«Мерей» бөбекжайы» КМҚК

2022-2023  оқу жылының бастапқы диогностикалау нәтижелері бойынша

мектеп жасына дейінгі балаларды дамытудың  құзіреттілігінің   сараптамасы

Оқу жылының басында мектепке дейінгі жастағы балаларды тәрбиелік  қызметінің түрлері бойынша «Мерей» бөбекжайында  192 бала диогностикаланды, ағымдағы оқу жылына арналған бағдарламалық материалдарды әрбір балаға игеру денгейін анықтау мақсатында тексерілді. Деректер кестелердегі өрнектермен жүйеленген. Оқу жылы басында диагностика нәтижелері негізінде балалардың мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың базалық деңгейіне мониторинг жүргізілді, баланың белгілі бір кезеңдегі жетістіктерінің деңгейін көрсетеді (бастапқы, аралық және қорытынды). Мектепке дейінгі балалардың құзыреттілік дамуының мониторингі әр балаға жеке көзқарасты жүзеге асыруға ықпал етті, нақты баланың білім беру бағдарының траекториясын әзірлеуге көмек көрсетті. Деректер негізінде әрбір педагог білім беру процесіндегі күшті және әлсіз орындарды, оқытудың әдістері мен тәсілдерін таңдауда, бекітуде, оқу іс-әрекетін құру нысанында көре алды. Мониторинг нәтижелері бойынша, сондай-ақ Мектепке дейінгі балалардың оқу жылы ішінде білім беру саласындағы ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің түрлері бойынша білім беру бағдарламаларын меңгеру деңгейі байқалады, мониторинг күшті және әлсіз жақтарын анықтауға, оларды шешу жолдарын белгілеуге мүмкіндік берді. 2022-2023 оқу жылындағы мектеп жасына дейінгі балардың қабілеттері мен дағдыларының даму деңгейін қадағалау бойынша бастапқы мониторинг  нәтижелері  олардың ішінде 2 жастан бастап балалар саны  32 бала, қабілеті мен дағдыларының жоғары және орта деңгейі 15. 3 жастағы  63 бала тексерілді, қабілеті мен дағдыларының жоғары 15 және орта деңгейі 48  бала  бар.  4 жастағы балалар саны 48бала , олардың ішінде  қабілеті мен дағдыларының жоғары 28 және орта деңгейі бар балалар 20 бала.  Мектепалды даярлық топтарда – 47 бала тексерілді, олардың ішінде  қабілеті мен дағдыларының жоғары 35 және орта деңгейі бар балалар 12 бала.

БІЛІМ БЕРУ БӨЛІМДЕРІНІҢ МОНИТОРИНГІ

Баланың құзыреттілігін дамыту деңгейін қадағалау мақсатында әрбір жас кезеңінде әрбір баланың жеке даму жоспарын құруға мүмкіндік беретін білім беру саласындағы ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің түрлері бойынша (бастапқы, аралық және қорытынды) жетістіктерге мониторинг жүргізілді.

Оқу жылының басында білім беру салалары бойынша тәрбие - білім беру жұмыстарына талдау жасалды, оның мақсаты: әр баланың жетістіктерінің деңгейін анықтау, ағымдағы оқу жылындағы бағдарламалық материалдарды меңгеру.

 Дене шынықтырубойынша бағдарламаны меңгеру балалар дене шынықтыру, қауіпсіз мінез-құлық негіздері бөлімдерінде меңгереді.  Дене шынықтыру нұсқаушыларының дұрыс жолға қойылған жұмысының арқасында топ тәрбиешілерімен бірге денсаулық сақтау құзыреттілігінде біздің балалар: өзінің дене саулығына қамқорлық жасауды және тіршілік қауіпсіздігі ережелерін сақтауды; қимыл-қозғалыс дағдыларын меңгеруді; әр түрлі оқиғалар бойынша өзінің эмоционалдық жағдайын білдіруді; жеке гигиена дағдыларын және денсаулықты сақтау негіздерін меңгеруді үйренеді. Балалар жалпы дене дайындығын жақсартып, қимыл-қозғалыс белсенділігін ынталандыратын дене шынықтыру жаттығулары мен ойындарға деген қызығушылық арттырады. Ойын түрінде дене шынықтыру сабақтары балалардың икемділігін, ептілігін, үйлестіру қабілетін жақсартуға мүмкіндік береді. Балаларда тұрмыста, көшеде қауіпсіз жүріс-тұрыс дағдылары қалыптасқан, салауатты өмір салтының қарапайым ережелерін меңгереді. Қауіпсіздік ережелерін саналы түрде орындайды, шынықтыру процедураларының маңыздылығы мен қажеттілігін түсінеді.

Жағымды жақтары:

 Стандартты емес дене шынықтыру-сауықтыру жұмыс түрлері балалардың денсаулығы мен физикалық даму деңгейіне оң әсерін тигізді. 

 (Сөйлеуді дамыту; Көркем әдебиет; Сауат ашу, Қазақ тілі.).

Коммуникативтік-тілдік дағдыларды дамыту үшін педагогтар келесі жұмыстарды атқарады: өз және басқа тілдерде ауызша қатынас жасау түрлерін, түрлі құралдарын пайдалану; тілдің қажетті лексикалық, грамматикалық құралдарын таңдау және оларды ойындарда, сөздік шығармашылықта және басқа да қызмет түрлерінде пайдалану. Балалар ересектермен және құрдастарымен еркін қарым-қатынас жасау мәдениеті дағдыларын игерген, қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстау ережелерін меңгерген және оларды сақтайды. Ересектердің көмегімен жай және күрделі сөйлемдерді құрастыруды, интонациялық мәнерліліктің әр түрлі тәсілдерін пайдалана отырып, дыбыстарды саралап, ойын кезінде белсенді қолдануды үйренеді. Антоним мен синонимдерді түсінеді және пайдаланады. Шығармашылық сөйлеу қызметінде таныс ертегілерді айту, ойыншықтар бойынша шағын әңгімелерді айту дағдыларын қалыптастырды. Көркем әдебиетпен танысу кезінде кітаптарға қызығушылық танытуға, өлеңдерді мәнерлеп оқуға үйренеді.Сауат ашу ұйымдастырылған оқу қызметінде алған білімдерін күнделікті өмірде және ойындарда кеңінен қолданылады. 

Жағымды жақтары:

Көркем әдебиет, сауат ашу бөлімдері бойынша бағдарламалық материалдар жоғары топтарда тиісті деңгейде меңгерілген, көркем әдебиет – 42,2%, сауат ашу -51,1% құрайды.

Әлсіз жақтары. Жетістіктер деңгейі оқу жылының басталуымен салыстырғанда тек 45,1% - ға өсті, бұл мектеп жасына дейінгі балалардың тілдік дамуы, қазақ және орыс тілдерін оқыту бойынша жұмыстар жүргізілу керектігін көрсетеді.

Шешу жолдары.  Ұйымдастырылған оқу қызметін өткізу кезінде тілдік даму міндеттерін шешуге, мектепке дейінгі балалармен жеке жұмыс арқылы мемлекеттік және орыс тілдерін үйренуге ерекше назар аудару.

 (Математика негіздері, құрастыру, жаратылыстану)

«Таным» білім беру саласындағы дағдыларды дамыту деңгейлері бойынша бастапқы   мәліметтер. Танымдық құзыреттілік бойынша балалар келесі дағдыларды меңгерді: қоршаған әлемге қызығушылығын ояту,әр бір қойылған міндетке әрекет тәсілдертаңдай біледі, қойылған; қойылған мақсатқа қол жеткізеді; сұрақтар қоюға, эксперимент жасауға, сепбеп-салдық байланыс ортната біледі ; құрастыру әрекетінде өз ойларын жүзеге асыра біледі.Жалпылауыш ұғымдар негізінде заттарды біріктіріп, сөз белгісі қоя біледі. «Таным» білім беру саласында дифференциалды тәсілдің арқасында балалар тірі және өлі табиғат заттары мен құбылыстары туралы жеткілікті көлемде білім алады. Заттардың қасиеттеріне бағдарлау дағдыларын жетілдіріледі: қабылдау арқылы заттардың белгілері мен сипатты айырмашылықтарын ажырата біледі, заттардың қасиеттері мен белгілері танымдық қызметтің санаты ретінде қарастырылады. Құрастыру дағдыларын қалыптастыру құрастыруға арналған материалды таңдау, құрылысты орындауға ұмтылу кезінде, әртүрлі нәтижелерді алу үшін бір әдістерді құрастыру және пайдаланудың бірнеше қарапайым жалпылама тәсілдерін меңгерумен дербестікте көрінеді. Өсімдіктерге күтім жасау бойынша ересектермен бірге қарапайым еңбек тапсырмаларын орындай білу, табиғатта мінез-құлықтың кейбір нормаларын білу, қоршаған ортаның алуан түрлілігін түсіну, өсімдіктердің белгілері мен қасиеттерін, жануарлардың тіршілік ету ортасын білу экологиялық мәдениет негіздерінде қалыптасады. Математика негіздері уақыт, кеңістік туралы қарапайым түсініктерді көрсете білуде, уақыт туралы түсініктердің (тәуліктің бөліктері: таңертең, күн, түн; күндер: бүгін, кеше, ертең) болуы: жылдам, баяу. Геометриялық фигуралардың құрылымдық сипаттамаларын, тура және кері тәртіпте сандық қатынастарды білу. Іздеу және эксперименталды іс-әрекетте балалар өз бетінше таныс материалдармен жүйелі және нәтижелі эксперимент жасауға, жаңа материалдармен моделдеуге және заттар арасындағы жалпы белгілерді ерекшелеуге, қарапайым себеп-салдарлық байланыстарды орнатуға үйренеді.

Әлсіз жақтары:Бағдарламалық материалды меңгерудің бірінші деңгейінің 31% - ы байқалады, бұл барлық балалар осы сала бойынша жаратылыстану бөліміндебағдарламалық материалды толық меңгермегенін білдіреді 46%,  Математика негіздері  - 47 %., көрсеткіштер.

Шешу жолдары:Білім беру саласындағы белгілі бір қызмет түрі бойынша бағдарламалық материалды төмен деңгейде меңгерген балалармен жүйелі жеке жұмыс жүргізу. Жаратылыстану, математика негіздері  ҰОҚ бойынша тәрбие-білім беру жұмыстарын жүргізу кезінде бағдарламалық материалды жақсы меңгеруге бағытталған әр түрлі жұмыс түрлерін кеңінен қолдану.

 (сурет салу, жапсыру, мүсіндеу, музыка).

«Шығармашылық» білім беру саласындағы  дағдыларды дамыту деңгейі бойынша бастапқы  мәліметтер. Шығармашылық құзыреттілікте педагогтар балаларға: музыка, өнер туралы білім негіздеріне қызығушылық танытуға; көркем шығармаларға, халық шығармашылығына өз көзқарасын білдіруге; жеке көркем бейнелерді мәнерлі құралдармен (түсі, ырғағы, формасы, композициясы және т.б.) жасауға көмектеседі.  «Шығармашылық»  саласындағы жұмыс мақсатты және жүйелі түрде жүргізіледі. Бейнелеу қызметінің барлық түрлерінің өзара байланысы байқалады, ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің реттілігі сақталады.  Музыкалық қызметте музыкалық фразаның жоғары және төмен дыбысы бар, ересектермен бірге ән айтуға ниет білдіреді. Музыкалық шығарманың екпінін ажыратады, дыбыстарды биіктік бойынша ажыратады, әуеннің басталуы мен аяқталуына жауап береді. Дауыстың тембрлерін ажыратады, созылыңқы, анық сөздерді айтады; би, музыкалық-ырғақты қимылдарды орындайды. Музыкалық аспаптарда ойнаудың қарапайым дағдыларын меңгерген, музыкалық дыбыстың негізгі қасиеттерін, ұзақтығын, тембрін ажыратады. Нәтижелі қызметте бейнелеу қызметіне қажетті негізгі техникалық дағдылар мен біліктер қалыптасқан, балалардың бейнелеу өнерінің түрлері (кескіндеме, мүсін, халық өнері) туралы түсініктері бар, қиял, эмоциялық көңіл-күй танытады, өзіндік шығармашылық қызметте өз ойын іске асырады. Балалардың практикалық іс-әрекетінің дағдылары дамыған. Балалар әр түрлі өнер түрлері туралы қарапайым түсінік алды, материалдарды ұқыпты пайдаланады. Геометриялық пішіндер мен өсімдік элементтерін ырғақты орналастырады. Музыканың би сипатын эмоционалды қабылдайды, қоршаған ортаның сұлулығын көрсетеді. Декоративтік өнерге, дизайнға қызығушылық танытады, жұмыс тәсілдерін таңдайды және негіздейді, жұмыс үшін материалдарды тиімді пайдаланады, табиғат сұлулығына, киім-кешекке және үй-жайлардың жиналуына эмоционалды түрде жауап береді.

Жағымды жақтары:

 Сурет салу, мүсіндеу, жапсыру, музыка бойынша ұйымдастырылған оқу қызметін  өткізу барысында бағдарламалық материалды меңгеруге бағытталған дәстүрлі және дәстүрлі емес әдістер мен тәсілдер, әртүрлі жұмыс түрлері қолданылады.  Оқу жылының басында бағдарламаны меңгерудің жалпы деңгейі 54% - ға тең, яғни мектепке дейінгі балалар «Шығармашылық» білім беру саласындағы барлық қызмет түрлері бойынша бағдарламалық материалдарды меңгерген.

(Қоршаған ортамен танысу) дағдыларды дамыту деңгейлері бойынша бастапқы мәліметтер

Балалардың әлеуметтік құзыреттілігінде мынадай дағдылар қалыптасады: мінез-құлықтың жағымды баламаларын таңдау; өз мүмкіндіктерін білу; құрдастарымен және ересектермен бірлескен қызметке қосу; Қазақстан Республикасында тұратын қазақ және басқа да халықтардың мәдениетінің құндылығын түсіну. Балалар өзін - өзі ұстау мәдениеті дағдыларын меңгерген-жақындар мен қоршаған адамдарға қарапайым қамқорлық көрсету, қажетті жағдайларда көмек сұрай білу, басқа адамдардың тілегіне құрмет көрсету. Ересектермен және құрдастарымен өзара әрекеттесуде құрдастарымен тұрақты ойын бірлестіктеріне кіруге және ересектермен танымдық тақырыптарға қарым-қатынас жасауға, ересектермен бірлесіп еңбек әрекеттерін орындауға үйренеді. Құрдастары арасындағы өз орнын және «мен»дегенін түсінеді. Ересектермен және құрдастарымен ынтымақтаса алады, жалпы мақсат қойып, олардың нәтижелерін талқылай алады. Адамгершілік нормалар туралы түсінік қалыптасқан - қоғамдағы адамгершілік нормалар мен тәртіп ережелерін сақтай алады, қуаныш сезіледі, жақсы қылықтардан қанағаттану, моральдық нормалар бұзылған кезде уайымдану, қазақ халқының салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарына құрметпен қарау, Отанға деген сүйіспеншілік сияқты көптеген адамгершілік қасиеттер дамыған. Өзін-өзі бақылау және өзін-өзі талдау дағдыларын игерген, өз бетінше болуды үйренді.Жағымды жақтары: Оқу жылының басында бағдарламаны меңгерудің жалпы деңгейі  47% - ға тең, яғни мектепке дейінгі балалар   барлық қызмет түрлері бойынша бағдарламалық материалдарды меңгерген.