Дұрыс тамақтану – денсаулық кепілі .

• Біздің денсаулығымызға көптеген факторлар әсер етеді. Олардың ең негізгілері: экология, еңбек пен демалыс тәртібі, дене шынықтыру және дұрыс тамақтану. Бүгінгі сабағымыз соңғы факторға арналған. Себебі, адамның денсаулығы – оның салауатты тамақтануына тікелей байланысты.           

•  

•  Мәзір таңдау 

• Өздеріңізді мейрамханада отырғандай елестетіңіздер. Даяршы сіздерге мәзір алып келді. Түскі асыңызға қандай тағамдарды таңдайсыздар? Мәзірдегі тағамдар: компот, қытырлақ картоп (чипсы), етті көже, кока-кола, бургер, тұшпара, жемістер, шоколад, бауырсақ, колбаса, көкөніс салаты.

–  Кейбір оқушылар салауатты өмір салтына сәйкес келмейтін тағамдарды таңдапты. Сондықтан, дәрігер-диетологтардың пікіріне сүйене отырып, сіздерге әлемдегі ең зиянды 5 тағам жайлы айтып берейін.

- Газдалған тәтті сусындар (Кола). Мұндай сусындардың құрамында қанттың мөлшері өте көп, 1 литрға шамамен 25-30 қасық қант қосылады! Нәтижесінде, семіздік және жүрек-қан тамырлары аурулары пайда болуы мүмкін. Сондай-ақ, газдалған сусындар денедегі кальцийдің мөлшерін азайтып, сүйектердің сынғыштығына әкеліп соғады.

- Чипсы. Құрамындағы зиянды заттар асқазан-ішек жолдарының жұмысын бұзады. Тәжірибе барысында, қытырлақ картопқа майдың, крахмалдың және тұздың көп мөлшерде қосылатыны анықталды. Бұл астмаға, қант диабетіне және сүйектердің дұрыс жетілмеуіне әкеледі.

- Бургер. Кез келген жылдам тағамның ең қауіпті компоненті – ол майлар. Өйткені, олар табиғи емес, химиялық жолмен өнделіп, артық салмақтың қосылуына септігін тигізеді. Ал, құрамындағы иіс пен дәм күшейткіштердің кесірінен адамға үй тамағы дәмсіз болып сезіліп, фаст-фуд өнімдеріне тәуелділік туады. Сондықтан, мұндай тағамдардан бас тартуға кеңес  беріледі.

- Колбаса. Бұл тағамнан – бірінші кезекте ас қорыту жүйесі зақымдалады. Оның құрамында қатерлі ісіктің дамуын тудыратын канцерогенді заттар бар. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы шұжық пен шұжықша (сосиска) өнімдерін мәзірден толығымен алып тастауды ұсынады.

- Шоколад. Бұл жоғары калориялы өнім. Денеде майдың жиналуына әсер етіп, жүрек-тамыр аурулары, ентігу және гипертонияның басталуына себепкер болады. Құрамында кофеин болғандықтан, ол тахикардияға, мазасыз ауытқуларға және жоғары қан қысымына әкелуі мүмкін.

                                                       7 пайдалы кеңес

•          Ұйқыдан кейін міндетті түрде 200-300 мл су ішіңіз. Ол ағзаның су-тұз теңгерімін қалыпқа келтіріп, сіздің сыртқы көрісіңізді жақсартады. Ересек адамның тәуліктік мөлшері – 1,5-2 литр.

•          Асты бір уақытта ішіңіз. Таңғы асты өткізіп алмаңыз, бұл өте маңызды. Ол «ұйықтап жатқан» зат алмасу процесін іске қосып, көңіл-күй және күш береді. Түскі аста сорпа ішкен жөн. Ол ас қорытуға және ағзаны қажетті сұйықтықпен қамтамасыз етуге көмектеседі. Тамаққа тойып алып, төсекке бірден жатуға болмайды. Соңғы тамақтану ұйқыға дейін 2-3 сағат бұрын болғаны дұрыс. Тамақтану теңгерімді болуы керек.

•          Өзіңді жақсы сезіну үшін организмді: ақуыз, майлар, көмірсулар, макро және микроэлементтермен қамтамасыз еткен дұрыс. Күнделікті рацион 50% – көмірсу, 25% – ақуыз және 25% – майдан тұруы керек.

•          Фаст-фуд тағамдарынан, майонез, соус, колбаса, газдалған және энергетикалық сусындардан аулақ болыңыз.

•          Күніне 500 грамм жаңа піскен жемістер мен көкөністерді жеңіз. Олар ағзаға үлкен пайда әкеледі, өйткені дәрумендер мен минералдардың басты көзі болып табылады.

•          Буға пісірілген және қайнатылған тамақты жеу ұсынылады. Қуырылған тағамға тиым салыңыз.

•          Күніне 4-5 рет тамақтану қажет (4 сағат сайын).

Мектеп асханасында сатуға тыйым салынған азық-түлік:

• айран, сүзбе және басқа да қышқыл сүт өнімдері;
• туралған ет қосылған құймақтар;
• флотша макарон;
• зельцтерді, форшмактарды, сілікпелерді, паштеттер;
• кремі бар кондитерлік өнімдер;
• морстарды, квастар;
• фритюрде қуырылған өнімдер;
• шала пісірілген жұмыртқа, қуырылған жұмыртқа;
• күрделі (4 компоненттен артық) салаттарды, қаймақ пен майонез қосылған салаттар;
• окрошка;
• саңырауқұлақ;
• үйде дайындалған өнімдер;
• тез дайындалатын құрғақ тағамдық концентраттар негізіндегі бірінші және екінші тағамдар;
• газдалған және алкоголсіз энергетикалық сусындар (минералды және ауызсудан басқа);
• чипсилер, кептірілген нан, гамбургерлер, ход-догтар;
• ащы тұздықтар, кетчуптар.