Қысқаша анықтама
Гимназия тарихы жиырмасыншы ғасырдың 30-ыншы жылдары қалыптасып, қаланың даму тарихымен тығыз байланысты. ҚазССР- дың орталық сайлау комиссиясы 1930 жылы 27 тамызда Қазақстанда жалпыға бірдей бастапқы оқытуды енгізген. Үлкен Михайловка ауылында бай -кулактардан тәркіленген, үйлерде орналасқан , 3 негізі бар бастауыш мектеп құрылды,1931жылының қыркүйегінде №4 жетіжылдыққа негізделген Фабрикалық -зауыт болды.Қазіргі Жәнібеков атындағы көшеде орналасқан және онда 432 оқушы білім алды.Директоры Лоскутов Александр Анисимович ,орынбасары -Ибраев Тюлюбай Ибраевич.
№ 4 жетіжылдық негізде фабрикалық-зауытта бірінші пионерлік отряд құрылды, оны Тагиров Герей басқарды.Ол казіргі заманғы Балалар мен жеткіншектер сарайының жылнама басы болды.
*Аңыз деректерге көз сатсақ, 1934 жылдың қыркүйегінде Қарағандыға партия кайраткері Киров Сергей Миронович келіп, Қарағандыдағы жаңа каласында салынып жатқан мектепке алғашқы тастты койды.
*1935 жылы №4 жетіжылдық ФЗ тың оқушылар мен педагогтар құрамы Ленина 10 мекенжайдағы ғимаратқа ауыстырылды.
*БКП /б/1936 жылдың 25 наурызынан бастап №4 жетіжылдық ФЗ-т Киров атындағы №4 Орта мектеп болып қайта ауыстырылды.
*1938 жылы мектеп Костенко 13 көшесіндегі жаңа ғимаратқа ауыстырылды және қазіргі уақытқа дейін сол жерде орналасқан.1941-1945 жылдар ар*алығында білім мекемесін Гришин Мария Михайловна басқарды. 1941жылы 25 Оқушы майданға ерікті ретінде кетті.
* 1944-1954 ж. аралығында Киров атындағы №1 әйелдер орта мектебі
* 1991жылдың қыркүйегінен- жаңа мектеп түріндегі«№1 мектеп-гимназия»,
* 1999-2006 ж.аралығында - «ЭТНА» №1гимназия
* 2007 жылдан бері - №1гимназия
Мектеп 1938 жылдан бастап казіргі күнге дейін қаланың көне көшелерінің бірі болып табылатын өндіріс ұйымдастырушысы Костенко Иван Акимович есімімен аталып келеді.
Білім мекемесін 1951-ден 1977 оқу жылына дейін Казақ ССР-не еңбегі сіңген мұғалім Жаркова Евгения Ивановна басқарып келді. Онының сансыз сіңірген еңбектерінің бірі мектепті бүкілодақтық даңққа әкелген химиялық зертхананың ашылуы .
1977 жылдан 1999 жылға дейін Войшевич Валентина Николаевнаның педагогикалық ұжымы басқарды. Бірінші мектеп таңбасы әдеттегiдей биiктiкте болды және ол өз ізашарларының айтулы дәстүрлерін жалғастырды Тәуелсіз Қазақстан кезеңінде мектеп тарихына Валентина Николаевна №1 гимназияның бірінші директоры болып кірді .
Аңыз-мұғалімдер : Симонова Александра Петровна Киров атындағы № 1 Орта мектепте 1936 жылдың 26 маусымынан 1972 жылдары қызмет атқарды. Жұмыс уақытының ішінде мектепте «Білім үздігі» «Ұлы Отан соғысындағы қажырлы еңбегі үшін»медальімен,«Ұлы Отан соғысының жеңісіне 30 жыл»т.с.с А.П Симонова облыстық және калалық кеңестерінде депутаттыққа кандидат ретінде екі мірте сайланған.
Эйхлер Генрих Леопольдович үлкен әріппен жазылған мұғалім, тек орыс тілі және орыс әдебиеті ғана емес омірдің өзінікі де.Генрих Леопольдович «Балалар әдебиет» баспасының бірінші редакторы болды.Оның сөздерін Корней Чуковский және Самуил Маршак, Константин Паутовский және Руфим Фраерман, Елена Благинина және Аркадий Гайдар құлақ салып тыңдаған.Эйхлердің редакторлығының арқасында жүздеген кітаптар жарыққа шықты. Ұлы Отан соғысының басында барлық кеңес немістері сияқты оны да Шығысққа жіберді.Солай ол өзінің соңғы 12 жылдық өмірін Қазақстанда өткізді.Қарағанды қаласындағы №1 және №3 екі мектепте қызмет атқарды.Оқушылар оны жақсы көрді, сондықтан оқушыларымен үлкен хат алмасулары Эйхлер отбасысының архивтерінде сақталған, олардың көбісі Екатеринбург қаласынан шыққан Вайсберг Борис сияқты жазушылар, философия профессоры Клещева және өлкетанушы Попов Юрий болды ( өлкетану бойынша жиналған бiрегей құжаттары облыстық архивте Попов атындағы арнаулы қорда сақталған.Ол педагог, мұғалім, жастардың тәлімгері ретінде ерекшеленді. Әдістемелік әзірлемелердің үлкен көлемі онының үй архивтерінде қалды, сол кездері кездеспейтін мағлұматтар соның ішінен табылған. Қарағанды мектептерінің оқушыларының тәрбиесіне зор үлес қосқаны үшін Генрих Леопольдович « Қажырлы еңбегі үшін»медаль награтқа ие болған. 1986 жылы «Қарағанды.Қарағанды облысы» энциклопедиялық анықтамалыққа, өкінішке орай Г.Л.Эйхлер есімі кірген жоқ.көп танымал адамдар(мысалы, №3 орта мектептің директоры Аграновкий) сол уақытта қалалық басшылыққа отініштерімен шығып жатты.Әділдік уақыт өте калпына келеді деп үміттенеміз!
«Құдіретті ұшбұрыш» -Максимов-Бабошин-Босин. Олардың әрқайсысы - бір төбе.Босин Евгений Маркович-химиялық зертхананы ашты.
Бабошин Владимир Константинович 1921жылдың 19 қыркүйегінде өмірге келген.1942 жылы Оренбургтық педагогтық институтты бітірді.1961 жылы №1 мектепте жұмыс істей бастады.1965 жылдан бірінші мектептің педкеңестерінің бізге жеткен «Индустриялды Қарағанды»газеті болды, газетте Владимир Константинович «Интеллектуалды жалқаулық» қатысушылары мен оның шешу жолдарындағы мәселені көтерді.
Бабошинның қатысушылары қалалық, республикалық,бүкілодақ олимпиадаларына қатысып,1,2,3-орындарға ие болған. Жұмыс уақытының барысында Владимир Константинович 120 қатысушы дайындап,оның ішінде 25 оқушы бірінші орын алды.Мұғалімнің марапаттары: «ҚазССР-дың еңбегі сіңген мұғалімі», «Ағартудың үздігі»,«Еңбек Қызыл Ту ордені» мен награды,«Республика ға сіңірген еңбегі үшін», «Ұлы Отан соғыс жылдарындағы қажырлы еңбегі үшін »т.с.с үлкен мараппаттарға ие болған. В.К. Бабошин туралы 60-ыншы жылдардағы ескi газет тiгiндiлерiн парақтап отырып,оқимыз. Математика-ғылымдардың нақтысы оған деген қызығушылық жылдан жылға арттып келеді.Өткен жылы олимпиада-математиктері жүзге жуық болса,казір-екі жүзден асады.Математиктердің жарысы Қарағанды педагогтық институтта өтті.Олимпиада нәтижесі жарияланды: Мұғалім В.К Бабошинның шәкірттері - оныншы сынып оқушысы Ершов Михаил және тоғызыншы сынып оқушысы Галим Мустафин жүлдегер атанды.
Физик пәні мұғалімі - Максимов Петр Федорович -суретші, асқан-шебер, нағыз әртіс болды.Тақтаға бордың көмегімен «сөйлейтін»бейнелер бейнеледі жіне ой тұжырымын тәжірбиеде растап берді.
Бірінші жетекшілері
Жылдар | Аты -жөні |
1931-1936 | Лоскутов Александр Анисимович |
1938-1941 | Троицкая Анна Давыдовна |
1938-1941 | Кротикова Мария Ильинична |
1941-1945 | Гришина Мария Михайловна |
1945-1951 | Бондаренко Клавдия Павловна |
1951-1977 | Жаркова Евгения Ивановна |
1977-1998 | Войшевич Валентина Николаевна |
1999-2000 | Лысюк Людмила Анатольевна |
2000-2011 | Татиев Марат Амандыкович |
2011-2014 | Васильев Сергей Иосифович |
2014-2019 | Рябова Инна Николаевна |
2019 жылдан бастап | Шнель Татьяна Ивановна |