"Жеңіс жайлы армандадым"
ҰОС-ның ардагері Оленченко Павел Михайлович соғыс жайлы былай деп әңгімеледі: «Соғыс басталғанда мен 16 жаста едім. 18 жасқа толғанда мені әскери борышымды өтеуге Павлодар облысына шақырды. Онда бізге соғысудың қыр-сырын үйретті. Жарты жыл өткен соң майдан шебін толықтыру керек болды. Майданда мен байланысшы қызметін атқардым. Біз майдан шебінен бір жарым километр жерде болдық. Майдан шебінен маңызды хабарлар біз арқылы өтті. Тікелей шайқасқа түскен жоқпыз. Берлин маңайында жамбасымнан жараландым. Берлинге дейін жетіп, "Берлинді алғаны үшін", "Ерлігі үшін" және т.б. медальдармен марапатталдым. Соғыстан кейін Украинаға, Киев қаласына әскери қызметке келдім. 5 жыл өткен соң Қазақстанға, Қарағанды облысына келдім. Нан зауытында, «Горбачёв» атындағы шахтада жұмыс істедім. Өткен жылы Қарағанды облысының Әкімі менің еңбегімді ескеріп медальмен марапаттады.
«Майданда бос уақыттарыңызда немен айналыстыңыздар?» - деген сұраққа ол былай деп жауап берді: «Әскери достарымызбен алауды айнала отырып жеңіс жайлы армандадық» - деді. Павел Михайлович «Отан соғысы», «Соғыстағы ерлігі үшін», «Германиядағы шайқас үшін» ордендерімен марапатталды. Павел Михайлович мектепте өтетін іс-шараларға белсене қатынасып отырады. Оленченко Павел Михайлович қанды көйлек достарымен байланысын үзген емес, бірақ бір өкініштісі олардың саны жылдан-жылға азайып келеді.
«Ештеңе де, ешқашанда ұмытылмақ емес...»
Мезеленец Павел Андреевичтің жадында соғыс оқиғалары мәңгі сақталған және ол әрқашан айтып беруге даяр: «Бұл оқиға наурыз айында Венгрия маңында болған еді. 7 әскерді ауыстырып, біз траншеяда отырдық, су тіземізден асады, ал немістер тауда еді. Немістерге траншеядан оқ атып, оларды таудан қуып шықтық». Павел Андреевич Венгрияда ғана емес, сонымен қатар Украинада, Солтүстік-Батыс майданында, Чехияда соғысты. Екі рет жамбасынан жарақат алды: алғашқы рет 1942 жылы 5 ақпанда, ал екіншісі - соғыстың аяғында 1945 жылдың 8 мамырында. "Соғыс ардагері", "Отан соғысы" "Праганы азат еткені үшін", "Германиядағы ерлігі үшін", "Ерлігі үшін" ордендері мен медальдарымен марапатталды. Бейбіт уақыттарда «Жеңіске 20 жыл», «Жеңіске 25 жыл», «Жеңіске 30 жыл», «Жеңіске 40 жыл», «Жеңіске 50 жыл», «Жеңіске 60 жыл», «ССРО қарулы күштеріне 60 жыл», «Георгий Жуков» медальдарымен марапатталды. Соғыс аяқталған соң, автобазада жұмыс істеді, "Еңбек ардагері" үлгілік белгісімен марапатталды. Павел Андреевич тың көтерудің негізін қалаушы. Ол "Тың жерді игергені үшін" медалімен марапатталды.
"Командир болу оңай емес"
Голованов Александр Петрович, Ташкент қаласындағы әскери мектепті аяқтап, "Атқыштар взводының командирі - кіші лейтенант" атағын алған соң, майданға жіберілді. Ол 1944 жылдың қазанынан 1945 жылдың мамыр айына дейін 1-ші Белоруссь майданында атқыштар взводының командирі қызметін атқарды. Ол I және II дәрежелі Отан соғысы ордендерімен және "Отан соғысы", "Германиядағы жеңісі үшін", "Соғыс ардагері" медальдарымен марапатталды.
Соғыстан кейін Бұхар-Жырау ауданының «Будёново» савхозында механик, тракторшы болып жұмыс істеді. Савхозда алғашқы мектеп салған кезде, ол мектепте АӘД жетекшісі болып істейді. Оған лейтенант, сонан соң аға лейтенант, майор, капитан атақтары берілді. Бейбіт уақыттарда "жеңіске 20 жыл", «жеңіске 25 жыл», "жеңіске 30 жыл", "жеңіске 40 жыл", «жеңіске 50 жыл»,«жеңіске 60 жыл», «Георгий Жуков», «ССРО қарулы күштеріне 50 жыл», «ССРО қарулы күштеріне 60 жыл», «ССРО қарулы күштеріне 70 жыл», «Астанаға10 жыл» мерейтойлық белгілер және медальдармен марапатталды. Беларуссиядан оған «60 год вызвалення рэспублiкi Беларусь ад нямецка-фашисцкiх захопнiкау» и «65 год вызвалення рэспублiкi Беларусь ад нямецка-фашисцкiх захопнiкау» арнайы мерейтой медальдары жіберіліп, салтанатты түрде марапатталды.
