ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫНЫҢ ҚАРАҒАНДЫ…
"№87 НОМ" КММ

Қазақ тілін үйренеміз

Күрес, тартыс
борьба, столкновение.
Сұрақ-жауап
Барлық жауаптар: 51
Жаңа сұрақтар: 0

Ана - өмірдің мәні

Дата: 2013-03-27 06:37:24

Тақырыбы: Ана- өмірдің мәні
Мақсаты:Оқушыларға ата-ана алдындағы парызы мен қарыздары туралы түсініктеме беру. Оқушыларды ананың еңбегін ақтауға, анаға деген сүйіспеншілікке, ананы құрметтеп, сыйлауға тәрбиелеу.  Балаларды аналарға деген сүйіспеншілікке баулу ана еңбегін ардақтап, мейрімділкке сый-құрметке тәрбиелеу,
Көрнекілігі: Безендірілген сынып бөлмесі, нақыл сөздер, плакат, шар т.б

«Ананың көңілі балада, баланың көңілі далада»

Анаңды Меккеге арқалап барсаңда, қарызынан құтыла алмайсын, 

Әдісі:Ертеңгілік

Түрі:Сайыс
Барысы:

І – кезең. Ұйымдастыру кезеңі
Мұғалім сөзі:
Ана-өмір қолдаушысы әлемнің
Шаңырақтың шаттығы мен шуағы
Сейілмесін жанарынан ананың
Тіршілікке төккен нұрлы шуағы
Аялайық аналарды әрдайым
Қуанышқа бөлейікші өздерін
Әжелердің,аналардың,қыздардың
Мұң шалмасын күлім қаққан көздерін
           Ана - барлық өмірдің бастауы. Ол адамды өмірге әкеледі, оны тәрбиелейді, өсіреді. Адам бойындағы барлық асыл қасиет күннің нұрынан, ананың ақ сүтінен дариды. Ана -ұлы адам, Ана-құдіретті жан ,ендеше бүгінгі мерекелеріңіз құтты болсын,
Аяулы аналар!!!
Арулар!
         Сіздерді әйел жанымен байланысты тамаша көктем мерекесі – 8 Наурызбен шын жүректен құттықтаймын! Алғашқы көктем мерекесі Жер бетіне өмір сыйлаушы нәзік, ақылды, сымбатты, мейірімді жандарға арналғаны қандай тамаша мереке ! Тәуелсіз еліміз тұрғындары ертеңгі күнге сеніммен қарайды. Бұл сенімділік қойылған мақсаттарға қол жеткізуге және ауқымды жоспарларды іске асыру мүмкіндігіне көмектеседі. Әлемдегі ең асыл жан ол – Ана десек , жүрегімізде сүйікті жанға деген маххабат сезімі оянады. Ана бұл аяулы да мейірімді жан. Баланың тілі шыққаннан –ақ бірінші сөзін ана деп айтады. Өмірдің есігін ашқаннан соң осы өмірдегі өзіңнің жан анаңды көресің.
          Осы бір «АНА» деген үш әріптің аясында адамзат баласын қуаныш сыйлар қаншалықты қасиет бар десеңші! Ару - ана, Ару - асыл жар, Ару – көңілдің гүлі. Ару - өмірдің жыры, тіпті айта берсең сөз жетпейді. Әйел бір қолымен бесік тербетсе, екінші қолымен әлемді тербетеді деген екен бір ғұлама. Қандай нақты айтылған ой десеңізші! Расында бар әйел қауымынсыз мына әлемді елестету мүмкін емес! Иә, Құдайдан кейін құдірет иесі – ана. Мына жарық дүниеге әкелген Ана алдында бәріміздің де бас иеміз, бүгінде ұрпақ өсірумен қатар, ел еңсесін көтеріле түсуіне өз үлесін қосып келе жатқан қазақ әйелдері қандайда болмасын құрметке лайық. Бүгінде қоғам өмірінің әйелдер араласпайтын саласы жоқ десе болады. Бірі ғалым , бірі саясаткер, енді біреулері дәрігер, кәсіпкер тізе берсең жалғаса береді. Солардың бірі аяулы ұстаздар.

Ана дейміз бәріміз де аңқылдап,

Ана дейді жас сәби де жарқылдап

Ана деген байтірегі өмірді.

Ана деген – алтын қазық, алтын бақ,

Ана деген – асыл жаңдар бұлақтай.

О адамдар қадірлей біл ананы,

Жат қылыққа ақыл-ойды тонатпай.

Олай болса, бүгінгі мерекеге орай әр сынып оқушыларының ажелері арасында сайыс өткізбекпіз. Сайысты бастамас бұрын сайысымыздың кезеңдерімен таныстырып өтсек.

Сайыс 6 бөлімнен тұрады.

1.     Таныстыру (әр әже өзін таныстырып өтеді)

2.     Сөз шешені (ана, қыз туралы өздері  білетін мақал - мәтелдер айтады)

3.     Көңілді аспаздар (салат даярлау)

4.     Кім жылдам? (берілген сұрақтарға жауап беру)

5.     Қол өнер (ою ойып, оны қағаз бетіне жапсыру)

6.     Өнерліміз біз (немерелерімен бірге өнер көрсету)

Әділқазы болса бүгін,
Ұстаздар ғой біздердің.
Әділдікпен бағалайды,
Өнер білім сайысын – деп, бүгінгі сайыстың әділ бағасын, қатысушы әжелеріміздің өнерін бағалайтын әділқазылар алқасын сайлап алайық.

Әділқазылар алқасының төрайымы ____________________________________

Әділқазылар алқасының мүшелері_____________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________

І– бөлім. Таныстыру

Ақ әжелер келіп жетті танысуға,

Бойындағы дарынды дарытуға.

Қорықпастан ортаға келіп жетті,

Әдептілік ізетпен танысуға, – дей келе ортаға әжелерімізді таныстыруға шақырамыз.

1 «Ә» сынып оқушысы Арықбай Қарашаштың әжесі _____________________

2 «Ә» сынып оқушысы Абдакимова Камиланың әжесі____________________

4 «Ә» сынып оқушысы Талғат Нұрперзенттің әжесі ______________________

Әр әже рет бойынша өздерін таныстырып шығады.

Жүргізуші

Өзіңсін сүйікті ана, құдіретім,

Жанымды жадыратып күлдіреті.

Сендегі маған деген махабатты,

Нұр толы қос жанарың білідіретін.

Бар ана туған елдің гүлі дер ем,

Анажан қайғың болса күңіренем.

Таусылмас тау суындай ақылың бар,

Сен барда менің әр бір күнім өлең. 

ІІ– бөлім. Сөз шешені

Сайысқа қатысушы әжелер өздері білетін немесе жаттап келген «Ана, қыз» тақырыбында мақал – мәтелдер айтып жарысады. Қай әже мақал – мәтелдер көп біледі екен, соны санаймыз. Бір айтылған мақалды екінші рет қайталауға болмайды. Айтқан мақалдарының біреуінің мағынасын ашып беру қажет.

ІІІ– бөлім. Көңілді аспаздар

Әжелер бұл бөлімде салат даярлау керек. Өз асханаларынан  салат даярлап, әділқазыларға түсіндіріп шығады. Ал, іске сат. Әжелер!

Ән:

ІҮ – бөлім. Кім жылдам?

Жаңарған сананың
Ұмытады мұны кім?
Ата – салты бабаның
Алып келді осы күн, - дей келе әжелеріміз әр түрлі тақырыптағы сұрақтарға жауап береді.
1. Күйші ана кім? ( Дина Нұрпейісова )
2. Халқымыздың батыр қыздары? ( Әлия, Мәншүк )
3. « Сұлу » деген сөздің синонимі ? ( Ару)
4. Әйелдің күші аз, несі көп? ( Айласы )
5. Келін түсіру, қыз ұзату дәстүрінде айтылатын қандай салт жырларды білесіңдер? ( Той бастар, «Жар - жар», « Беташар », « Сыңсу»).
6. Әйел махаббат құдайының құрметіне қай планета аталды? (Венера планетасы ).
7. Нәрестені қырқынан шығару ырымы туралы не білесіз?

8. Адамға не қымбат? (Бала)
9. Қазақ қыздарының бұрымына тағатын әшекей? (Шолпы)
10. Қоныс тойы қашан әрі не үшін тойланады? (жаңа пәтерген (немесе үйге) көшу – әулеттегі ең қуанышты кезең)
11. М.Әуезовтың «Абай жолы» романындағы Әйгерімнің шын есімін ата? (Шүкімән)
12. Наурыз көже қанша тағамнан дайындалады?(7)

13. Бесік жыры деген не? Бесік жырын айтып беріңіз

14. Әйелі көркі неде? (Ақылда)

15. Қазақ халқының музыкалық аспаптарына нелер жатады? (домбыра, қобыз, қылқобыз, адырна, ұран, керней, даңғыра, дауылпаз, шыңдауыл, дабыл, асатаяқ, сырнай, жетіген, шертер)

16. Қазақ халқының атақты айтыс ақындарын атап шығыңыз?

(Сара мен Біржан, Кемпірбай мен Шөже, Жанақ пен Орынбай, Көкбай мен Әріп, Әсет пен Рысжан, Жамбыл мен Құлманбет т.б.).

17. Сүт ақы дегенді қалай түсінесіздер? (қалыңдықтың анасына арнайы берілетін сый, 1-2 түйе).

18. Әйелдердің қымбат заттармен әшекейленген мойынға тағатын бұйымы? (Алқа).

19. Жеті қазынаны атап шығыңыздар? (ер жігіт, сұлу әйел, ақыл, блімі, жүйрік ат, қыран бүркіт, берен мылтық, жүйрік тазы (ит)).

20. Қазақ халқының атақты үш биі кімдер? (Төле би Әлібекұлы, Қаз дауысты Қазыбек , Әйтеке би Бәйбекұлы).

Өлең шумақтары – 1 сынып

1-оқушы

Сен жалықпай жетектеп,
Мен жаттыға жетермін.
Айтқаныңды екі етпей
Ақ сүтіңді ақтармын.
2-оқушы

Ана өмірдің қуанышы, тірегі,

Бала – оның жұбанышы, жүрегі.

Ана алдында ел жауы да бас иген,

Олар дәйім тыныштықты тіледі.

3-оқушы

Бүгін – наурыздың сегізі,

Сұлулықтың негізі.

Әдемі сөз – Адамның,

Анаға айтар лебізі.

4-оқушы

Ана дейміз бәрімізде аңқылдап,

Ана дейді жас сәбиде жарқылдап,

Ана деген бәйтерегі өмірдің,

Ана деген алтын қазық алтын бақ!

Ү – бөлім. Қол өнер

«Әкеге карап ұл өсер, анаға қарап қыз өсер» демекші қазақ аналары мен әжелері  өте өнерлі болған. Ою ойып, текемет басып, сырмақ сырған. Олай болса,бүгін әжелеріміз бізге, қағаздан ою ойып, оны жапсырып, әділқазы алқаларына көрсетеді. Ойған оюлары туралы қысқаша мағлұмат беріп өтеді.

Би:

ҮІ – бөлім. Өнерліміз біз...

Қазақ жұрты киелі,
Өнерліні сүйеді.
Әжелер шығып ортаға
Би де билеп,ән де салып береді ,– дей келе ортаға әжелерді немерелерімен өнер көрсетуге шақырамыз.

Ән:

Жүргізуші:

Көңілді көтердік біз мерекеде,
Әжелер,аналар мен қыздар үшін.
Қаттырақ соғайықшы алақанды,
Келгенде алдымызға әжелер біздің.

 

О, аналар осындайсың бәріңде,

Осындайсың жасындағы кәріңде,

Сыйынатын осы өмірде құдірет,

Сыйынар ем ана деген тәңірге, - дей отырып бүгінгі тәрбие сағатымыздың шешімін шығаруға сөз кезегін әділқазы алқаларына береміз.

(Әжелер мақтау қағаздары мен сыйлықтармен марапатталады).

Қорытынды:

        Ана-өмірдің гүлі, отбасының берекесі,бүкіл адамзатқа өмір сыйлаушы. Ана-біздің елде ардақты адам,
Кіші де,үлкен де оны ардақтаған.
Өзінің аяулысы-Отанды да,
Ана деп біздің халық текке айтпаған.
        Ана – бұл сөз әр бір халықтың тілінде бар. Барлық тілде мейірімді, жылы естіледі. Ана - егеніміз әлемнің жан дүниесі. Ол тіршілік үлкен тағдыр. Ана сөзі біздің елең еткізбей жылылық пен шуақты сездірмей қоймайды.

Шуақты көктем келді гүлін алып,
Көктемнің мерекесі бүгін анық.
Өмірдің көктемі де,гүлі-аналар,
Ана деп бас иеді күллі халық!
        Құрметті әжелер, аналар,мерекелеріңіз мерекеге ұлассын!Білімді де сүйкімді,өнерлі де сымбатты қыздарыңыз бен ұлдарыңыздың қуанышына тоймай,ұзақ өмір сүріңіздер!