«№ 51 ҚББМО» КММ «Жаз-2023» бағдарламасы

Бағдарламаның қисыны:

  Оқу жылы аяқталар кезде мұғалімдер мен ата-аналардың алдында жаз бойы балаларымызды немен шұғылдандырсақ деген мәселе туады.Үш айлық жазғы демалыстан кейін балаларымыздың денсаулықтары қалай шынығады, жаңа оқу жылдық марафонға күшті қайдан жинайды?

Бала өміріндегі ең күттірерлік, әрі ерекшелікке толы кез ол – жазғы демалыс. Жазғы демалыс жыл бойы жиналған психикалық шаршау мен түрлі бағалаулардан арылу емес, сонымен қатар ол бала өміріндегі жаңашылдықтар мен қызықты, ерекше жағдайларға толы кез.

Жаз – аяқталуға таяу келген оқу жылы мен жаңа оқу  арасындағы көпір.

Жазғы демалыстың тәрбиелік ерекшелігі: мектеп оқушыларының бос  уақыттарын педагогикалық тұрғыдан дұрыс арнаға салу, олардың денсаулықтарын шынықтыру, жаңашылдыққа деген тұтынушылықты қанағаттандыру, шығармашылықты дамыту, түрлі формаларда қарым-қатынасқа түсу, өзін-өзі көрсету, еңбектену, таным, мәдениет, ойын және т. б.

Жазғы демалыс тек қана әлеуметтік қорғаныс емес, сонымен қатар ол балалардың шығармашылық  қабілеттерін дамытуға мүмкіндік, олардың ішкі жан дүниесі мен интеллектерінің шынығуы, ерекше ойлар мен идеялар. Әрине балалардың жаз кезіндегі бос уақытын ұйымдастыруда арнайы бір қағида жоқ, алайда біздің мектептің мұғалімдері түсінушілік пен көтеріңкі көңіл-күй – қуанышты жаздың кілті екеніне сенімді.

Балалардың бос уақытын жоспарлау, денсаулықтарын нығайту, демалдыртудың басты ұйымдастырушысы ретінде мектеп болып қала береді. Балалар мен жасөспірімдердің жазғы кездегі жұмысбастылық бүгінгі таңда ол – әлеуметтік қорғау, шығармашылық тұрғыдан дамуға қолайлы кеңістік, баланың рухани әлемі мен интеллектісін байыту, әлеуметтік тәжірибені жинақтау. Жаз уақытында балалар мен жасөспірімдердің жұмысбастылықтарын ұйымдастырудағы басты құндылықтар:

1) оқушылардың денсаулықтарын нығайту;

2) оқушылардың эмоция-психологиялық саулықтарын сақтау және нығайту.

Жазғы мектеп лагерінде баланың бос уақытын ұйымдастыру проблемасы ғана реттеліп қоймай, сонымен қатар оның денсаулығын нығайтуға аса көп назар аударылады.

Қазіргі таңда денсаулық тек қана адамның бойында ешбір сырқаттардың жоқтығы ретінде емес, ол – адамның толық физикалық, рухани, әлеуметтік жағдайы ретінде қарастырылады. Сол себепті жазғы демалыс бала үшін денсаулығын нығайтуға қолайлы кез ретінде қарастырылып, оның дара тұлға ретінде қалыптасуына жағдай жасайды. Жазғы мектеп лагері – баланың тәжірибесін кеңейтетін, жаңа ақпаратты шығармашылыққа айналдыратын, жаңа білім, білік, дағдыны қалыптастыратын, жаңа адамдармен тез тіл табыстыратын, өзінің қызығушылықтарын қанағаттандыратын орын. Жоғарыда аталған барлық шараларды іске асыру – кез келген білім ұйымдарында қызмет атқаратын педагогикалық ұжымның басты міндеті. Бұл жерде барлық назар орта мектептердің базасында ұйымдастырылатын жазғы мектеп лагерлеріне жүктеледі.

Бағдарламаның төлқұжаты:

Түсініктеме хат

Жаз кезінде көңілді болу керек екенімен ешкім тайталасып жатпайды. Тың, салмақты, эмоционалды көңіл-күй – жаз кезінде балалармен жұмыс істеудің басты шарттары. Жаз кезінде бала оқу жылындағындай түрлі нормалармен, тапсырмалармен, шектеулер қоюмен шектелмеу керек.

Жаз – демалыс, сол себептен барлығы еркіндікке ұмтылады.

Жаз – түрлі проблемалардың оңтайлы шешілетін кез. Ол балаларды өздігінен шешім қабылдауға итермелейді, ортақ «Біз» қоғам арасында өзінің «Мен» деген көз-қарасын қалыптастырады.

Жаз кезінде балалар бірнеше әлеуметтік рөлдерден таса қалады. Бұл кезде қатып қалған субардинациялар мен қағидалар бұзылып, жаңа қарым-қатынастар пайда болады. Бала жаз кезінде жаңа топтардың мүшесі бола алады, өзінің имиджін өзгертіп, жаңа мәртебеге ие болады.

Жаз кезінде балалардың бос уақыттарын ұйымдастыру мен денсаулықтарын нығайту қоғамда жүріп жатқан түрлі процесстермен қиындалуы мүмкін: әлеуметтік-экономикалық жағдайы, отбасының ыдырауы, өзге елдерден келген ауғындардың көбеюі.

Дәл осындай жағдайлар жаз кезінде бос уақыттарын текке өткізіп жүрген балалар арасында құқықбұзушылық пен заңбұзушылық жағдаяттарына баруларына итермелейді.

Жаз кезінде балалардың бос уақыттарын ұйымдастыру мен денсаулықтарын нығайтуда келесі қиындықтар туу мүмкін:

• Жаз кезінде кейбір балалардың бос уақыттарын пайдасыз өткізуі;
• Балалар арасында қаңғыбастықты алдын алу шараларын ұйымдастырудағы қиындықтар;
• Ата-анасының қамқорлығысыз қалған, өмірлік қиын жағдайларға тап болған отбасы балаларымен жаз кезінде жүргізілетін жұмыстардың жоғары деңгейде ұйымдастырылмауы.

Сонымен қатар жазғы демалысты ұйымдастыру мен пайдалы жұмыс істеуді қатар алып жүруде де қиыншылықтар туындап тұрады. Жаз кезінде түк істемеу керек деген түсінік қате. Білім беру мен білім алу процессі үздіксіз, сондықтан жазғы демалыс пайда әкелу керек.

Өзектілік

Жазғы демалыс – баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту мен жетілдірудің ұмытылмас кезі, балаларды жаңаша әлеуметтік байланыстарға еліктіру, дербес қажеттіліктерін қанағаттандыру.

Жаз – табиғатпен тілдесудің қолайлы кезі, алынған әсерлердің үнемі ауысуы, белгісіздермен кездесу, табиғаттың экзотикалық орындарымен танысу сағаттарын қамтитын мезгіл. Бұл мезгілде балалар жыл бойы жинаған психологиялық кернеуден арылу мүмкіндігіне ие болады, айналасына қарап, ғажайып құбылыстарды аңғару уақыты.

Жаз балалар бойында қалыптасқан түрлі мүмкіндіктерін, олардың әлеуметтік жағдайларына, ата-аналарымен деген қарым-қатынастарына, оқудағы үлгерімдеріне қарамастан дамытуға мүмкіндік береді.

Жазғы бос уақытты ұйымдастыру балалар үшін белсенді ұйымдастырылған демалысы болу керек, ол бала ағзасында жиналған психологиялық және физикалық кернеуден арылуға көмектесетін құралы.

Балалардың жазғы бос уақытын ұйымдастыруды зерттеу бойынша барлық балалар тұрып жатқан жерлерінен тыс жерлерге барып демалуға мүмкіндіктері жоқ. Балалардың көпшілік пайызы ұйымдастырылған істермен айналыса қоймайды. Өз-өздеріне берілген балалардың көбі көшелердің ықпалына, жол-көлік оқиғасына, жазатайым уақиғаға ұрынады, немесе еріксіз қауіп-қатер тобына ілігеді.

Балалардың демалыс кезіндегі бос уақыттарын ұйымдастыру бойынша бағдарламаны құруға келесі жағдайлар негіз болды:

• Ата-аналардың өтініші бойынша балалардың бос уақыттарын ұйымдастыру;
• Жазғы демалысты ұйымдастыру бойынша жаңашылдықтар;
• Жаңа оқу жылына деген дайындық;
• Жасөспірімдер мен мұғалімдердің шығармашылық қабілеттерін дамыту бағдарлама аясында жүргізу.

Жазғы демалыс баланың түрлі әлеуметтік жағдаяттарында өзін дұрыс көрсетуге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда бұл өте қажет. Себебі Қазақстанда балалар арасында түрлі құбылыстар пайда болды.

Жасөспірімдердің жаз кезінде ешбір қадағалаусыз жүргендері өздері мен ата-аналарына кейінен түрлі проблемалар арқылы келеді.

Соңғы жылдары мектеп жанындағы лагерлерді ұйымдастыруға көп көңіл бөлінуде. Жазғы мектеп лагерлері әлеуметтік қиын жағдайларға тап болған отбасы балаларының бос уақыттарын ұйымдастыра отырып, көп көмек тигізеді. Ең бастысы балалардың денсаулықтарын нығайту мен оларды оқыту, олардың бос уақыттарын ұйымдастыру білім беру жүйесіне жүктелген.

«№51 ҚББМО» КММ негізінде мектеп жанындағы лагерь мен жазғы сауықтыру алаңының ашылу мақсаты – «қауіп-қатер» тобындағы балалардың толықтай сауықтыруы мен бос уақыттарын ұйымдастыру, қанғыбастық пен кәмелетке толмаған жасөспірімдердің құқық бұзушылықты алдын алу.

Мектеп жаңындағы алаңдарда, лагерлерде балалар ешбір қысымсыз араласа алады, олар өздерінің шығармашылық қабілеттерін көрсетіп, оларды дамытуға тырысады. Жыл сайын біздің мектепте балаларға арналған жазғы лагерлер жұмыс істейді. Жаз маусымының құбылмалы ауа райына қарамастан біздің мектептің мұғалімдері кез келген кезде қызықты етіп түрлі шараларды ұйымдастырады.

Мектеп жанындағы «Улыбка» лагері осы бағдарламаға негізделе отырып жұмыс жасайды.

Мектеп жанындағы лагерь «Улыбка» мен мектеп жанындағы алаң өте маңызды міндет атқарады – бастысы, балалардың жазғы демалысын қызықты етіп өткізу, жаңа позитивті сезімдерді сезіну, шығармашылық қабілеттерді дамыту, өздерінің ішкі дүниелерін түсіну мен өзгені түсінуге баулу.

Сонымен қатар жаз кезінде 5-9 сынып оқушылары құрылыс-жөндеу бригадаларында көмек көрсетеді. Мектеп ауласын көгалдандыруға қатысады.

Жоғарыда аталған жағдаяттарға байланысты «Жаз-2023» атты бағдарламасын ұйымдастыруды шештік.

«Жаз-2023» бағдарламасының негізгі мақсаттары мен міндеттері келесідей:

Мақсаты:

• Жазғы маусым кезінде мектеп жанында демалыс және сауықтыру жазғы лагерін ұйымдастыру, жазғы маусым кезінде қолайлы жағдайларды жасай отырып, оқушылардың шығармашылық, рухани және физикалық мүмкіндіктерін жетілдіру.

Міндеттері:

• балалардың толықтай дем алулары мен денсаулықтарын нығайтуға қолайлы жағдайлар жасау;
• салауатты өмір салтын ұстануға үйрету;
• денсаулықтарын нығайта отырып, оқушыларды тәрбиелеу;
• шығармашылықтарын дамыту;
• қоғамдық орындарында өз-өздерін дұрыс ұстауға үйрету;
• толеранттыққа тәрбиелеу;
• КЖТІҚ, МАБ тізімдерінде тұрған оқушылармен жұмыс жасау;
• Қаңғыбастық пен қадағалаусыздықты жою.

Бағдарлама жаз маусымының кезінде оқушылардың бос уақыттарын ұйымдастыруды қарастырады, оларды денсаулықтарын нығайту мен шығармашылық қабілеттерін дамыту басты қағидалары. Сонымен қатар бос уақытты ұйымдастыру бойынша жалпы балалар санын көбейту.

Бағдарламаны іске асыру кезеңдері:

І кезең. Дайындық кезеңі (сәуір, мамыр)

1. Лагерь басшылары мен тәрбиешілерді дайындау;
2. «Жаз-2023» бағдарламасын құрастыру;
3. Жаз уақытында балалардың бос уақыттарын қалай өткізетіндіктері жайлы ақпарат жинау;
4. Жазғы демалыс бойынша балалар мен ата-аналар арасында сауалнама жүргізу.

ІІ кезең. Ұйымдастыру кезеңі (мамыр)

1. Топтарды жасақтау;
2. Тізімдерді бекіту;
3. Лагерьдің ашылуына келісім алу.

ІІІ кезең. Тәжірибелік (маусым)

1. Лагерьдің ашылуы мен жұмыс істеуі.

IV кезең. Аналитикалықкезең.

1. Атқарылған жұмыстардың талдауы;
2. Қорытынды шығару, бағалау.

Жазғы демалысты ұйымдастырудағы басымды бағыттар:

         Бағдарламада көрсетілген іс-шаралар нақты міндеттердін орындалуын, оларды уақытылы орындау, қажетті материалды-техникалық базаны жинақтауды қадағалайды.

• Мектеп оқушыларының бос уақыттарын ұйымдастыру мен денсаулықтарын нығайту бойынша барлық жағдайларды жасау.
• Күндізгі мектеп жанындағы лагерде атқарылатын жұмыстардың өткізілу формалары мен әдіс-тәсілдерін жаңарту.
• Мектеп жанындағы лагерде жұмыс атқаратын қызметкерлердің кадрлық деңгейлерін жоғарлату.
• Ауруларды алдын алу мен емдеу.
• Қоғамда өзін-өзі ұстауға үйрету.
• Өзін-өзі ұйымдастыру мен қоғам арасында түрлі дауларға араласпауға үйрету.

Жыл сайын балалардың жазғы демалыс кезіндегі бос уақыттарын ұйымдастыру мақсатында «№51 ҚББМО» КММ жазғы маусымда (маусым, шілде, тамыз) «Күншуақ» мектеп жанындағы лагерь жұмыс жасайды. «Күншуақ» мектеп жанындағы лагерьге (тамақтандырумен) 1-4 сынып оқушылары, азқамтылған отбасылардың балалары келіп қатысады. Бір маусымда 30 адамды қамту көзделіп отыр. Жаз бойы 100-120 адамды қамту жоспарлануда. Мектеп жанындағы легерь 4 маусым бойы жұмыс жасайды:

1 маусым –  05.06 – 16.06

2 маусым – 19.06 – 30.06

3 маусым – 01.07. – 14.07

4 маусым – 17.07 – 28.07

5-7 сынып оқушыларына тамақтанусыз мектеп жанындағы алаңда жазғы демалысты ұйымдастыру көзделіп отыр, мұнда оқушылар демалып, денсаулықтарын шынықтыра алады. Жалпы жазғы маусымда мектеп жанындағы алаң 5-7 сынып оқушылары арасынан 60 оқушының қамтуды көздеп отыр.

Көкалдандыру мен көркейту топтары жасақталанады. Онда 5-9 сынып оқушыларынан 90 оқушы қатысады. Бұл топтар мектеп жанында орналасқан гүлзарларды арам шөптерден тазарту мен гүлдерді отырғызу сияқты жұмыстарды атқарады.

Жазғы демалыс кезеңінде оқушылардың білімдеріндегі олқылықтарды жою және олардың оқуға деген қызығушылығын ояту мақсатында 1-8 сынып оқушыларына арналған жазғы мектеп жұмыс істейтін болады. Жазғы мектеп оқушыларға жақсы оқуға, білімдегі олқылықтарды толтыруға мүмкіндік береді. Оқушылар үшін одан әрі оқу процесінде сенуге болатын қабілеттердің көрінісі үшін жағдайлар жасалады. Жазғы мектепке барлығы 40 оқушы барады.

Бағдарламаның басты бағыттары:

• Шығармашылық, мәдени-сауық қызметі
• Еңбек қызметі
• Спорт, қозғалмалы жаттығулар, туризм – денсаулықты нығайтуға арналған бағыттардың бірі
• Табиғатпен белсенділікте болу, экологиялық мәдениетті қалыптастыру
• Заң және құқық бұзушылықтың алдын алу
• Өзін өзі тану бойынша психологиялық тренингтер

Балалар мен жасөспірімдердің жазғы демалыстарын ұйымдастырудың негізгі формалары.

• Ұжымдық, шығармашылық жұмыстар
• Еңбек
• Интеллектуалды ойындар
• Спорттық-көпшілік іс шаралар
• Жиһанкездік
• Байқаулар, концерттер, мәдени орталықтарға бару
• Жазғы мектеп
• Жөндеу-құрылыс топтары
• Мектеп аймағын көгалдандыру топтары

Бағдарламаны іске асыру жағдайлары

• Ата-аналарды кеңінен қолдау
• Педагогикалық ұжымның адал қызметі
• Жаппай оқыту қорынан қаржыландыру

Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

• Мектеп оқушыларын сауықтыру және бос уақытын ұйымдастыру үшін жағымды жағдай жасау;
• Бағдарламаны іске асырудың соңында ұйымдастырылған демалыспен қамтылған оқушылар санының көбеюі;
• Балалар мен жасөспірімдер ортасында жағымсыз әлеуметтік құбылыстардың өсу жылдамдығының төмендеуі;
• Балалар денсаулығын жақсарту;
• Лагердегі әлеуметтік-психологиялық райының жақсаруы;
• Әр жастағы және әр ұлтты оқушылардың достығы мен ынтымақтастығын жақсарту;
• Балалардың жазғы демалысы мен сауығуының материалдық-техникалық құралдарын жақсарту;
• Балалар мен жасөспірімдер арасында қаңғыбастықты, құқықбұзушылықты және қылмысты төмендету;
• Әлеуметтік дағдылар мен білім негізінде азаматтық белсенділік, қоғамдық бағдары.

"Жаз – 2023" бағдарламасы бойынша жұмыс жоспары