"Гүлдене бер, қазыналы Қарағандым!"      

Қыр үстінде! – Жарқын сөз, ізгі тілек. Кеншілердің от жүрек, құрыш білек, Жігеріне жіберер жігер қосып, Күн – түн демей жүргенде ырыс күреп.   Тіршіліктің жылуы, жарығы үшін, Отан үшін, жасампаз халық үшін, Қара алтынды күміс тер төгіп алар Ер кеншілер – Елімнің алыбы шын.   Қыр үстінде жандырып бір шырағын, Асығады төгуге нұр шуағын: Шыңыраудан шығатын көмір емес, Сәуле берген Өмірге Күн шығады!   Болатыңды сол көмір балқытады, Ел дәулетін нұрымен шалқытады. Түре қуып жарықпен түн түнегін, Көңілдердің ақ құсын қалқытады.   Бастау алған қуатты қайнарынан, Құтқала бұл жел ескен айдарынан. Қарағанды – шуақты, нұрлы қала, Мекен еткен кілең бір жайдары жан.   Откент дедім қаламды, Нұркент дедім, Жарыққа іңкәр жандарын құрметтедім. Елбасы да осында қанаттанған, Осында өткен өмірдің бір мектебін.   Осы жерден қырандар түлеп ұшқан, Ерлер туған бұл жерде жүрек жұтқан. Батыр Нүркен, қаһарман Тоқтарды да Жерлесім деп риясыз мақтан тұтқам.   Қыр үстінде шығуға құлшынады, Шұғылалы төгіліп нұр шуағы: Шыңыраудан шығатын көмір емес, Сәуле берген Өмірге Күн шығады!     

Кең байтақ қазақ даласының қақ ортасында орналасқан қазыналы Қарағанды облысы – өткені мен бүгіні де тарихқа аса бай өлке. Сәні мен салтанаты жарасқан Қарағанды бүгінгі қалпында пайда бола қалған жоқ. Ол да қалыптасудың, өсудің, дамудың сан қилы кезеңдерінен өтті.         Қарағанды қаласы - бұл индустриалдық орталық, теміржол мен әуе жолының аса маңызды торабы, ғылымы мен мәдениеті дамыған қала, көптеген туристік - экскурсиялық желістердің қайнаған ортасы. Қала 1934 жылы 10 ақпанда құрылған.       

Қала аумағы 497,8 шаршы метрді құрайды. Өзінің экономикалық, ғылыми және мәдени әлеуеті бойынша Қарағанды Қазақстанның жетекші орындарының бірін алады, қалада 113-тан аса ұлт өкілдерінен құралған 471,8 мың адам тұрады.

Қарағанды облысы

Қала өз атын осы өңірде мол өсетін кішкене ағаштардың тұқымы қарағанға байланысты атаған.

Қараған ағашы (желтая акация)      

ХІХ ғасырда қаланың орнында ешнәрсе болмаған. 1833 жылы көмірді алғаш рет малшы бала Аппақ Байжанов тапқан. ХІХ ғасырдың аяғында көмірді алғаш рет орыс көпестері, содан кейін француздар және ағылшын кәсіпкерлері өндіре бастаған.

Аппақ Байжанов ескерткіші    

Қарағанды еліміздің экономикасында әрқашанда кен өндіруші және өңдеуші саланың орталығы болды. Бүгін мұнда металл өңдеу, химия және фармацевтика өнеркәсібі, машина жасау, құрылыс материалдарын өндіру сияқты бағыттар қарқынмен дамуда, оларға деген тұтыным біздің өңірде ғана емес, бүкіл елімізде арта түсуде. Өнеркәсіптің базалық салаларының даму тұжырымдамасы прогрессивтік технологияны енгізуге, экспорттық бағыттамаға және соңғы өнімнің қазақстандық мазмұнын арттыруға негізделген. Ауыл шаруашылығы ұшақтарын құрастыратын «КазАвиаСпектр» ЖШС, «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС, филиалы – Қарағанды құю-машина жасау зауытында қосалқы бөлшектерін және техникасын өндіретін «КазБелАз», Қарағанды фармокология кешенінің үшінші кезегінің құрылысы, ҚарМУ ғалымдары жасаған «Қарағанды метаны» жобасы сияқты жедел салынып жатқан индустралдық-инновациялық нысандарды атап айтсақ жеткілікті болар.    Қарағанды политехникалық колледжінде цех ашылып, онда Оңтүстік Кореяның Aha I&C компаниясымен бірге отырып, ТМД елдерінде тендесі жоқ соңғы үлгідегі интерактивті инновациялық оқыту қондырғысын құрастыру жүргізіліп жатыр. Осы өндіріс бойынша ҚР ҒБМ-мен меморандумға қол қойылды. Базалық саланы дамыту тұжырымдамасына машина жасау саласы да кіреді. Оны қайта жандандыру үшін Қарағандыда 3 мыңға жуық адам жұмыс істейтін 30-ға жуық кәсіпорынды қамтитын консорциум құрылған. Жақын аралықта оның стратегиялық міндеті саланың жүйелі жұмысын ұйымдастыру, станоктық паркті қайта жаңарту, жаңа технологияны енгізуден тұрады. Консорциумның мақсаты – өзінің өндірісін ретке келтіру, кен және көмір өнеркәсібінің, агро өнеркәсіптік кешеннің және ТКШ-тың жабдықтарының импортының көлемін қысқарту болып табылады. Қаланың мәдени өмірі қызықты да көңілді. Қалада өнерді құрметтейтіндер «Шалқыма» концерт залына барады, онда классикалық музыка концерттерімен композиторлар, дирижерлар және музыканттар өнер көрсетеді. Сондай-ақ қала тұрғындары мен қонақтары С.Сейфуллин атындағы қазақ драма театрына, К.Станиславский атындағы драма театрына, Академиялық музыкалық комедия театрына және өзінің қорында 134 - 810 экспонаттары бар Қарағанды облыстық тарихи өлкетану мұражайына, Экологиялық мәдениетті дамыту мен сақтауға мамандандырылған Қарағанды экологиялық мұражайына бара алады.   Кәсіби өнер мен көркем өнерпаздар шығармашылығын қолдау және дамыту қала басшылығының маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Жыл сайын мұнда 30-ға жуық фестивальдар мен конкурстар өтеді. Жыл өткен сайын олардың беделі өсіп, кәсіби және көркемөнерпаз әртістердің жаңа есімдері аталуда. Қала аумағында 50-дей тарихи және мәдени ескерткіштер бар: Кеншілердің мәдениет сарайы, Н.Әбдіров атындағы Спорт сарайы, «Чайка» қонақ үйі, цирк ғимараты, «Шахтер» стадионы, Н.Әбдіров, Бұқар жырау, Ғ.Мұстафин, А.Байжанов ескерткіштері, «Шахтер Даңқы», «Мәңгі алау» әскери даңқы, Ауғанстанда қайтыс болған жауынгер қарағандылықтар құрметіне арналған сәулет - мемориалдық ансамблі және басқалар. Қарағанды – спорттық рекордтар елі. Дзю-додан әлем чемпионы Максим Раковтың, бокстан екі мәрте әлем чемпионы Серік Сәпиевтің, әуесқой боксшылар арасында әлем чемпионы және Афиныдағы Олимпиаданың күміс жүлдегері Геннадий Головкиннің, Олимпиадалық ойындарда жеңіл атлетикалық онсайыстан қола жүлдегер Дмитрий Карповтың және боксшы Серік Елеуовтың велосипедтен Азия чемпионы Татьяна Ульбрихттің және балуан Нұржан Қаевтің, конькимен жүгіруден жасөспірімдер арасында әлем чемпионы Екатерина Айдованың есімдері көпшілік жұртқа танымал. Қарағанды жыл сайын 50-ден астам спорт түрі бойынша 220 спорттық-бұқаралық шара ұйымдастырады және оны өткізеді. Мәселен, Кеңес Одағының Батыры Нүркен Әбдіровты еске алуға арналып еркін және грек-рим күресінен турнир, ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы Ғалым Жарылғаповты еске алуға арналған бокстан халықаралық турнир, КСРО еңбек сіңірген жаттықтырушысы Аманчи Акпаевты еске алуға арналған еркін күрестен республикалық ашық турнир өткізу дәстүрге айналған. 2011 жылы алғаш рет спорт ардагерлерінің жүлдесі үшін дзю-до күресінен жасөспірімдер арасында өткізілген халықаралық турнир де дәстүрге айналмақ. Қазіргі күнге дейін Қарағандыда 709 спорт нысаны, оның ішінде 2 Спорт сарайы, 25 спорт кешені, 7 жүзу бассейні және т.б. бар.   Облыс әкімі Серік Ахметовтың бастамасымен салынған Мұз Сарайы, Теннис және Бокс Орталықтары. Олар кәсіби спортшылар даярлау жөніндегі осы заманғы жаттығу базасы болып қана қалмайды, сонымен қоса қала тұрғындарының бұқаралық жаттығу орындарына да айналады. Әлемдік стандарттарға жауап беретін құрылым – ғимараттар болуы қаланың кез келген халықаралық жарыстарды өткізуіне және кәсіби командаларды қабылдауына жағдай туғызады.

Сексен бес жылдық тарихын маңдай терімен жазған қарағандылықтарды осы торқалы тоймен шын жүректен құттықтаймыз!