Қазақ тілін оқуға арналған порталдар

«Аbai.institute»-2020жылғы18қарашадаНұр-СұлтанқаласындақазақтілінҚазақстандажәне шетелде оқыту және ілгерілету бағдарламасы шеңберінде әзірленген «Аbai.institute» веб-порталы таныстырылды. Бұл-еліміздің азаматтарына, шетелдегі қазақ диаспорасына және шетелазаматтарына қазақ тілін, әдебиеті мен мәдениетін насихаттауға мүмкіндік беретін бірегей жоба.Сондай-ақ, «Аbai.institute» Android және iOS қолдайтын мобильді қосымшада қолжетімді. ЖобаГетеинститутынемесеПушкининститутынегізіндежасалған.

Портал 6 тілде (қазақ, ағылшын, неміс, француз, орыс, түрік, парсы) ұсынылған. Бүгінгікүніпорталдыпайдаланушылар саны- 20183адам.

Сондай-ақРесей,Түркия,Франция,Германия,Бельгия,Иран,Моңғолияелдеріндегіқазақдиаспорасыүшінқазақтілін оқытукурстарыөткізілді.

2021 жылы аталған жоба аясында АҚШ, Ресей, Түркия, Франция, Германия, Бельгия,Иран,Моңғолия,Өзбекстанелдеріндегіқазақтіліоқытушыларыныңбіліктілігінарттырукурстарыөткізілді.

Сонымен қатар шетелдегі қазақ диаспорасына арналған қазақ тілін үйрететін әмбебапбасылымәзірленді.А1,А2деңгейлерібойыншабасылымныңконтентіқазақ,орыс,түрік,ағылшынтілдерінде     әзірленіп,      «Abai.institute»      онлайн      платформасына      орналастырылды.ЖобааясындаТүркия,АҚШ,Ресей,Франция,Германия,Бельгия,Иран,МоңғолияжәнеӨзбекстандақазақтілікабинеттерінашуарқылыофлайнжәнеонлайноқытужүргізілуде.Жобада «Отандастар қоры» АҚ ерекше рөлатқарады, ол шетелдегі отандастарменжұмыстыұйымдастырады және жоғарыда аталған елдердегі қазақ тілі кабинеттерінің үздіксіз жұмысынқамтамасызетеді.

ПорталAndroidЖәне iOSқолдайтынмобильдіқосымшадақолжетімді.Қаралым– 182 740.

«Tilqural.kz» - қазақ тілін оқытуға арналған веб-сервис. Сайтта қазақ тілін білмейтінересектергеА1,А2,В1, В2,С1деңгейлеріндетілүйренугемүмкіндікберетін онлайн-курсбар.

Тіркелгеннен кейін пайдаланушы қазақ тілін меңгеру деңгейін анықтау үшін тестілеуденөтеді.Тестілеунәтижелерібойыншажүйеоқукурсын ұсынады(5деңгейдің бірі).

Сайтсөздікқорынтолықтыруға,жаңасөздердіңмағынасынтүсінугежәнеолардыкүнделіктіөмірдеқолдануға,еркіноқуға,өзойынауызшада,жазбашадажеткізуге,сөздердідұрысдыбыстауға,сөйлемдердісауаттықұрастыруғамүмкіндікбереді.

Пайдаланушыжекекабинетіндеорындалғансабақтарбойыншастатистиканыкөреалады.ҚызметтіAndroid,iOS платформаларыарқылыжүктеугеболады.

Қаралым–93247.

«Tilmedia.kz» - 2017 жылы құрылған үштілді «Tilmedia.kz» сайты қызықты және тиімдітәсілдерарқылықазақтілінүйренугеболады.

Сайтжұмысымемлекеттік,орысжәнеағылшынтілдеріннасихаттауға,олардыңқолданылу аясы мен әдістемесін кеңейтуге бағытталған. Тілдерді оқыту әдістемесі аудио жәнебейнемазмұнғанегізделген.

Сайтталатын жәнеарабграфикасықарастырылған.

Сайт«ақпарат»,«қара»,«тыңда»,«оқы»,«сұрақ-жауап»атты5блогтантұрадыжәнеондатіл саясаты саласындағы өзекті мәселелер туралы жаңалықтар, сабақтар, сабақтар, танымдықаудиожазбалар,балаларменересектергеарналғанбейнероликтер,аудиокітаптар,әдістемелікқұралдар,көркемжәнебалаларәдебиетіжәнет.б.орналастырылған.

Қаралым–170749.

«Вalatili.kz» сайты қазақ тілін оқып, дамытқысы келетін үш жастан асқанбалаларға,сонымен қатар бала тәрбиесі мен оқытуды жүзеге асырушы тәрбиешілер мен мұғалімдерге, ата-аналарға арналады. Сайт интуитивті іздеу жүйесі мен ыңғайлы навигация жүйесі бар онлайнплатформанегізіндежұмысістейді.

Сайттабаланыңөзіндікжұмысынаарналғанжұмыспарақтары,ұcтаздарментәрбиешілерге,ата-аналарғаәдістемепарақтарыұсынылған.

Грамматикаменорфографияныүйренугеарналғанматериалдар,соныңішіндеинтерактивті әліпби мен ойындар, жас ерекшеліктеріне сәйкес аудиодиктанттар, каллиграфиялықдағдылардыдамытуғаарналғантапсырмалар,қосымшаларқарастырылған.Балалардыңжасерекшеліктерінесәйкесоқуғаарналғанкөркеммәтіндер,соныңішіндеқызықтыәңгімелер,тақырыптық өлеңдер, интерактивке негізделіп жасалған жаңылтпаштар, жұмбақтар мен мақал-мәтелдертоптастырылған.

Мамандардыңлингвистикалықмәселелергеқатыстымақалалары,ғылымиеңбектері,сондай-ақ балабақшалар мен бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған оқу құралдары мен сабақжоспарларыжарияланады.

Қаралым–560632.

Тілдіксауаттылықтыарттыруғабағытталғансайттар

«Emle.kz»- сайтықазақшадұрысжазу,жұртшылықтыңтілмәдениетінкөтерумақсатындақұрылды.Деректербазасындақазақтілініңөзектіорфографиялықсөздігі,орфографияережелері,осысалағақатыстығылымиәдебиеттербар.Сайттың«Әдебитілнормалары»блогындасөзсазы,оныңкөркемәдебиетпенөмірдегімаңызы,ережелеріменқағидаларыберілсе,

«Орфография»блогындасөздердіңдұрысжазылуережелеріберіледі.Сондай-ақкірмесөздерментерминдік мәнге ие сөздердің бұрынғы және қазіргі жазылу барысындағы айырмашылықтарысалыстырмалытүрдекөрсетіледі.«Пунктуация»блогындатынысбелгілердіңқойылуретінебайланысты ережелеренгізілсе, «Аббревиатура» блогында қысқарғансөздер, олардыңтолықатаулары, қысқарылу реті, атаулар мен сөздерді қысқарту барысында басшылыққа алынатынқағидаларменсүйенетінзаңдылықтаркелтіріледі.«Мақалалар»блогындаосысаладағығалымдардыңғылымимақалаларыкелтірілген.Оқырманавторменбайланысып,мақаланыңастынапікір қалдырып, сұрағынажауап алаалады.

Қаралым–1500512.

«Termincom.kz» - сайты Қазақстан Республикасы Үкіметі жанындағы терминологиялықкомиссия бекіткентерминдердібірыңғайэлектрондық базаға үздіксізенгізу, қазіргізаманғығылым,білім,техникажәнеэкономика,қоғамдық-әлеуметтікбағыттарбойыншасалааралықтерминологиялыққордыбіріздендіружәнежетілдірумақсатындақұрылды.

Бұл терминологиялық лексиканы біріздендіруге, терминологиялық қорды толықтыруға,терминдерменатаулардықазақтілініңнормаларынасәйкесреттеуге,терминологиялықатаулардыпайдаланутиімділігінарттыруүшінқалыңжұртшылыққаарналғанақпараттыққұралдыңбіртүрі.

«Termincom.kz»электрондықсайты«Бекітілгентерминдер»,«Терминдерхронологиясы»,

«Қолданыстағысалалықтерминдер»,«Ойталқы»,«Құқықтық-нормативтікбаза»,«Ғылыми-әдіcтемелікнегіздер» және«Іздеу»блоктарынантұрады.

«Бекітілгентерминдер»блогындаРеспубликалықтерминологиялықкомиссиясындамақұлданған терминдер орналастырылса, «Терминдер хронологиясында» терминдердің бекітілумерзімдеріжәнеолардыңсөздікретіндежарықкөруіненмәліметтерберіледі.

«Қолданыстағысалалықтерминдер»блогындаРеспубликалықтерминологиякомиссиясыныңмақұлдауымен жарықкөрген терминологиялықсөздіктерсалынды.

«Ойталқы» айдарында бекітуге ұсынылатын терминдерге қатысты әрбір оқырман өз ой-пікірін қалдыраалады.

«Ғылыми-әдістемелік негіздер» блогында терминжасам мәселелеріне қатысты еңбектерұсынылып отыр.

Қаралым–2901202.

«Sozdikqor.kz» - әртүрлі салалық сөздіктер мен энциклопедиялардағы сөздермен жәнетұрақтысөзтіркестерімен,ескіргенқазақсөздерімен,кірмесөздермен,ақпараттықтехнологиялардыңдамукезеңіндегіжаңатехнологиялықсөздердіңмағынасыментанысуғамүмкіндікберетіналғашқыәмбебапплатформа.

Базаға400 000 сөз, 1 243 850 тілдікбірлікжүктелген.

Порталға 60-қа жуық түрлі салалық сөздіктерменэнциклопедияларенгізілген.Атапайтқанда,15томдықҚазақәдебитілініңсөздігі,Абайсөздігі,АхметБайтұрсыновэнциклопедиясы, қазақ тілінің синонимдер сөздігі, қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі және т.б.Порталдыңіздеужүйесіарқылысөздердіңанықтамасын,синонимдерін,антонимдерін,омонимдерін,   сөздердің   фразеологиялық   тіркестерде   кездесу   жиілігін   білуге    болады.2021жылы«синонимайзер»функциясықосылды,тестілеукезеңіөткізілуде.Кілтсөздердідыбыстандыруфункциясыбар.

Порталдың мобильді қосымшасын Goolge Play және App Store-дан жүктеуге болады.@Sozdikqor.kzтelegram-бот жұмысістейді.

Қаралым–1042369.

«Qazcorpora.kz» - қазақ тілі ұлттық корпусының публицистикалық мәтіндерінің кішікорпусы–«Ұлттықруханижаңғыру»ұлттықжобасышеңберіндеіскеасырылыпжатқанжобалардың бірі.

Корпус – белгілі бір тілдегі мәтіндердің электронды түрде жинақталуына негізделгенақпараттық-анықтамалық жүйе. Корпусты құрудың негізгі мақсаты – табиғи тілдік ресурстардыжинау, қалыпқа келтіріп, жүйелендіру, нәтижелерді ұтымды пайдалану үшінтұтынушыларғаұсыну.

Ұлттықкорпус–бұлқазақтілініңбіржүйегекіріктірілгентілдікматериалдарыныңбазасығанаемес,сондай-ақвиртуалдыкеңістіктемемлекеттіктілдіңқызмететуін,семантикалықкеңістігін кеңейту, ақпараттық таралу ауқымын кеңейту, тілдік ресурстарға жаппай қол жеткізутетігі.Цифрландырылғанжүйетүріндегіқазақтіліндегімәтіндердіңбазасынкөрсететіносыақпараттық-анықтамалықашықжүйеұлттықтілтіршілігініңбелгілібіркезеңінде(немесекезеңдерінде)әдебитілстилінің,тілдікқолданудыңбарлықтүрлерінжинақтайдыжәнетұтынушығаұсынады.

Жобажетекшісі–филологияғылымдарыныңкандидаты,доцентАитоваН.Н.,техникалықсүйемелдеубойыншажетекшісі–М.Бақытқызы.Жобажұмысынафилологғалымдар,келесіотандықжоғарыоқуорындарымен ғылыми ұйымдардың саламамандарықатысты:

• А.Байтұрсынов атындағыТілбіліміинституты;
• ҚазақұлттықуниверситетіӘл-Фараби атындағыҚазҰУ;
• Л.Н.Гумилев атындағыЕуразиялықұлттықуниверситеті;
• НазарбаевУниверситеті;
• Қазақұлттыққыздарпедагогикалықуниверситеті;
• Қ.ЖұбановатындағыАқтөбеөңірлікуниверситеті;
• Баишевуниверситеті;
• «Minialgo»ЖШС;
• «Qazkitapбаспасы»ЖШС.

Публицистикалықмәтіндеркорпусына«ЕгеменҚазақстан»,«Анатілі»,«Қазақәдебиеті»,

«Түркістан»,«Заң»газеттеріндежарияланғанмақалалардыңэлектрондыкөшірмелеріенгізілді.

Әлемніңнегізгітілдерініңкөпшілігіндеөздерініңұлттықкорпустарыбар,оларбір-біріненмәтіндерді    ғылыми    өңдеудегі     толықтығы     мен     деңгейі     арқылы     ерекшеленеді.Қазіргі әлем тілдері ішінде мойындалған корпус – «Британдық ұлттық корпус» (BNC), көптегенбасқа заманауи корпустар соған бағытталған. Прагадағы Карл университетінде құрылған чехұлттық корпусы да ерекше орын алады, Орыс тілінің ұлттық корпусы да қарқынды дамуда.Ұлттықкорпустыңмүмкіндіктері:

• тілді ана тілі немесе шеттілі ретінде үйрету үшін қажет (әлемде оқулықтар мен оқубағдарламалары қазір Корпусқа бағытталған. Кез келген шетелдік, мектеп оқушысы, мұғалім,журналист,редакторжәнежазушыкорпустықолданаотырып,бейтаныссөздінемесеграмматикалықформаның қолдануерекшеліктерінтезжәнетиімдітексереалады);
• тілдіңлексикасыменграмматикасын,ондағыжүздегенжылдарбойыболғанөзгерістердіғылыми зерттеу үшінқажет;
• ақпараттыіздеудіоңтайландырады;
• ауқымдыматериалдардыталдау,өңдеуді,статистикалықмәліметтердіалудыоңайлатады;