"№22 Мектеп-интернаты" коммуналдық мемлекеттік мекемесі
"№22 МИ" КММ

Изучаем казахский язык

Күндес – күнде өш.
Два завистника – это два непримиримых врага.
Вопрос-ответ
Всего ответов: 43
Новых вопросов: 0
2017 жылдың 26 қазан күні Елбасы Н.Ә.Назарбаев қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы жарлығын жариялады.
Бұл-тарихи шешім. Жаңа әліпб иге көшу арқылы тәуелсіздікті баянды етуге, өркениетті елдердің қатарына қосылуға ұмтылуы еліміздің рухани жаңғыруға елдің дайын екенін танытты.
Жазу-адамзаттың ұлы мәдени құндылықтарының қатарына жататын, өркениет дамуының құрамдас бөлігі екендігін білеміз.
Қазақ жазуының тарихында 4 түрлі графиканың маңызды орын алғанын атап өтуге болады:
1. Руникалық жазу ( сына жазу) (көне заманнан Х ғ. дейін).
2. Төте жазу (араб жазуы) ( Х-ХХ ғ. басына дейін).
3. Латын жазуы ( 1929-1940жж).
4. Кирилл жазуы (1940жылдан қазірге дейін).
Осылардың арасында руникалық жазуға оралуға негіз жоқ, тіпті мүмкін емес жағдай екені айтпаса да түсінікті деп ойлаймын. Себебі, бұл жазу қазіргі әлем халықтарының ешбіреуінің тәжірибесінде жоқ. Бір сөзбен айтқанда, адамзат қолданысынан ығысып қалған.
Төте жазу әлемдік тәжірибеде болғанымен, біздің дыбыстық ерекшелігімізді дәл таңбалай алмайды. Мұны кезінде тілші мамандар да мойындаған еді. Екіншіден, төте жазуды түркі халықтарынан Қытай қазақтары мен ұйғырлардан басқасы танымайды. Сондықтан, бұл таңдауда ұлттық мүддемізге сай емес. Қазір бір ғана таңдау ол- латын графикасы.
Бүгінгі әлемде латын графикасын танымайтын халық жоқ. Бұған, біріншіден, терминологияның көбіне латынша таңбаланатыны себеп болса, екіншіден, интернет кеңістігі жазуы да латын графикасына негізделген. Үшіншіден, әлемде ең көп тараған ағылшын тілі де латын графикасында. Осыған орай, латын таңбалары қазірде әрбіреуіміз қолданып жүрген смартфон, компьютер пернетақтасында да бар. Ендеше, латын графикасы жаңа ғасыр технологиясы мен ғылымның таңбасы болып отыр.
Еліміздің әрбір азаматы латын жазуына көшу әлемдік өркенитке жетудің басты жолы екенін білуге тиіс. А. Байтұрсынұлының сөзімен айтқанда: " Жақсы әліпби тілге шақ болуы керек. Артық әріптері көп әліпби қолайсыз болады" - дегенін ескере отырып, әрбір әріпті, әрбір таңбаны терең талдау қажет деп ойлаймыз.
Авторство: