Коммунальное государственное учреждение "Основная средняя…
"№40 НОМ" КММ

Қазақ тілін үйренеміз

Бұрын
раньше
Сұрақ-жауап
Барлық жауаптар: 71
Жаңа сұрақтар: 2

Қазақ хандығына - 550 жыл!

        Тарихтан белгілі, ХV ғасырдың орта кезінде Алтын Орда мен Шағатай ұлыстарынан қалған ұлан-байтақ жерді Әбілхайыр хан басқарған көшпелі өзбек әскері билеп тұрды. Шексіз соғыстар, ел билеу үрдістері, Шағатай ұлысы дәстүрімен жүргізілген бұл саясат Жошы ұлысынан қалған халыққа ұнамады. Сондықтан да қадың қазақтың ірі ру-тайпалары Әбілхайыр ханға бағынбай, жиі толқи берді. Сөйтіп, 1450 жылдардың аяғы мен 60-жылдардың басында Керей мен Жәнібек сұлтандар бастаған халық батыс Моғолстанның бүгінгі Жетісу өңірін, Талас өзені алқаптарын ен жайлаған бауырларына келіп қосылады. Содан 1458 жылдары Әбілхайыр хан өлген соң, Дәшті-Қыпшақ даласындағы бар қазақ Керей мен Жәнібек сұлтандар маңайына топтасып, қазақ ұлысы күшейе түседі. Сөйтіп, ақыр соңында өзбектен бөлініп, тек қазақпыз деп аталатын Қазақ хандығы құрылған. Алдымен 1465 жылы ақ киізге орап Керейді бар қазақтың ханы етеді. Ал үш жылдан соң ол өлгеннен кейін Жәнібек хан тағына отырады. Осы ретте айта кеткен жөн, қазақты Жәнібек ханның ұлы Қасым хан билеген тұста Қазақ хандығы бір орталыққа біріккен күшті мемлекет болыпты. Әсіресе, Қасым хан заманында Қазақ хандығы Орталық Азия елдерімен, жан-жағындағы халықтармен достық қатынас орнатып, гүлдене-күшейе түскен.

Әрине, келер жылы Қазақ мемлекеттілігінің қалыптас­қанына 550 жыл толатынын атап өтетінімізді ойлағанда, еріксіз есімізге Алматы шаһарының 2000 жылдан аса тарихы келеді екен. Соған орай, неге бізге осы мемлекетіміздің айтулы тойы шеңберінде Алматы қаласының 2000 жылдығын атап өтпеске деген ой келеді. Оның үстінде жақында археологтар Алматы аумағындағы Медеу шатқалынан сақтар мекендеген ежелгі қонысты тапқанын жаһанға жария етті.

Атап өтетіні, қазіргі таңда бұл археологиялық қазба жұмыстары барысында біздің дәуірімізге дейінгі VІІІ-VІ ғасырларға тиесілі үй тұрмысына қажетті көне заттар күн сайын табылып жатыр екен. Одан қалды сүйектен жасалған құралдар, астықүккіштер мен діни рәсімдерге арналған көне жәдігерлер де табылып жатқан көрінеді.

Мұның өзі бүгінгі Қазақстан аумағын жайлаған сақ тайпалары тек көшпелі өмір сүрген, дамыған өркениет құра алмаған деген бұған дейін айтылған пікірлерді түбірімен жоққа шығарады. Демек, Алматы қаласының түп-тамыры талай ғасырлар иірімінен өтіп, тереңнен тамыр тартатыны анық және ғылыми дәлелденген факт.

   Классные часы, посвященные становлению казахской государственности прошли в старших классах. Ребята окунулись в истрию нашей Родины, где жили  и боролисьза свободу  простой народ во главе в великими ханами.