«Қарлығаш»бөбекжайыКМҚК-да сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет туралы ереже

1 тарау. Жалпы ережелер

1. Осы квазимемлекеттік сектор субъектілеріндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтер туралы ереже (бұдан әрі — ереже) "сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі-заң) 16-бабының 3 тармағына сәйкес әзірленді.
2. Осы Ереже квазимемлекеттік сектор субъектілеріндегі құрылымдық 

бөлімшелердің немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтердің функцияларын орындайтын адамдардың мақсаттарын, міндеттерін, қағидаттарын, функциялары мен өкілеттіктерін айқындайды.

1.  Осы Ережеде мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс – квазимемлекеттік сектор субъектілері мен оның қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі заңнамасын сақтауын қамтамасыз ету жөніндегі функция;

2) сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау – сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтау және зерделеу;

3) мүдделер қақтығысы – жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, оларға теңестірілген адамдардың, лауазымды адамдардың жеке мүдделері мен олардың лауазымдық өкілеттіктері арасындағы қайшылық, мұндай жағдайда аталған адамдардың жеке мүдделері олардың өз лауазымдық міндеттерін орындамауына және (немесе) тиісінше орындамауына алып келуі мүмкін;

4) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық – заңда әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылық белгіленген, сыбайлас жемқорлық белгілері бар құқыққа қарсы кінәлі іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік);

5) сыбайлас жемқорлық тәуекелі – сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың туындау мүмкіндігі;

6) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу – сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерінің алдын алу шаралары жүйесін әзірлеу және енгізу жолымен сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды зерделеу, анықтау, шектеу және жою жөніндегі қызметі;

7) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган – Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын қалыптастыруды және іске асыруды және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы үйлестіруді, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алуды, анықтауды, жолын кесуді, ашуды және тергеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган және оның аумақтық бөлімшелері.

1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы Комплаенс-қызмет, «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК директорының бұйрығымен айқындалады.
2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет өз өкілеттігін атқарушы органға, «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК лауазымды адамдарына қарамастан жүзеге асырады, Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнамасының талаптарын сақтауды қамтамасыз ету кезінде директорға есеп береді және тәуелсіз болып табылады.
3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметке әдіснамалық қолдауды сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері көрсетеді.

 

2 тарау.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтердің мақсаттары, міндеттері, қағидаттары, функциялары мен өкілеттіктері

1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс қызмет қызметінің негізгі мақсаты квазимемлекеттік сектордың тиісті субъектісі мен оның қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнамасын сақтауын қамтамасыз ету, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-шаралардың іске асырылуына мониторинг жүргізу болып табылады.

8.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің міндеттері:

1. квазимемлекеттік сектор субъектісі мен оның қызметкерлерінің сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алу және алдын алу құралдарын енгізуін қамтамасыз ету;
2. квазимемлекеттік сектор субъектісінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл  жөніндегі шаралар жүйесін тиімді іске асыру;
3. квазимемлекеттік сектор субъектісінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізуді қамтамасыз ету;
4. сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша сыртқы реттеуші талаптардың және үздік халықаралық практиканың сақталуын қамтамасыз ету;
5. заңға сәйкес сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі   қағидаттарының сақталуын қамтамасыз ету.

9. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс функцияларын енгізу және жүзеге асыру кезінде мынадай қағидаттарды басшылыққа алады:

1. сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс функцияларын орындау үшін бөлінетін өкілеттіктер мен ресурстардың жеткіліктілігі;
2. басшылықтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс тиімділігіне мүдделілігі;
3. сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет қызметінің ақпараттық ашықтығы;
4. сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің тәуелсіздігі;
5. сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенсті жүзеге асырудың үздіксіздігі;
6. сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенсті жетілдіру;
7. сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс функцияларын жүзеге асыратын мамандардың құзыреттерін тұрақты арттыру.

10. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің функциялары:

1. әзірлеуді қамтамасыз етеді:

             «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимылдың ішкі саясаты:

             «Қарлығаш»бөбекжайы  КМҚК қызметкерлері үшін сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі нұсқаулық;

             сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнамаға сәйкес «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК мүдделер қақтығысын, сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандартты анықтау мен реттеудің ішкі саясаты сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі іс-шаралардың ішкі жоспарын;

             сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша ішкі іс-шаралар жоспары; фактілер немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы ықтимал бұзушылықтар туралы «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметкерлерін хабардар ету тәртібін реттейтін құжат; корпоративтік этика мен мінез-құлық мәселелерін реттейтін құжат;

1. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың тиімділігіне қатысты ақпаратты жинауды, өңдеуді, қорытуды, талдауды және бағалауды жүзеге асырады,
2. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізуді үйлестіреді, Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Төрағасының 2016 жылғы 19 қазандағы № 12 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 21 қарашада № 14441 болып тіркелді);
3. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметіне сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін сыртқы талдауға қатысады, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимыл жөніндегі уәкілетті органның және бөбекжай КМҚК бірінші басшыларының бірлескен шешімі бойынша өткізіледі;
4. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК -да анықталған сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне мониторингті жүзеге асырады және оларды митигациялау және жою бойынша қабылданатын шаралар;
5. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру мәселелері бойынша түсіндіру іс-шараларын жүргізеді;
6. «Қарлығаш»бөбекжайы қызметкерлері үшін сыбайлас жемқорлыққа қарсы оқыту семинарларын ұйымдастырады;
7. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметкерлерінің Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саясаты және корпоративтік этика мен мінез-құлық мәселелері сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді;
8. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ұжымында жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларға сәйкес келетін өзара қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыруға жәрдемдеседі,
9. сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет құзыреті шеңберінде мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестірілген адамдардың заңда белгіленген қаржылық бақылау шараларын және сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді сақтауын қамтамасыз етеді;
10. сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саясаты және корпоративтік этика мен мінез-құлық мәселелері құрылымдық бөлімшелерінің орындалуына мониторинг жүргізед және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі ішкі іс-шаралар жоспарын әзірлейді;
11. мүдделер қақтығысын, оның ішінде «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК  жұмысқа орналастыру, сатып алу және бизнес-үдерістер мәселелерін анықтау, мониторингілеу және реттеу жөнінде шаралар қабылдайды;
12. квазимемлекеттік сектор субъектісінде сыйлықтар беру және алу мәселелерін реттеу жөнінде шаралар қабылдайды;
13. контрагенттердің сенімділігін кешенді тексеруді жүзеге асырады;
14. квазимемлекеттік сектор субъектісіндегі сыбайлас жемқорлық фактілері туралы өтініштер (шағымдар) негізінде қызметтік тексерулер жүргізеді және/немесе оларға қатысады;
15. квазимемлекеттік сектор субъектісіндегі сыбайлас жемқорлыққа байланысты істер бойынша сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамадағы, сот практикасындағы өзгерістерге мониторинг пен талдау жүргізеді;
16. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК құрылымдық бөлімшелері мен қызметкерлерінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы шараларды іске асыру тиімділігіне бағалау жүргізеді;
17. сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша Бөбекжай құрылымдық бөлімшелері мен қызметкерлерінің ақпаратын тыңдайды;
18. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК басшысына анықталған сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою, «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметін ұйымдастырудың ішкі үерістерінің тиімділігін арттыру бойынша ұсынымдар енгізеді;
19. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметінің ерекшелігіне қарай іскерлік этика, тұрақты даму, егер мұндай функциялар тәуелсіздікке әсер етпесе және мүдделер қақтығысын тудырмаса" комплаенс мәселелеріне байланысты функцияларды жүзеге асырады;
20. сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органмен және мемлекеттік органдармен, квазимемлекеттік сектор субъектілерімен, қоғамдық бірлестіктермен, сондай-ақ өзге де жеке және заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасайды.

11. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК директорлар кеңесінің, байқау кеңесінің (болған жағдайда) немесе басқа да дербес басқару органының шешімімен, осы органдар болмаған жағдайда «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-ның басшысын тағайындайды. сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметінің басшысы және оның өкілеттіктерінің мерзімін, сыйақы мөлшері мен еңбекақы төлеу шарттарын айқындайды.

12. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі комплаенс қызметі Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметіне жүктелген міндеттердің орындалуын қамтамасыз етеді.

13. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметінің ұсынысы бойынша «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК басшысының шешімімен, құрылым, штаттық (сандық құрамы), өкілеттік мерзімі, жұмыс тәртібі және қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеудің өзге де шарттары. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің комплаенс құрамы анықталып, оларды тағайындау жүзеге асырылады.

14. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметінің басшысы мен қызметкерлерінің функционалдық міндеттері, құқықтары мен міндеттері Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы комплаенс қызметі туралы ереженің негізінде әзірленетін лауазымдық нұсқаулықтармен немесе қызметкердің қызметтік құқықтары мен міндеттерін айқындайтын құжаттармен айқындалады. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК басшысы бекітеді.

15. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметі «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-ның директорына Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметінің құрылымы мен штат саны туралы, осы органдар болмаған жағдайда – «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК басшысына ұсыныс енгізеді.

16. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің атынан бөбекжай КМҚК басқа құрылымдық бөлімшелеріне жіберілетін құжаттар мен сұрау салулар, сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша ведомстволар мен ведомстволық бағынысты ұйымдарға сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің басшысы қол қояды

17. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл комплаенс қызметінің басшысы мен қызметкерлері комплаенс саласындағы уәкілетті органдар мен кәсіптік ұйымдар өткізетін оқу іс-шараларына қатысу арқылы өздерінің кәсіби біліктілігін үнемі жетілдіріп отыруы тиіс.

18. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл қызметі өз қызметі шеңберінде:

1) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК бөбекжайының құрылымдық бөлімшелерінен ақпарат пен материалдарды, оның ішінде коммерциялық және қызметтік құпияны құрайтын ақпаратты сұратады және алады;

2) өз құзыретіне кіретін мәселелерді директорлар кеңесінің, бақылау кеңесінің (болған жағдайда) немесе «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ның басқа да дербес басқару органының, осы органдар болмаған жағдайда – басшының қарауына енгізуге бастамашылық жасайды.;

3) ықтимал сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар немесе Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнамасын бұзу туралы келіп түскен хабарламаларға қызметтік тексеру жүргізеді;

4) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ның басшылары мен басқа да қызметкерлерінен қызметтік тексерулер шеңберінде жазбаша түсініктемелер беруді талап етеді;

5) Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды әзірлейді және оларды сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органға жолдайды;

6) өз құзыреті шегінде ішкі құжаттардың жобаларын әзірлеуге қатысады;

7) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ның қызметкерлері үшін «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК- да сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың болуы немесе ықтимал бұзылуы фактілері туралы хабарлау үшін ақпараттық арналарды құрады немесе жұмыс тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар енгізеді.

19. Өз қызметін жүзеге асыру кезінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет:

1) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл функцияларын жүзеге асыру кезеңінде белгілі болған «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК және оның филиалдары туралы ақпараттың, егер ол алдағы және (немесе) жасалған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық туралы мәліметтерді қамтымаса, инсайдерлік ақпараттың құпиялығын сақтайды;

2) сыбайлас жемқорлықтың болжамды немесе нақты фактілері, корпоративтік әдеп кодексін және квазимемлекеттік сектор субъектісінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша басқа да ішкі құжаттарды бұзу фактілері бойынша жүгінген тұлғалардың құпиялылығын қамтамасыз етеді;

3) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК директорлар кеңесіне, байқау кеңесіне (болған жағдайда) немесе басқа да тәуелсіз басқару органына, ал бұл органдар болмаған жағдайда «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ның басшысына кез келген жағдай, сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы бұзудың болуына немесе ықтимал ықтималдығына байланысты жағдайлар туралы дереу хабарлайды.

4) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органның назарына әзірленіп жатқан, жасалған немесе жасалған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы белгілі болған жағдайларды жеткізеді;

5) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК белгіленген жұмыс режиміне кедергі жасамайды;

6) қызметтік және қызметтік этиканы сақтайды.

21 . Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің қызметкерлері:

1) алдыңғы үш жылда өздері ішінде қатысқан процесстерді тексеруге қатысуға;

2) тексерудің бейтараптығына нұқсан келтіретін немесе осындай нұқсан келтіретін ретінде қабылданатын қызметке қатысуға құқылы;

3) құпия ақпаратты жеке мүддесі үшін пайдалануға;

4) іскерлік әдеп нормаларын бұзуға;        

5) нәтижесінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің тәуелсіздігіне, объективтілігіне және бейтараптылығына нұқсан келуі мүмкін не осындай нұқсан келтіретін ретінде қабылдануы мүмкін сыйлықтар қабылдауға және көрсетілетін қызметтерді пайдалануға құқылы;

6) мүдделер қақтығысына әкеп соғуы мүмкін тексерулерге, қызметтік тергеулерге және басқа да іс-шараларға қатысуға міндетті.

22. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қажет:

1) сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің қызметін жүзеге асыру үшін тиімді орта құруға жәрдемдесуге, оның мақсаттарын, міндеттерін, функциялары мен міндеттерін орындауға, құқықтарын іске асыруға жәрдемдесу;

2) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің қызметін әкімшілік (ұйымдық-техникалық) қамтамасыз етуді жүзеге асыруға, оның ішінде ақпараттық жүйелер мен қосымшаларды (қажетті дерекқорларға қолжетімділікті) қоса алғанда, оның қызметі үшін қажетті мүмкіндіктермен, активтермен және ресурстармен және өзге де тауарлармен, жұмыстармен, көрсетілетін қызметтермен қамтамасыз ету;

3) сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің басшысы мен қызметкерлеріне сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің қызметі, әлеуметтік және коммуникациялық дағдылар мен құзыреттер мәселелері бойынша оқыту және сертификаттау мүмкіндіктерін беруге міндетті.

23.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК  құрылымдық бөлімшелерімен өзара іс-қимылы  жұмыстағы өзара сыпайылық пен дұрыстыққа негізделген.

24.«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК құрылымдық бөлімшелерінің қызметкерлері сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметке:

1) осы Үлгілік ереженің 14-тармағының 1) тармақшасында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтің міндеттері мен функцияларын жүзеге асыру үшін қажетті құжаттар мен ақпаратты ұсыну;

2) анықталған тәуекелдер мен бұзушылықтарды объективті талқылау;

3) туындайтын мәселелер мен проблемаларды бірлесіп шешу.

 

3 Тарау Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтердің есептілігі

25.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет квазимемлекеттік сектор субъектісінде қабылданған сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар бойынша ақпаратты тоқсан сайын сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органға жібереді.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимыл жөніндегі уәкілетті органның сұрау салуы бойынша қабылданған сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар бойынша қосымша ақпарат «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-на жіберіледі

26.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК басшысына мерзімді есеп береді.

        «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК басшысы тарапынан ықтимал сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туындаған кезде сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызмет Заңның 24-бабының 1-тармағына сәйкес уәкілетті мемлекеттік органдарға жүгінеді.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі нұсқаулық

                                                                

 

1 тарау. Қолдану саласы

 

1. Осы Нұсқаулық сыбайлас жемқорлыққа бағытталған іс-әрекеттерге не жататынын айқындайды, сыбайлас жемқорлық сипатындағы жағдай туындаған жағдайда. «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК қызметкерлерінің іс-қимыл тәртібін белгілейді.
2. Осы құжат «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК барлық қызметкерлері мен лауазымды адамдарының танысуы және қолдануы үшін міндетті болып табылады.

3. Осы нұсқаулықта келтірілген талаптар минималды қажет және нақты жағдай үшін толық және/немесе шектеу ретінде қарастырылмауы керек.

                                           

2 тарау. Ұғымдар

 

4. Нұсқаулықта қолданылатын негізгі ұғымдар мен қысқартулар:

• сыбайлас жемқорлық – жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестiрiлген адамдардың, лауазымды адамдардың өздерінің лауазымдық (қызметтік) өкiлеттiктерін және соған байланысты мүмкiндiктерiн жеке өзi немесе делдалдар арқылы жеке өзіне не үшінші тұлғаларға мүлiктiк (мүліктік емес) игiлiктер мен артықшылықтар алу немесе табу мақсатында заңсыз пайдалануы, сол сияқты игiлiктер мен артықшылықтарды беру арқылы осы адамдарды параға сатып алу;
• сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл – субъектілерінің өз өкілеттіктері шегіндегі сыбайлас жемқорлықтың алдын алу, оның ішінде қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтау және жою жөніндегі, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтау, жолын кесу, ашу және тергеп-тексеру және олардың салдарларын жою жөніндегі қызметі;
• Коммерциялық пара беру – коммерциялық  немесе өзге ұйымда басқару функцияларын орындайтын тұлғаға ақшаны, бағалы қағаздарды немесе өзге де мүлікті заңсыз беру, сол сияқты оған өзінің қызметтік жағдайын пайдаланғаны үшін, сондай-ақ пара беруді жүзеге асыратын адамның мүддесі үшін қызмет бойынша жалпы қамқорлығы немесе жол бергені үшін мүліктік сипаттағы қызметтерді заңсыз көрсету.
• Лауазымды адам –тұрақты, уақытша немесе арнаулы өкiлеттiк бойынша билік өкілінің функцияларын жүзеге асыратын не мемлекеттік органдарда, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында ұйымдастырушылық-өкімдік немесе әкiмшiлiк-шаруашылық функцияларды орындайтын адам;
• Мүдделер қақтығысы– жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, оларға теңестірілген адамдардың, лауазымды адамдардың жеке мүдделері мен олардың лауазымдық өкілеттіктері арасындағы қайшылық, мұндай жағдайда аталған адамдардың жеке мүдделері олардың өз лауазымдық міндеттерін орындамауына және (немесе) тиісінше орындамауына алып келуі мүмкін;
• Пара – Мемлекеттік  функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не оған теңестірілген адам, не жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адам не лауазымды адам, сол сияқты шет мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның лауазымды адамы жеке өзі немесе делдал арқылы алатын пара ақша, бағалы қағаздар, өзге де мүліктер, мүлікке құқық немесе мүліктік сипаттағы пайда.
• Параны бопсалау-адамның пара берушінің немесе ол өкілдік ететін адамдардың заңды мүдделеріне нұқсан келтіруі мүмкін әрекеттер жасау қатерімен пара талап етуі не құқық қорғау мүдделері үшін зиянды салдардың алдын алу мақсатында пара беруге мәжбүр болатын жағдайларды қасақана жасауы

                                             3-тарау.    Жалпы ережелер

 

5.Қазақстан Республикасында пара алу және беру жөніндегі іс-әрекеттер заңға қайшы келеді және қылмыстық кодекс пен Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодекстің қолданысына жатады.

Егер ақша, өзге де мүлік, материалдық қызметтер түріндегі мүліктік пайда лауазымды адамның туыстары мен жақындарына оның келісімімен берілген болса не егер ол бұған қарсылық білдірмесе және өзінің қызметтік өкілеттігін пара берушінің пайдасына пайдаланса, лауазымды адамның іс-әрекеті пара алу ретінде саралануы тиіс. ҚР қолданыстағы заңнамасына сәйкес пара беру және коммерциялық пара беру нысанасы ақшамен, бағалы қағаздармен және өзге де мүлікпен қатар өтеусіз көрсетілетін, бірақ төлеуге жататын мүліктік сипаттағы пайда болуы мүмкін (туристік жолдамалар беру, пәтерді жөндеу, саяжай салу және т.б.). Мүліктік сипаттағы артықшылықтарды, атап айтқанда, берілетін мүліктің, жекешелендірілген объектілердің құнын төмендету, жалдау төлемдерін, банктік несиелерді пайдаланғаны үшін пайыздық мөлшерлемелерді азайту деп түсіну керек.

6.Пара алу және пара беру, содан кейін бір қылмыстық модельдің екі толық жағы егер пара туралы айтатын болсақ, бұл пара алатын адам (пара алушы) және оны беретін адам (пара беруші) бар екенін білдіреді.

7. Пара алу ең қауіпті лауазымдық қылмыстардың бірі болып табылады, әсіресе егер оны «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК адамдар тобы алса  немесе бопсалау  жасаса.

8.Пара беру лауазымды адамды заңды немесе заңсыз әрекеттерді (әрекетсіздікті) жасауға итермелеуге не берушінің пайдасына, оның ішінде жалпы қамқорлығы немесе қызметке рұқсат бергені үшін қандай да бір артықшылықтар беруге, алуға бағытталған қылмыс.

9.Пара заттары болуы мүмкін:

• заттар, ақша, оның ішінде: валюта, банктік чектер және бағалы қағаздар, бағалы металдар мен тастардан жасалған бұйымдар, автомашиналар, Тамақ өнімдері, бейнетехника, тұрмыстық аспаптар және басқа да тауарлар, пәтерлер, саяжайлар, саяжайлар, гараждар, жер учаскелері және басқа да жылжымайтын мүлік;
• артықшылықтары: емдеу, жөндеу және құрылыс жұмыстары, санаторий және туристік жолдамалар, шетелге сапарлар, ойын-сауық және басқа шығындарды ақысыз немесе арзан бағамен төлеу.
• параның жабық түрі-қарызға немесе жоқ қарызды өтеу түріндегі банктік несие, төмен бағамен сатып алынған тауарларға ақы төлеу, тауарларды жоғары бағамен сатып алу, пара алушыға, оның туыстарына, достарына жалақы төлеу арқылы жалған еңбек шарттарын жасау, жеңілдік несиесін алу, дәрістер, мақалалар, және кітаптар,  «кездейсоқ  казинода ұтып алу», қарызды кешіру, жалдау ақысын азайту, несие бойынша пайыздық мөлшерлемені арттыру және т.б.                                               

10. Мүдделер қақтығысын болғызбау немесе реттеу туралы шектеулерді, тыйымдар мен талаптарды, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға итермелеу мақсатында өтініштер туралы жалдаушының (жұмыс берушінің) өкілін хабардар ету туралы міндеттемені, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мақсатында белгіленген өзге де міндеттерді сақтау маңызды. Айта кету керек, кейбір сөздерді, өрнектерді және қимылдарды басқалар пара беру туралы өтініш (кеңес) ретінде қабылдауы мүмкін. Мұндай теңдеулер мыналар жатады, мысалы:

• «Мәселені шешу қиын, бірақ мүмкін»;
• «Рахметті  нанға жақпайсың»;
• «Келісейік»;
• «Неғұрлым күшті дәлелдер қажет»;
• «Параметрлерді талқылау керек»;
• «Ал, біз не істейміз?» және т. б.

Ұйымдардың өкілдерімен және азаматтармен, әсіресе шенеуніктердің шешімдері мен іс-әрекеттеріне байланысты белгілі бір тақырыптарды талқылау пара беру туралы өтініш ретінде де қабылдануы мүмкін. Мұндай тақырыптардың қатарына, мысалы:

• жалақының төмен деңгейі және белгілі бір қажеттіліктерді іске асыруға ақшалай қаражаттың жетіспеушілігі;
• белгілі бір мүлікті сатып алуға, сол немесе басқа қызметті алуға, туристік сапарға шығуға деген ұмтылыс;
• лауазымды тұлғаның туыстарында жұмыстың болмауы;
• лауазымды тұлғаның балаларының білім беру мекемелеріне түсу қажеттілігі және т.б. лауазымды адамнан шығатын белгілі бір ұсыныстар, әсіресе егер олар ұйымдардың өкілдеріне және пайдасы олардың шешімдері мен әрекеттеріне байланысты азаматтарға бағытталған болса, пара беру туралы өтініш ретінде қабылдануы мүмкін. Бұл мұндай ұсыныстар жақсы ниетпен айтылған және шенеуніктің жеке пайдасына ешқандай қатысы жоқ болған жағдайда да мүмкін. Мұндай ұсыныстарға, мысалы, ұсыныстар жатады: * лауазымды адамға және (немесе) оның туыстарына жеңілдік беру;
• анықталған бұзушылықтарды жою, мемлекеттік келісімшарт шеңберінде жұмыстарды орындау, қажетті құжаттарды дайындау үшін нақты компанияның және (немесе) сарапшылардың қызметтерін пайдалану;
• белгілі бір қайырымдылық қорына ақша салу;
• нақты спорт командасын қолдау және т. б.

 

11. Сыбайлас жемқорлыққа бағытталған және коммерциялық пара берудің ықтимал жағдайлары, сондай-ақ мінез-құлық ережелері бойынша ұсыныстар.

Арандатушылық:

Қызметке жүгінген азаматтар, мердігерлік ұйымдар, бөлімшенің қызметін тексеруді жүзеге асыратын лауазымды тұлғалар тарапынан ықтимал арандатушылықтарды болдырмау үшін:

• келушілер орналасқан қызметтік үй-жайларды және жеке заттарды (киім, портфельдер, сөмкелер және т. б.) қараусыз қалдырмаңыз;
• келуші кеткеннен кейін жұмыс орнында немесе жеке заттарында қандай да бір бөгде заттар табылған жағдайда, дербес әрекет жасамай-ақ, басшылыққа дереу хабарлауға міндетті.

Пара бопсалау:

• пара алу және/немесе коммерциялық пара алу субъектісін қабылдауға әзірлік немесе үзілді-кесілді бас тарту ретінде түсіндірілуі мүмкін ұқыпсыз мәлімдемелерден аулақ, өте мұқият, сыпайы, ашуланбай, өзін ұстауға;
• мұқият тыңдаңыз және сізге ұсынылатын шарттарды дәл есте сақтаңыз (сомалар сомасы, тауардың атауы және қызмет көрсету сипаты, параны аудару шарттары мен әдістері, коммерциялық пара алу нысаны, мәселелерді шешу реттілігі);
• пара және/немесе коммерциялық пара алу субъектісін беру уақыты мен орны туралы мәселені келесі әңгімеге дейін кейінге қалдыруға тырысыңыз және келесі кездесуге сізге жақсы таныс орынды ұсынуға тырысыңыз;
• әңгімеде бастамашылық жасамаңыз, көбірек «қабылдау үшін жұмыс істеңіз», әңгімелесушінің «сөйлеп тұруына» рұқсат етіңіз, мүмкіндігінше көбірек ақпарат айтыңыз;
• сіздің сұрағыңызды шешудің кепілдіктері туралы сұраңыз

Сіздің пара алуға немесе коммерциялық пара алуға келісіміңіз:

• егер сізде диктофон болса, пара және / немесе коммерциялық пара беру туралы ұсынысты (жасырын) жазуға тырысыңыз;
• осы факті туралы жоғары тұрған басшылыққа қызметтік жазба түрінде хабарлау;
• сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органға не СаП-орталыққа дайындалып жатқан қылмыс туралы жазбаша немесе ауызша хабарлама жіберу 1424.

12. Мүдделер қақтығысы:

• кез келген ықтимал мүдделер қақтығысынан сақ болу;
• мүдделер қақтығысының кез келген мүмкіндігін болдырмау үшін шаралар қабылдау;
• кез келген мүдделер қақтығысы немесе мұндай қақтығыстың туындау мүмкіндігі туралы сізге хабардар болған бойда жазбаша түрде тікелей басшыға хабарлау;
• тікелей басшымен келісім бойынша туындаған мүдделер қақтығысын жою бойынша шаралар қабылдау;
• мүдделер қақтығысының тарапы болып табылатын қызметкердің қызметтік жағдайын, ол белгіленген тәртіппен қызметтік міндеттерін орындаудан шеттетілгенге дейін және (немесе) мүдделер қақтығысына себеп болған жеңілдіктерден бас тартқанға дейін өзгерту;
• қызметтік мінез-құлық талаптарын сақтау және мүдделер қақтығысын реттеу жөніндегі комиссия құру. Әр адам өз шешімін таңдауға ерікті. Бірақ ол еркін адам ретінде қылмыс үшін жазалану керек екенін түсінбей тұра алмайды.

 

4-тарау. Егер сіз сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұру туралы шешім қабылдаған болсаңыз, сіздің әрекеттеріңіз

 

13. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органға немесе 1424 Call-орталығына өз қалауыңыз бойынша ауызша немесе жазбаша өтінішпен жүгінуіңізге болады.

14. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық туралы хабарлаудың бір нысаны жасырын шағым болып табылады. Бұл жағдайда өтініш беруші жасырын болғандықтан жауап алуға сене алмайды, ал қылмыс туралы жасырын өтініштің өзі қылмыстық істі қозғауға негіз бола алмайды, мұндай өтініште алдағы немесе жасалған қылмыс туралы мәліметтер қамтылған жағдайларды қоспағанда. қылмыстық құқық бұзушылықтар.

15. Пара сұраған немесе пара берген жағдайда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі уәкілетті органға хабарласып, сізден пара алу немесе коммерциялық пара алу фактісі туралы арыз жазуыңыз қажет, онда мынаны көрсету қажет:

• лауазымды тұлғалардың қайсысы (тегі, аты, әкесінің аты, лауазымы, мекеменің аты) сізден пара талап етіп жатыр немесе коммерциялық құрылымдар өкілдерінің қайсысы сізді пара алуға итермелейді;
• қорқытып алынған параның (параның) мөлшері мен сипаты қандай;
• қандай нақты іс-әрекеттеріңіз (немесе әрекетсіздігіңіз) үшін сізден пара талап етілді немесе коммерциялық парақорлық жасалды;
• тікелей пара беру немесе коммерциялық пара беру қай уақытта, қай жерде және қандай жолмен болуы керек.

 

5-тарау. Сыбайлас жемқорлық жағдайындағы қызметкерлердің іс-қимыл алгоритмі

 

16. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті органға жүгінумен қатар, қызметкерлер осы Нұсқаулыққа сәйкес басшылықты хабардар ету жөнінде шаралар қабылдауы тиіс. бекітілген штаттық құрылымына сәйкес «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлық қылмыстар мен сыбайлас жемқорлық белгілері бар жағдайлар анықталған және/немесе соқтығысқан жағдайда барлық қызметкерлердің іс-әрекеттеріне  келесі алгоритм әзірледі:

«Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК қызметкерлері

• Егер «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК қызметкері сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарға тап болса, онда ол «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК тікелей басшысына немесе «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК комплаенс-қызметіне жүгінуі керек. Сондай-ақ, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың мәнін баяндай отырып, өтінішті жасырын түрде жазуға және оны сенім жәшігінде қалдыруға болады.

17.Сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған шараларды күшейту мақсатында бағыныстылары өздерінің функционалдық міндеттерін орындау кезінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық, коммерциялық пара беру және өзге де қылмыстық құқық бұзушылықтар жасаған және олардың кінәсі сотта дәлелденген басшылардың дербес жауапкершілігін көздейтін норма көзделген.

18.«Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК қызметкері тартылған жағдайда сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық, коммерциялық пара беру және өзінің функционалдық міндеттерін орындау кезінде өзге де қылмыстық құқық бұзушылықтар жасау фактілері бойынша қылмыстық қудалау орбитасына осы қызметкер ҚР Еңбек кодексіне сәйкес сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізу кезеңінде өзінің лауазымдық міндеттерін атқарудан шеттетіледі. Осы қызметкердің тікелей басшысы қызметкерді өзінің лауазымдық міндеттерін атқарудан шеттету жөнінде тиісті шаралар қолдануға міндетті.

19.     Тәртіптік жауапкершілік мыналарды қамтиды:

• ескертулер;
• сөгіс;
• қатаң сөгіс;
• Еңбек кодексінде көзделген негіздер бойынша жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу.

20.   «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК қызметкерінің орындауы кезінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық, коммерциялық пара беру және өзге де қылмыстық құқық бұзушылық фактісі туралы хабарлаған қызметкер  сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға, коммерциялық пара беруге және өзге де қылмыстық құқық бұзушылықтарға өз функционалдық міндеттерін кәсіпорын қызметкерлері атқарған кезде өзге де жолмен жәрдемдесетін адам өзінің функционалдық міндеттерін қорғауда болады және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен көтермеленеді.

21.Осы Ережелер заңға сәйкес жауаптылыққа жататын сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы көрінеу жалған ақпарат хабарлаған адамдарға қолданылмайды.

22.Кәсіпорын қызметкерлерінің өз функционалдық міндеттерін орындауы кезінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға, коммерциялық пара беруге және өзге де қылмыстық құқық бұзушылықтарға жәрдемдесетін қызметкер туралы ақпарат мемлекеттік құпия болып табылады және заңда белгіленген тәртіппен беріледі. Аталған ақпаратты жария ету заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

 

6-тарау. Қорытынды ережелер

23.Нұсқаулық Бас директор бекіткен күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

24.Нұсқаулыққа енгізілетін өзгерістер/толықтырулар оны «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК директоры бекіткен күннен бастап күшіне енеді.

 

    Әзірлеуші

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сыйлықтарды, өкілдік шығыстарды,

қайырымдылықтарды және өзге де пайданы шектеу жөніндегі

НҰСҚАУЛЫҚТАР

 

Жалпы ережелер

1. Сыйлықтарды ұсынуды немесе қабылдауды, шығындарды төлеуді, қайырымдылықтарды төлеуді және осыған ұқсас жәрдемақыларды алуды болдырмау мақсатында «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК (бұдан әрі – Бөбекжай) Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2017 жылғы 16 қарашадағы № З 18-од. бұйрығымен бекітілген «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды басқару жүйесі» Қазақстан Республикасының Ұлттық стандартына  сәйкес әзірленетін іс-шараларды жүзеге асырды.

2. Осы Ереже Бөбекжайдың ішкі актісі болып табылады. Осы Ереженің негізгі мақсаты Бөбекжай қызметкерлеріне Бөбекжай еңбек міндеттерін/функцияларын орындау кезінде туындайтын сыйлықтар мен басқа да материалдық және материалдық емес игіліктерді ұсыну/беру және қабылдау/алу тәртібін белгілеу болып табылады.

3.Осы Ереже атқаратын лауазымының деңгейіне және атқаратын функцияларына қарамастан Бөбекжай барлық қызметкерлеріне қолданылады.

4. Сыйлық – ақшаны, бағалы қағаздарды және өзге де мүлікті, мүліктік сипаттағы игіліктер мен қызметтерді (жұмыс, қызметтер, ойын-сауық, демалыс үшін ақы төлеу) қоса алғанда, тұрақты бағасын төлеу міндеттемесі жоқ материалдық немесе материалдық емес нысандағы кез келген құндылық. функционалдық мiндеттерiн орындауға байланысты алынған немесе берiлген, сондай-ақ Бөбекжай қызметкерiне жүктелген басқа да функцияларды орындауға байланысты алынған немесе берiлген көлiк шығындары, несиелер, жеңілдіктер, мүлікті пайдалануды қамтамасыз ету, оның ішінде тұрғын үй, қайырымдылық жарналар, қайырымдылықтар және т.б.

5.Сыйлықтар мен ойын-сауық шығыстары саласындағы өзге де мәселелер Бөбекжайдың тиісті ішкі нормативтік құқықтық актілерімен және Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттеледі.

 

Жәрдемақыларды беруге және (немесе) алуға байланысты жағдайларда қызметкерлердің іс-әрекеттерінің тәртібі

6.Қызметкердің сыйлық алуына басқа қызметкерлер немесе басқа адамдар (оның ішінде серіктестер, мемлекет және мемлекеттік органдар, кәсіподақтар мен кәсіптік бірлестіктер, нарыққа қатысушылар), тіпті қызметкер мен сыйға тартушының ниетінде жоқсыз немесе ақылға сыймайтын болса да теріс баға беруі мүмкін.

7. Бөбекжай қызметкерінің отбасы мүшелеріне - туыстарына немесе өзге де жақын адамдарына осындай қызметкердің балабақшадағы жұмысына байланысты қандай да бір іс - әрекеттер/әрекетсіздіктер жасауына байланысты берілген сыйлықтар осы Ереженің мақсаттары үшін қызметкерге берілетін сыйлықтар болып есептеледі.

8. Осы Ережеде белгіленген сыйлықтарды қабылдауға қойылатын шектеулер қызметкердің сыйға тартушымен айқын отбасылық қатынастарға (ата-анасының, балаларының, жұбайларының сыйлықтары) немесе басқа да жақын жеке қарым-қатынастарына, жұмысына қарамастан болатын достық қарым-қатынастарына қолданылмайды. Бөбекжай, сондай-ақ мұндай сыйлық корпоративтік кәдесый болып табылатын жағдайларда: қаламдар, дәптер, күнделіктер және т.б.

9. Осы Ережеде белгіленген сыйлықтарды қабылдауға шектеулер бөбекжай қызметкерлері олардың атынан үшінші тұлғалардың атына жіберетін қайырымдылықтар мен қайырымдылық жарналарға, сондай - ақ қызметкерлердің атына жіберілетін осындай қайырымдылықтар мен қайырымдылық жарналарға қатысты қолданылмайды (жақын туыстарының қайтыс болуына байланысты емдеуге, табиғи апаттардың салдарын жоюға және т.б. қаражат жинау).

10. Кез келген рұқсат етілмеген сыйлықтар дереу қабылданбауы және сыйлық берушіге қайтарылуы керек. Бөбекжай қызметкері іскерлік қарым-қатынас этикасын сақтай отырып, сыйға тартушыға сыйлық алған сәтте оны кейінге қалдырмай, дереу қайтаруға міндетті.

11. Қызметтердің, тауарлардың және жұмыстардың кез келген түрін көрсеткені немесе алғаны үшін берілетін сыйақыларға, төлемдерге (қолма-қол/қолма-қол ақшасыз), сыйлықтарға және басқа да материалдық және материалдық емес игіліктерге тыйым салынады.

 

Бөбекжай қызметіндегі сыйлықтарды және (немесе) ойын-сауық шығыстарын шектеу туралы ереже

12.Бөбекжайдың өкілдік шығыстары, оның ішінде іскерлік қонақжайлылық Қоғамның атынан және оның есебінен жүзеге асырылуы тиіс, ал сыйлықтар мен қызметтер Бөбекжайдың атынан және оның есебінен ұсынылуы немесе көрсетілуі немесе қабылдануы мүмкін. Жеке тұлғалардан және ұйымдардан, оның ішінде Бөбекжай іскерлік қарым-қатынаста болған немесе оны құруға ұмтылатын тұлғалардан, егер келесі критерийлер жиынтығы орындалса ғана:

1)ойын-сауық шығындары мен сыйлықтар бөбекжай-балабақшаның  заңды мақсаттарына тікелей байланысты, мысалы, бизнес-жобаларды ұсыну немесе аяқтау, келісім-шарттарды сәтті орындау немесе жалпы қабылданған мерекелер;

2)ойын-сауық шығындары мен сыйлықтар қабылданған іскерлік практикаға сәйкес келеді және іскерлік қарым-қатынас нормаларынан (гүлдер, жарнамалық немесе брендтік кәдесыйлар және т.б.) аспайды;

3)Бөбекжай атынан ойын-сауық шығындары мен сыйлықтардың құны қалыпты және іс-шаралардың мақсаттары мен ауқымына немесе іс-шараның маңыздылығына сәйкес болуы керек;

4)өкілдік шығыстар мен сыйлықтардың мақсаты қызмет көрсеткені, жол бергені, қамқоршысы болғаны, құқықтар бергені, мәміле, келісім, лицензия, рұқсат немесе өзге де осыған ұқсас шешімдер туралы белгілі бір шешім қабылдағаны немесе өзге де заңсыз мақсатпен алушыға ықпал етуге тырысқаны үшін жасырын сыйақы болып табылмайды;

5)өкілдік шығыстар мен сыйлықтар Бөбекжай іскерлік беделіне нұқсан келтірмейді;

6)өкілдік шығыстар мен сыйлықтар осы Ереженің қағидаттары мен талаптарына, кәсіптік әдеп қағидаттарын және іскерлік қарым-қатынастың этикалық нормаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасын айқындайтын өзге де нормаларға қайшы келмейді.

7)Бөбекжай мен оның жұмыскерлерінің атынан үшінші тұлғаларға валютаның нысанына (қолма - қол/қолма-қол емес) және түріне қарамастан ақша түріндегі сыйлықтарға жол берілмейді.

13.Сыйлықтың рұқсат етілуіне немесе сыйлықтармен жұмыс істеу тәртібіне қатысты өзге де мәселелерге қатысты күмән туындаған жағдайда, қызметкер тікелей басшыға және Бөбекжай Комплаенс офицерінен сұрауға тиіс.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саясаты

 

Құжаттың мақсаты және жалпы ережелер

1. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК -да сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың осы саясаты Қазақстан Республикасының (бұдан әрі -ҚР) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасына және бөбекжай КМҚК ішкі құжаттарына сәйкес әзірленді.

2. Осы Саясат мыналарды белгілейді:

1) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы мақсаттар мен міндеттер;

2) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаттары;

3) ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының талаптары және оны орындау жөніндегі міндеттемелер;

4) Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы іс-қимыл жөніндегі шаралар кешені;

5) Осы саясаттың сақталуына жауапкершілік.

3. Осы саясаттың негізгі мақсаты «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК -да комплаенс мәдениетін қалыптастыру болып табылады «Қарлығаш»бөбекжайы міндеттемесі және оның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің мінез-құлқының жоғары стандарттарына, ашық және адал жұмыс жүргізуге, іскерлік беделін нығайтуға және «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКсенімін арттыру.

Бұл саясат «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-да қарастырылуы керек.

 

2. Қолдану саласы

4.Бұл Саясат барлық қызметкерлермен, лауазымды тұлғалармен танысу және мүлтіксіз сақтау үшін міндетті болып табылады.

5.Осы Саясат бөбекжайинтернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс.

 

3. Терминдер мен анықтамалар

6.Бұл саясатта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасы – «сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» ҚР Заңы және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері жөніндегі өзге де нормативтік құқықтық актілер;

2) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторинг – «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК -да қабылданатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша шаралардың тиімділігіне қатысты ақпаратты жинау, талдау және бағалау жөніндегі комплаенс-қызметтің қызметі;

3) сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттар - «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметінің оқшауланған саласы үшін белгіленген сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған ұсынымдар жүйесі;

4) сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК -да сыбайлас жемқорлық бойынша құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептерді анықтау және зерделеу жөніндегі комплаенс-қызметтің қызметі;

5) лауазымды адам - «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-мен еңбек қатынастарында тұрған адам  және ұйымдастырушылық-өкімдік немесе әкімшілік шаруашылық функцияларды функцияларды орындайтын адам;

7) жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, оларға теңестірілген адамдардың, лауазымды адамдардың жеке мүдделері мен олардың лауазымдық өкілеттіктері арасындағы қайшылық, мұндай жағдайда аталған адамдардың жеке мүдделері олардың өз лауазымдық міндеттерін орындамауына және (немесе) тиісінше орындамауына алып келуі мүмкін;

8) сыбайлас жемқорлық-«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК  лауазымды адамдарының лауазымдық (қызметтік) өкiлеттiктерін және соған байланысты мүмкiндiктерiн жеке өзi немесе делдалдар арқылы жеке өзіне не үшінші тұлғаларға мүлiктiк (мүліктік емес) игiлiктер мен артықшылықтар алу немесе табу мақсатында заңсыз пайдалануы, сол сияқты игiлiктер мен артықшылықтарды беру арқылы осы адамдарды параға сатып алу;

9) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық - бұл үшін заңда әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылық белгіленген, сыбайлас жемқорлық белгілері бар құқыққа қайшы, кінәлі түрдегі іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік);

10) сыбайлас жемқорлық тәуекелі – сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың туындау мүмкіндігі;

11) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл-сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жөніндегі, оның ішінде «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК да сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру жөніндегі өз өкілеттіктері шегіндегі комплаенс-қызметтің қызметі , сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтау және жою, сондай-ақ анықтау, жолын кесу, ашу бойынша сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды тергеу және олардың салдарын жою;

12) сыбайлас жемқорлықтың алдын алу – сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерінің алдын алу шаралары жүйесін әзірлеу және енгізу арқылы сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды зерделеу, анықтау, шектеу және жою жөніндегі қызметі;

13) қызметкерлер – «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКмен еңбек қатынастарында тұрған жеке тұлғалар.

7. Осы саясатта қолданылатын, бірақ ашылмаған анықтамалар ҚР заңнамасында «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКжарғысында және өзге де ішкі құжаттарында пайдаланылатын анықтамаларға сәйкес келеді.

 

4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы мақсат пен міндеттер

8.   «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мақсаты «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКлауазымды тұлғалары мен қызметкерлерін атқаратын лауазымына қарамастан сыбайлас жемқорлық қызметіне  арту тәуекелін барынша азайту болып табылады

9.   Қойылған мақсатқа жету үшін осы саясат мынадай міндеттерді шешуді көздейді:

1) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК лауазымды адамдары мен қызметкерлерінде қалыптастыру «Қарлығаш»бөбекжайыкез келген сыбайлас жемқорлық көріністеріне нөлдік төзімділікті түсіну;

2) ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының негізгі талаптарын қорыту және түсіндіру және «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-ныңлауазымды тұлғалары мен қызметкерлеріне қолданылуы мүмкін

3) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-ның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің міндеттерін белгілеу. ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының, осы саясаттың қағидаттары мен талаптарын білу және сақтау, сондай-ақ сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және алдын алу бойынша барабар рәсімдерді жүзеге асыру;

4) Сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға және оған қарсы іс-қимылға, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың салдарын барынша азайтуға және (немесе) жоюға бағытталған сыбайлас жемқорлыққа қарсы шараларды әзірлеу және енгізу.

 

5. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаттары

10. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК – да сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаттары болып табылады:

1) сыбайлас жемқорлықтың кез келген көріністеріне нөлдік төзімділік - «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК өз қызметін жүзеге асыру кезінде кез келген нысанда және көріністе сыбайлас жемқорлықтан толық бас тарту қағидатын ұстанады.

Сыбайлас жемқорлықтың кез келген көріністеріне нөлдік төзімділік қағидаты «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-ның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері үшін қатаң тыйым салуды білдіреді. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-ның немесе оның мүддесі үшін, тікелей немесе жанама түрде, жеке немесе қандай да бір жолмен сыбайлас жемқорлық әрекеттерге делдалдық, тәжірибеге тәуелділік.

2) қызметкерлерді тарту – «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК өз лауазымды адамдары мен қызметкерлерін ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының ережелері туралы хабардар етеді және олардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттар мен рәсімдерді қалыптастыруға және іске асыруға белсенді қатысуын құптайды;

3) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-да жазалаудың  бұлтартпастығы, атқаратын лауазымына, жұмыс өтіліне және олар өздерінің лауазымдық міндеттерін атқару кезінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасаған жағдайда өзге де жағдайларға қарамастан «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметкерлерін жазалаудың бұлтартпастығы туралы мәлімдейді;

4) Осы саясаттың заңдылығы мен ҚР қолданыстағы заңнамасына және жалпы қабылданған нормаларға сәйкестігі «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК Қазақстан Республикасының және қызмет жүргізетін немесе жүргізуді жоспарлайтын өзге де елдердің сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасын қатаң сақтайды және оның кез келген әрекеті немесе әрекетсіздігі қолданылатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың нормаларына қайшы келмейді;

5) Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы іс - қимыл жөніндегі рәсімдердің пропорционалдығы «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК тарту ықтималдығын төмендетуге мүмкіндік беретін бақылау рәсімдерін әзірлейді және енгізеді, оның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерінің сыбайлас жемқорлық қызметіне сәйкес «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметінде туындауы мүмкін тәуекелдер;

6) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы рәсімдердің тиімділігі –«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК процедураларды мүмкіндігінше ашық, түсінікті, орындалатын етіп жасауға тырысады, бұл оларды жүзеге асырудың қарапайымдылығын және мағыналы нәтиже алуды қамтамасыз етеді. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қолданыстағы бақылау рәсімдерінің тиімділігін бағалауды жүзеге асырады және тиімсіз болған жағдайда оларды жетілдіреді;

7) комплаенс-қызмет мониторингі және бақылау сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің жай-күйіне мониторингті жүзеге асырады, сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы іс-қимыл бойынша енгізілген рәсімдердің сақталуын және олардың тиімділігін бақылайды;

8) өзара іс-қимыл және үйлестіру «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет саласындағы мемлекеттік органдармен және үшінші тұлғалармен өзара іс-қимылды және ынтымақтастықты, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл үдерісінде іс-қимылдарды үйлестіруді қамтамасыз етеді

 

6. ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының талаптары және оны орындау жөніндегі міндеттемелер

11. ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасына сәйкес, жауапкершілік көзделген сыбайлас жемқорлық қылмыстар/құқық бұзушылықтар мыналар болып табылады (бірақ аталғандармен шектелмейді):

1) лауазымды адам сеніп тапсырылған бөтен мүлікті иемдену немесе ысырап ету, егер бұл әрекеттер оның өзінің қызметтік жағдайын пайдалануына байланысты болса;

2) егер лауазымды адам осы іс-әрекет өзінің қызметтік жағдайын пайдаланумен ұштасқан болса, Қылмыстық жолмен алынған ақшаны және (немесе) өзге де мүлікті заңдастыру (жылыстату);

3) лауазымды адам жасаған экономикалық контрабанда, егер бұл әрекет оның өзінің қызметтік жағдайын пайдалануына байланысты болса;

4) лауазымдық өкілеттіктерді теріс пайдалану, билікті немесе лауазымдық өкілеттіктерді асыра пайдалану;

5) кәсіпкерлік қызметке заңсыз қатысу;

6) пара алу, пара беру, парақорлыққа делдалдық ету;

7) қызметтік жалғандық;

8) қызмет бойынша әрекетсіздік;

9) билікті теріс пайдалану, билікті асыра пайдалану немесе әрекетсіздік;  

10) немқұрайлылық;

11) жеке және заңды тұлғалардың заңсыз материалдық сыйақы беруі;

12) лауазымды адамның заңсыз материалдық сыйақы алуы;

13) бұрын сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған адамдарды жұмысқа қабылдау.

12. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК оның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманың нормаларын, сондай-ақ осы саясаттың қағидаттары мен талаптарын сақтауға міндетті, қызметті жүзеге асырады немесе жүзеге асыруды жоспарлайды.

Осы саясатты іске асыру кезінде «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК  оның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлеріне тікелей немесе жанама түрде, жеке немесе үшінші тұлғалар арқылы сыбайлас жемқорлық әрекеттеріне қатысуға тыйым салынады, сондай-ақ:

1) пара беруді ұсыну, уәде ету немесе жүзеге асыру, яғни кез-келген адамды өзінің лауазымдық міндеттерін тиісінше орындамауға шақыру ниетімен кез-келген қаржылық немесе басқа пайда/артықшылық беру немесе уәде беру;

2) пара беруді талап етуге, қабылдауға немесе қабылдауға, яғни өзінің лауазымдық міндеттерін тиісінше орындамағаны үшін кез келген қаржылық немесе өзге де пайда/артықшылық алуға келісуге немесе келісу;

3) қолданыстағы заңнамада көзделгендерді қоспағанда, төлемдерді ұсынуға, уәде етуге немесе жүзеге асыруға, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға, сондай-ақ оларға теңестірілген адамдарға, оның ішінде шетелдік лауазымды адамдарға белгіленген рәсімдерді жеделдеткені немесе оңайлатқаны үшін сыйлықтар ұсыну;

4) төлемдер белгіленген рәсімдерді жеделдету немесе жеңілдету үшін пайдаланылуы мүмкін деген күдік туындаған жағдайда үшінші тұлғаларға төлемдерді ұсыну, уәде ету немесе төлеу;

5) жеке пайда алу үшін қоғамда (оның ішінде уақытша негізде) жұмысқа орналасуды ұсыну, уәде беру немесе ұсыну;

6) [үшінші тұлғалардан] асырау немесе жалған төлемдерді қабылдауға немесе қабылдамауға ықпал ету;

7) Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамасының талаптарына және «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-ның ішкі құжаттарына қайшы келетін сыйлықтар немесе қонақжайлық көрсетуге немесе алуға.

14.   «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК лауазымды тұлғаларының кәсіби қызметінде келесі мінез-құлық нормалары қатаң сақталуы керек:

1) ҚР Заңнамасының және осы саясаттың талаптарын орындауға міндетті;

2) іскерлік қатынастарда адал және әдепті болуға, лауазымдық міндеттерді жүргізудің кез келген жосықсыз тәсілдерінен аулақ болу;

3) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКбеделін түсіруге қабілетті іс-әрекеттер жасауға жол бермеу;

4) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметтік жағдайын, құпия және өзге де ақпаратты, материалдық және материалдық емес активтерін жеке мақсатта пайдаланбау;

5) заңсыз әрекеттерге не олардың заңдылығы мен әдептілігіне қатысты күдік тудыруы мүмкін әрекеттерге жол бермеу;

6) әріптестерінен сыбайлас жемқорлыққа қарсы жоғары құқықтық мәдениетті сақтауды қолдау және талап ету;

7) кәсіпкерлік қызметті және (немесе) табыс алуға байланысты өзге де қызметті жүзеге асыру барысында біреуге жәрдем көрсетуден қалыс қалу;

8) басқа қызметкерлерді сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға көндірмеу және мұндай әрекеттерді көтермелемеу;

9) мүдделер қақтығысы болған кезде лауазымдық міндеттерді жүзеге асырмауға міндетті.

15. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметкерлері міндетті:

1) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК мүддесінде немесе атынан сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасаудан және (немесе) жасауға қатысудан қалыс қалуға;

2) «Қарлығаш»бөбекжайыКМҚК мүддесі үшін немесе оның атынан сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасауға немесе жасауға қатысуға дайындық ретінде айналасындағылар түсіндіруі мүмкін мінез-құлықтан аулақ болуға;

3) тікелей басшыға қызметкердің мүдделер қақтығысының туындау мүмкіндігі немесе туындауы туралы хабарлау. Өз іс әрекеттерінің дұрыстығына немесе кез келген басқа мінез құлық нормаларына күмән туындаған кезде «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері «Қарлығаш»бөбекжайы бөбекжай КМҚК Комплаенс-қызметінің басшысына жүгіне алады.

 

7. Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы іс-қимыл жөніндегі шаралар кешені

16. Кейбір қызметтерде «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлық тәуекелінің туындауы мүмкін. Мұндай аймақтар мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

1) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК лауазымды тұлғаларымен немесе қызметкерлерімен туыстық байланысы бар мердігерлермен шарттар жасасу;

2) сыйлықтар немесе өзге де ақшалай сыйақылар;

3) демеушілік және қайырымдылық көмек көрсету;

4) персоналды басқару.

Кез келген сыбайлас жемқорлық схемасы үшін тәуекелге төзімділіктің нөлдік деңгейі қабылданды және әрбір «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ішкі талдау нәтижелері бойынша анықталған сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайту жөніндегі шараларды әзірлейді. Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін сәйкестендіру мен бағалауды жүргізу, оларды барынша азайту жөніндегі шараларды әзірлеу тәртібі «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ішкі құжаттарымен регламенттеледі.

17.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды әзірлеу, «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК-да сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру мақсаты қызметтің оқшауланған саласында сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған ұсынымдар жүйесін белгілеу болып табылатын сыбайлас жемқорлыққа қарсы жоспарлар әзірленеді.

18.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жоспарлар «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК ішкі құжаттарын әзірлеу кезінде ескеріледі .

19.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жоспарларды әзірлеу міндеттері:

1) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК жұмыс істейтін адамдарда сыбайлас жемқорлыққа қарсы тұрақты мінез-құлықты қалыптастыру;

2) Сыбайлас жемқорлық көріністерін уақтылы анықтау және олардың теріс салдарын болғызбау.

20.«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК -да сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру білім беру, ақпараттық және ұйымдастырушылық сипаттағы шаралар кешені арқылы жүзеге асырылады.

21.«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК сыбайлас жемқорлыққа қарсы қолданыстағы заңнаманың қағидаттары мен нормаларын, «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК  Әдеп кодексін, осы Саясатты және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы басқа да ішкі құжаттарды, оның ішінде «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК қызметкерлерімен түсіндірме әңгіме өткізу.

22 «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК оның барлық қызметкерлерінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат пен рәсімдерді қалыптастыруға белсенді қатысуын құптайды.

 

7.1 Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы хабарламалар

23.«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКлауазымды тұлғасының немесе қызметкерінің сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактілері бар екендігі туралы деректер болса, бұл туралы «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК комплаенс-қызметіне, не өзінің тікелей немесе жоғары тұрған басшысына дереу хабарлау керек.

24.   Хабарламаларды беру тәртібі, қарау рәсімі және өзге де ережелер «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚК құпияақпараттандыру саясатында баяндалған.

7.2 Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды қызметтік тергеу

25.   «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКсыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы барлық хабарлар бойынша бөбекжайтиісті құрылымдық бөлімшелерінің қатысуымен ақылға қонымды мерзімде тексеру немесе қызметтік тексеру жүргізіледі.

26.Егер қызметтік тергеп-тексеру нәтижелері бойынша сыбайлас жемқорлық фактісі анықталған жағдайда, еңбек қатынастарын бұзуға және материалдарды тиісті уәкілетті мемлекеттік органдарға беруге дейін сыбайлас жемқорлықтың кез келген көріністеріне нөлдік төзімділік қағидатын негізге ала отырып, түзету шараларын қабылдау, сондай-ақ бақылау рәсімдерін жетілдіру тергеп-тексерудің аяқталуы болып есептеледі.

7.3 Өзара ынтымақтастық

27.«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКсыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен және ұйымдармен және үшінші тұлғалармен өзара іс-қимыл қағидаты негізінде:

1) сыбайлас жемқорлық белгілері бар бұзушылықтар жасалған жағдайлар     туралы хабардар ету;

2) сыбайлас жемқорлық белгілерін бұзушылықтарды тергеп-тексеруді жүргізу кезінде жәрдемдесу;

3) «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКқызметін тексеру кезінде, сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнаманы сақтау және сыбайлас жемқорлықтың алдын алу және оған қарсы іс-қимыл жөніндегі бірлескен іс-шараларды әзірлеу мәселелері бойынша үйлестіру;

4) сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама мәселелеріне байланысты уәкілетті мемлекеттік органдар мен ұйымдардың сұрау салулары бойынша түсініктемелер беру/кеңестерге (кездесулерге) қатысу.

8. Жауапкершілік

28. «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКлауазымды тұлғалары мен қызметкерлері сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін ҚР заңнамасында белгіленген жауаптылықта болады.

29.Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін тиісті жауапкершілік шаралары қолданылған қоғамның лауазымды адамдары мен қызметкерлері «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКҚР сотының заңды күшіне енген шешімі бойынша. материалдық залалын өтеуден босатылмайды,

30.Осы саясат талаптарының орындалуына өз құзыреті шегінде «Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКлауазымды тұлғалары, комплаенс-қызметі жауапты болады  .

31.«Қарлығаш»бөбекжайы КМҚКлауазымды тұлғалары мен қызметкерлері 1-қосымшада көзделген нысан бойынша осы саясатты адал ұстануға өзінің міндеттемесін растауға міндетті.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұйымындағы мүдделер қақтығысын анықтау және реттеу жөніндегі

саясатты бекіту туралы нұсқаулық

 

1. Жалпы ережелер

 

1. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК ұйымдарындағы мүдделер қақтығысын анықтау және реттеу жөніндегі осы саясат «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК сәйкес әзірленді.

2. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК қызметкерінің тиімді орындауының қажетті шарттарының бірі - қызметкердің, лауазымды тұлғаның жеке мүдделері мен бөбекжай КМҚК мүдделері арасында қайшылықтардың болмауы өзінің лауазымдық міндеттері болып табылады, мұндай қайшылықтар болған жағдайда оларды уақтылы ашу және реттеу.

З. Мүдделер қақтығысы «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК қызметкері мен лауазымды тұлғасының жеке мүдделілігі болатын жағдай ретінде анықталады, лауазымдық міндеттерді бейтарап орындауға әсер етеді немесе әсер етуі мүмкін.

4.  Осы саясаттың мақсаты «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК құру болып табылады, нақты және ықтимал мүдделер қақтығысын басқарудың бірыңғай жүйесі, сондай-ақ қызметкерлер мен лауазымды тұлғалардың мінез-құлқына қойылатын талаптарды анықтау, оларды сақтау қызметкерлердің жеке мүдделері мен байланыстарының әсерінен қоғамда шешім қабылдау тәуекелдерін азайтуға мүмкіндік береді.

5. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК жұмысшылар мен лауазымды тұлғаларға өз міндеттерін ашық, адал, адал және ашық түрде орындауға мүмкіндік беретін жағдайды сақтауға ниетті.

6. Қоғамның барлық қызметкерлері мен лауазымды адамдары мүдделер қақтығысы туындауы мүмкін жағдайға жол бермеу үшін өзін-өзі ұстауы керек, не өзіне (немесе өзіне байланысты адамдарға), не басқаларға қатысты.

 

II. Мүдделер қақтығысын басқару принциптері

7. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК әрбір қызметкер мен лауазымды тұлға өзінің лауазымдық міндеттерін орындай отырып, «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК мүдделерін өзінің жеке мүдделерінен жоғары қоюға міндетті деп санайды.

8. Сонымен бірге «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК өз жұмыскерлері мен лауазымды тұлғаларының жеке тұлға ретіндегі   құқықтарын құрметтейді және егер олардың орындау қабілетіне әсер етпесе, негізгі жұмыстан бос уақытында заңды қаржылық, кәсіпкерлік, саяси және өзге де қызметпен айналысу құқығын таниды қоғамдағы лауазымдық міндеттері.

9. Қоғам мүдделерінің және қызметкерлер мен лауазымды тұлғалардың  

   жеке мүдделерінің теңгерімін барынша сақтау жоғарыда аталған

   тұлғалар мен «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК арасындағы  өзара қарым қатынастардың тұрақтылығының шарттарының бірі болып табылады.

10. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК қызметкерлері мен  лауазымды   тұлғалары бөбекжай КМҚК қызметін жүзеге асыру   барысында іскерлік  шешімге, үдеріске немесе мәмілеге тікелей немесе  жанама қатысуға немесе ықпал етуге құқығы жоқ,нақты немесе ықтимал қақтығыстар  болған жағдайда бөбекжай КМҚК мүдделерімен жеке мүдделер.

11. «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК оның қызметкерлері мен шенеуніктері олардың мүдделері арасындағы қақтығыстың болмауына  бірдей мүдделі.

12. Қызметкерлер мен лауазымды тұлғалар:

•  лауазымдық міндеттеріне байланысты туындайтын мәселелер бойынша шешімдер қабылдау кезінде қоғамның мүдделерін ғана басшылыққа алуға міндетті;
• «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК мүдделерімен  өздерінің жеке мүдделерінің қақтығысын уақтылы анықтауға жеке жауапты болады.мүдделер қақтығысын уақтылы декларациялау, сондай- ақ нақты мәселелерді шешуге белсенді қатысқаны үшін немесе ықтимал  мүдделер қақтығысы;
•  олардың жеке мүдделері, отбасылық байланыстары достық немесе басқа қарым-қатынастары, жеке ұнатулары мен ұнатпаулары іскерлік шешім қабылдауға әсер етпейтініне кепілдік береді;    
•  олардың жеке мүдделері «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК  мүдделеріне қайшы келетін кез келген жағдайды немесе  жағдайлардан аулақ болу.
•  «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК-мен бәсекелес  емес, әзірленетін және іске асырылатын кез келген іскерлік мәмілелер, жобалар бойынша бәсекелестікті шектеусіз қоса алғанда;
•  «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК активтерін пайдаланбайды, сондай ақ, «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК дағы өз жағдайы  және/немесе бөбекжай КМҚК-да лауазымдық міндеттерді жүзеге асыруға  байланысты туындайтын іскерлік мүмкіндіктер, өзінің жеке,оның ішінде қаржылық мүдделерін қанағаттандыру үшін «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК -да  лауазымдық міндеттерін жүзеге  асыруға байланысты өздеріне белгілі болған іскерлік мүмкіндіктерді үшінші тұлғаның мүддесі үшін пайдаланбайды;

13. Лауазымды адамдар өз міндеттерін орындау үшін жеткілікті уақыттың

болуын бағалауға міндетті. Өз міндеттерін толық орындау үшін уақыт мүмкін болмаған және жеткіліксіз болған жағдайда лауазымды адам өз  өкілеттігін өз еркімен тастауға тиіс.

14. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК мүдделер қақтығысын толығымен болдырмаудың мүмкін еместігін біледі. Сондықтан қызметкерлер мен лауазымды тұлғаларды кез келген ықтимал қате әрекеттерден қорғау үшін әрбір жанжалды  уақтылы ашып, реттеуді талап етеді.

15. «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚКмынадай қағидаттар негізінде жұмыс істейтін мүдделер қақтығысын басқару жүйесін белгілейді:

•  нақты немесе ықтимал мүдделер қақтығысын немесе тіпті мұндай қақтығыстың пайда болуын міндетті түрде ашу;
• әрбір мүдделер қақтығысының «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК үшін тәуекелдердің ауырлығын жеке қарау,  бағалау және әрбір мүдделер қақтығысының жағдайын реттеу;
•  мүдделер  қақтығысы туралы ақпаратты ашу үдерісінің және реттеу үдерісінің  (қызметкердің, лауазымды адамның өтініші бойынша) құпиялылығы;
•  мүдделер қақтығысын реттеуде «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК мен қызметкерінің, лауазымды тұлғасының мүдделерінің теңгерімінің сақталуы;
•  қызметкердің уақтылы ашқан мүдделер қақтығысына байланысты оны қудалаудан қорғау.

 

III. Мүдделер қақтығысын ашу

16. Қызметкерлер мен лауазымды тұлғалар қоғамға нақты немесе ықтимал мүдделер қақтығысының барлық жағдайларын дереу және толық ашуға (жариялауға) міндетті.

17. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК өз қызметкерлері мен лауазымды тұлғаларына мүдделер қақтығысының көрінісін тудыратын немесе тудыруы мүмкін  жеке жағдайлар туралы ақпаратты ашуды ұсынады.

18. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК ықтимал және нақты мүдделер қақтығыстары туралы ақпаратты ашудың (декларациялаудың) мынадай жүйесін  белгілейді:

• қызметкерді жұмысқа қабылдау кезінде мүдделер қақтығысы туралы ақпаратты  бастапқы ашу;
• тағайындау немесе қызметке кірісу кезінде мүдделер қақтығысы
• туралы ақпаратты ашу; мүдделер қақтығысы туралы ақпаратты жаңа нақты немесе  ықтимал мүдделер қақтығысын тудыратын немесе тудырған жағдайлар (мән- жайлар) туындаған кезде біржолғы ашу.

19. Мүдделер қақтығысы туралы ақпаратты ашуды «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК қызметкерлері мен лауазымды тұлғалары тек жазбаша түрде, барынша түсінікті нысанда жүзеге асыруы тиіс.

20. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК қандай да бір себептермен мүдделер қақтығысы туралы ақпаратты жасыруды және/немесе әдейі кешіктіруді немесе толық  ашпауды оның сенімін бұзу және алдау деп санайды.

 

IV. Мүдделер қақтығысын реттеу

21. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК қызметкерлер мен лауазымды тұлғалар мәлімдеген кез келген мүдделер қақтығысын теңдестірілген шешуге ұмтылады, бұл қоғамның және оның қызметкерлерінің, лауазымды тұлғаларының мүдделерін ескеруі тиіс.

22. Нақты немесе ықтимал мүдделер қақтығысының болуы туралы ақпаратты тікелей басшы Қоғам үшін туындайтын тәуекелдердің маңыздылығын бағалау және осы қақтығысты шешудің ең қолайлы нысанын таңдау үшін мұқият тексеруі керек.

23. Қызметкермен нақты немесе ықтимал мүдделер қақтығысының болуы туралы ақпаратты талдау нәтижелері бойынша оның тікелей басшысы мүдделер қақтығысын шешу үшін мынадай шараларды қолданады:

•  қызметкердің жеке мүдделеріне қатысты болуы мүмкін Компанияның нақты ақпаратына қызметкердің қол жеткізуін шектеу;
•  қызметкердің өз еркімен бас тартуы немесе мүдделер қақтығысының ықпалында болатын немесе әсер етуі мүмкін мәселелер бойынша оны талқылау және шешім қабылдау процесіне қатысудан (тұрақты немесе уақытша) шеттету;
•  қызметкердің міндеттері мен еңбек функцияларының көлемін қайта қарау және өзгерту;
•  қызметкерді мүдделер қақтығысына байланысты емес еңбек функцияларын орындауды қамтамасыз ететін лауазымға ауыстыру (қызметкердің келісімімен);
•  қызметкердің бастамасы бойынша «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК қызметкерін жұмыстан шығару;
•  қызметкердің өзінің жеке мүдделерінен бас тартуы, «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК мүдделеріне қайшы келуі.

24. Лауазымды тұлғамен нақты немесе ықтимал мүдделер қақтығысының болуы туралы ақпаратты талдау нәтижелері бойынша мүдделер қақтығысын шешу үшін мынадай шаралар қабылданады:

• лауазымды тұлғаның «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК-ның нақты ақпаратына қол жеткізуін шектеу.
• лауазымды тұлғаның жеке мүдделеріне қатысты болуы мүмкін;
• лауазымды тұлғаның жеке мүдделеріне қатысты болуы мүмкін; лауазымды тұлғаның өз еркімен бас тартуы немесе оны мүдделер қақтығысының ықпалында болатын немесе әсер етуі мүмкін мәселелерді талқылау және шешім қабылдау процесіне қатысудан (тұрақты немесе уақытша) шеттету;
• лауазымды тұлғаның қоғам мүдделеріне қайшы келетін жеке мүдделерінен бас тартуы.

25. Мүдделер қақтығысын реттеу шараларының осы тізбелері толық болып табылмайды. Мүдделер қақтығысын реттеудің әрбір нақты жағдайында, бөбекжай КМҚК уағдаластығы бойынша  мүдделер қақтығысы туралы мәліметтерді ашқан қызметкер, лауазымды адам жанжалды реттеудің өзге де шараларын табуы мүмкін.

26. Қызметкер мен лауазымды тұлға мүдделер қақтығысының кез келген салдарын, оның ішінде, егер бұл орын алған болса, қоғамға келетін шығынды немесе залалды барынша азайтуға міндетті.

 

V. Жауапкершілік

27. Осы саясатты сақтау «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК -ның кез келген қызметкері мен лауазымды тұлғасының міндетті міндеті болып табылады.

28. Осы саясатты сақтамау тәртіптік теріс қылық ретінде қарастырылуы және қызметкерді тәртіптік жауапкершілікке тарту үшін негіз болуы мүмкін.

 

VI. Қорытынды ережелер

29. Қоғамның құрылымдық бөлімшелерінің басшылары осы саясаттың талаптарын өз қызметкерлеріне жеткізеді.

30. «Қарлығаш» бөбекжайы КМҚК -ның барлық қызметкерлері осы саясатпен қол қоюға қарсы танысуы керек.

31. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК өз қызметкерлері мен лауазымды тұлғаларының осы саясатты бұзатын, бұзушылықтар туғызатын немесе бұзуы мүмкін әрекеттері үшін жауапкершілік көтермейді.

32. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК осы саясат бұзылды деп пайымдауға негіз бар немесе мұндай бұзушылықтың ықтимал мүмкіндігі бар бөбекжай қызметкерлері мен лауазымды тұлғалары бұл туралы бұзған немесе бұл саясатты бұзуға мүмкіндігі бар тұлғалардың тікелей басшыларына дереу хабарлайды деп күтеді.

33. «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК осы саясаттың талаптарын немесе хабарламада көрсетілген талаптарды орындауға байланысты «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК- ның бастамасы бойынша бірде-бір қызметкердің «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК жауапкершілікке тартылмайтынына және басқа жағымсыз салдарға ұшырамайтынына кепілдік береді. Осы саясаттың ықтимал немесе бұрын бұзылуы туралы «Қарлығаш» бөбекжайы  КМҚК-на мәлімдейді.

34. Қоғамның Директорлар кеңесі осы саясатты бекітеді, сондай-ақ оған өзгерістер мен толықтырулар енгізеді.