзіңді өзіңе. (айна)
5. Қалтамда жатыр
Тістері бар батыр. (тарақ)
6.Бәтеңкесін, пальтосын
Өзі кие білмейді
Бұл баланы кім дейді? (жалқау)
7.Көзінен жас кетпейді
Балалардан шеттейді
Бұл баланы кім дейді? (жылауық)
8.Шықпай жатып көшеге
Үсті басы кірлейді
Бұл баланы кім дейді? (салақ)

V кезең. «Жалғасын тап» деп аталады. Бұл кезеңде денсаулыққа қатысты мақалдардың жалғасын табу.
Ет етке, сорпа бетке.
Ертеңгі асты тастама, кешкі асқа қарама!
Ас тұрған жерде ауру тұрмайды.
Өзі тоймастың көзі тоймас.
Өле жегенше бөле же.
Ауру астан,
Дау қарындастан.
Тәні саудың жаны сау.
Көзің ауырса, қолыңды тый.
Ішің ауырса, аузыңды тый.

Сайысты қорытындылау
Дана халқымыз басты жеті байлықтың ең алғашқысы «Бірінші байлық – денсаулық» деп білген.
Денсаулықты сақтау үшін қажетті нәрселер: қоршаған ортаны таза ұстау, белсенді қозғалыста болу, дұрыс тамақтану, зиянды әдеттерден аулақ болу, рухын таза сақтау, адам өз денсаулығына ұқыптылықпен қарау.
Бүгінгі сайысымыздың жеңімпаздарын анықтау үшін сөз кезегін әділ бағасын беретін әділқазыларға береміз.