ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҚТАРЫНДА ОҚУ МЕН ЖАЗУ АРҚЫЛЫ СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІ

 

  Оқушыларға сапалы  білім мен саналы тәрбие беру жаңа талап тұрғысынан өзгертіп, оқыту тәсілдерін үнемі жетілддіріп отыру керек. Бұл әрбір мұғалімге тынымсыз  ізденісті, оқытудың жаңа формасымен, әдіс тәсілдерін тиімді пайдалануды қажет етеді.          Сабақ барысында оқушылардың бұрынғы білетінін жаңа біліммен ұштастыра отырып, белгілі бір идеяны қабылдап, оның неге қатысты екенін зерттеп, салыстыра отырып, сол идеяларға қарсы көзқарастармен тепе-теңдікте зерттеуге бағытталған оқыту технологиясының бірі- сын тұрғысынан ойлау технологиясы.

Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз:

«Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» бағдарламасы бойынша ол:

шыңдалған ойлау.кез келген даму деңгейіне байланысты мәселелерге сыни көзбен қарау; күрделі мәселелерді шешуге, аса маңызды, жауапты шешімдер қабылдауға құштарлық; үйрету мен үйрену бірлігінен, үйренудің қызығушылығынан тұратын, үйренушінің сеніміне негізделген құрылым.

Осы кезеңдердің ұтымды өткізілуі мынандай нәтиже береді:

    

 

Осы оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлау бағдарламасының жүзге тарта стартегиясы бар екені белгілі, демек сол әдіс – тәсілдерді жақсылап игеріп, ішінен қажеттілерін таңдау арқылы әр сабақтың мақсат-міндеттерін тиімді  де   оңтайлы  жолмен жүзеге асыруға мүмкіндік мол.  Шығыс даналығы  “Мәселе нені үйретуде емес қалай үйретуде” демей ме?  Сондықтан  мақсат пен мазмұн  мемлекеттік бағдарламаларда айқын беріліп отырған  қазіргі жағдайда  бұл стартегиялардың маңызы зор.

Соның ішінде толғануды тиімді  етуге  лайықталған “Венн  кестесі”, “Бес жолды өлең”, “Көрнекілік арқылы баяндау”, “Семантикалық карта” сияқты  стратегиялар   әр сабақтың ерекшелігіне, ауыр жеңілдігіне қарай лайықтала  қолданылады. Мәселен:  “Венн кестесі” арқылы өз ойынан қорытып сөз шығару, екі затты салыстырып айырмашылығы, ұқсастығы туралы  сөз ойлап табу  оқушы үшін үлкен  ойды қажет етеді. Бұл стратегиялардың қай-қайсысы болмасын оқушының ізденісін, қызығушылығын дамытады.Пәнге деген өзгеше көзқарас қалыптасады. Әр сабақты оқушымен санаса отырып, жүйелі жүргізуде сын тұрғысынан ойлау бағдарламасының стратегиялық бағыттары ұстаздарға үлкен қолғабыс тигізеді.

INSEPT тәсілі оқығанын түсінуге, өз ойын басшылық етуге, ойын білдіруге үйрететін ұтымды құрал. Оқушылар білетіндерін  анықтап, білмейтіндерін белгілеп сұрауға әзірленеді.

         Жалпы сын тұрғысынан ойлау, оқыту мақсатына жетудің нақты жолдарын көрсетеді.

      

 

Қорыта келгенде оқушының сөйлеу дағдысы қалыптасады, танымдық көзқарасы жетіледі. Оқушы талдаудың барысында өзіне берілген мәліметті жүйелеп, жинақтап жеткізуге үйренеді, тірек сызбалар арқылы ойын тұжырымдам айтуға, әрі шығармашылық ізденісіне жол ашады.